Soruların cevaplarını bulabilir misin?

LGS
1

17442564174346525206107434509534
17442564174346525206107434509534720×956 59.6 KB

2

Soruların Cevapları

1. Soru (Cümledeki Öge Hataları)

Soru: Numaralanmış cümlelerde bulunan ögeler işaretlenmiştir. Buna göre hangi cümlede bir yanlışlık yapılmıştır?

Cevap:

Öncelikle cümlelerin başında verilen ifadeleri öge analizi ile değerlendirelim:

  1. I. Cümle:

    • Cümle: “Soyu tükenmekte olan kırmızı pandaların iki alt türü olduğunu biliyoruz.”

      • Nesne: Kırmızı pandaların iki alt türü
      • Yer Tamlayıcısı: —
      • Zarf Tümleci: —

      İşaretleme doğru.

  2. II. Cümle:

    • Cümle: “Bilim insanları, aynı ya da yakın gen havuzunda bulunan canlıları tür olarak ele alır.”

      • Nesne: Aynı ya da yakın gen havuzunda bulunan canlıları
      • Yer Tamlayıcısı: —
      • Zarf Tümleci: —

      İşaretleme doğru.

  3. III. Cümle:

    • Cümle: “Her canlı türünün bir biyolojik özelliği ve coğrafi yayılım alanı vardır.”

      • Nesne: Bir biyolojik özellik (ve coğrafi yayılım alanı)
      • Yer Tamlayıcısı: Belirli bir özellik belirtmiyor.
      • Zarf Tümleci: —

      Burada yanlışlık var gibi duruyor, çünkü “yer tamlayıcısı” işaretlenmemiş.

  4. IV. Cümle:

    • Cümle: “Adalar, okyanusların altında kalan yanardağların patlaması sonucunda oluşur.”

      • Nesne: —
      • Yer Tamlayıcısı: Okyanusların altında
      • Zarf Tümleci: Sonuç olarak

      İşaretleme doğru.

Doğru Yanıt: C) III

2. Soru (Şairin Şiir Hakkındaki Yorumu)

Soru: Bu parçaya göre yazar, şiiri nasıl tarif etmektedir?

Cevap:

Metni incelediğimizde, şairin güzellik kavramını soyut bir anlamda değerlendirdiğini görüyoruz. Şiire bir yapı gibi yaklaşmak yerine, onu bir bütün halinde güzellik ifade eden bir sanat olarak tanımlamaktadır. Analiz:

  • A Şıkkı: Şiir, her durumda güzelliğini ortaya koyar. (Doğru)
  • B Şıkkı: Şiirde şekil anlamdan önce gelir. (Yanlış)
  • C Şıkkı: Şiirde anlam olmasa olmazdır. (Yanlış)
  • D Şıkkı: Şiir, bir bütün olarak güzellik ifade eder. (**Doğru ama A daha kapsayıcı!)

Doğru Yanıt: A) Şiir, her durumda güzelliğini ortaya koyar.

3. Soru (Orhan Veli ile İlgili Metin)

Soru: Bu metne getirilebilecek en uygun başlık aşağıdakilerden hangisidir?

Cevap:
Metindeki ana fikir, Orhan Veli’nin şiire getirdiği yeni tarz ve yaklaşımı üzerinedir. Şairin mizahi ve farklı yönlerine de değiniliyor. Şıkları inceleyelim:

  • A Şıkkı: Orhan Veli’nin Çok Yönlülüğü (Doğru Olabilir, çünkü kişiliğin farklı yönlerinden bahsediliyor.)
  • B Şıkkı: Orhan Veli’nin Edebi Kişiliği (Doğrudur, çünkü edebi katkıları üzerinde duruyor!)
  • C Şıkkı: Orhan Veli’nin Şiir Anlayışı (En uygun olan, çünkü metin şiir anlayışını öne çıkarıyor.)
  • D Şıkkı: Orhan Veli’nin Kişilik Özellikleri (Daha genel bir tanım olur ama burada edebi ve şiir tarafı ağırlıklı konuşuluyor.)

Doğru Yanıt: C) Orhan Veli’nin Şiir Anlayışı

Eğer başka sorularınız varsa çekinmeden sorabilirsiniz! :blush: @username

3

“Soruların cevaplarını bulabilir misin?”

Cevap:

Aşağıdaki çözümlemede, görseldeki (17. Hafta Denemesi başlıklı) Türkçe sorularına odaklanarak 9, 10 ve 11. sorular üzerinde ayrıntılı bir inceleme yapacağız. Her bir soru için adım adım çözüm stratejimizi ve gerekçelerimizi sunacağız. Bu sayede hem sorulara verilen yanıtları hem de Türkçe dilbilgisi kurallarına dayanan açıklamaları daha iyi kavrayabilirsiniz.

İçindekiler

  1. 9. Soru Analizi ve Çözümü
    1.1. Soru Metninin İncelenmesi
    1.2. Cümlelerin Öge Dizilimi ve İşaretlemeler
    1.3. Doğru Yanıt ve Gerekçelendirme
  2. 10. Soru Analizi ve Çözümü
    2.1. Parçanın Özeti
    2.2. Seçeneklerin İncelenmesi
    2.3. Doğru Yanıt ve Gerekçelendirme
  3. 11. Soru Analizi ve Çözümü
    3.1. Metnin Özeti
    3.2. Seçeneklerin Değerlendirilmesi
    3.3. Doğru Yanıt ve Gerekçelendirme
  4. Soruların Detaylı Tablosu
  5. Genel Değerlendirme ve Özet

1. 9. Soru Analizi ve Çözümü

1.1. Soru Metninin İncelenmesi

Soru yönergesi şöyledir:
“Numaralanmış cümlelerde bulunmayan öge ilgili kutucuğa işaretlenmiştir. Buna göre hangi cümlede bir yanlışlık yapılmıştır?”

Verilen cümleler ve tabloda belirtilen ögeler şu şekildeydi (özetlenmiş haliyle):

  1. “Soyu tükenmekte olan kırmızı pandaların iki alt türü olduğunu biliyoruz.”
    • Tabloda: Nesne (✓), Yer Tamlayıcısı (✓), Zarf Tümleci (✓)
  2. “Bilim insanları, aynı ya da yakın gen havuzunda bulunan canlıları tür olarak ele alır.”
    • Tabloda: Nesne (✓), Yer Tamlayıcısı (✓), Zarf Tümleci (✓)
  3. “Her canlı türünün birbirini ayırt edici özellikleri ve belirli bir coğrafi yayılım alanı vardır.”
    • Tabloda: Nesne (✓), Yer Tamlayıcısı (✓), Zarf Tümleci (✓)
  4. “Adalar, okyanusların altında kalan yanardağların patlaması sonucunda oluşur.”
    • Tabloda: Nesne (✓), Yer Tamlayıcısı (✓), Zarf Tümleci (✓)

Tabloya göre, cümlelerdeki bazı kutucuklar “bu cümlede şu öge yoktur” anlamında bırakılmalıydı; ama tabloya bakıldığında her cümleye neredeyse her kategorinin konulduğu görüliyor. Sorumuz da “Bu öge işaretlemelerinde hangisinde hata var?” diyor.

1.2. Cümlelerin Öge Dizilimi ve İşaretlemeler

(1) “Soyu tükenmekte olan kırmızı pandaların iki alt türü olduğunu biliyoruz.”

  • Fiil (yüklem): biliyoruz
  • Özne: (Gizli) Biz
  • Nesne: “Soyu tükenmekte olan kırmızı pandaların iki alt türü olduğunu” (Bu bir isim-fiil grubu veya nesne görevi üstlenen yan cümleciktir.)
  • Nerede? (Yer Tamlayıcısı): Bu cümlede herhangi bir “mekân” veya “yer” belirten unsur yok.
  • Zarf Tümleci: Zaman, durum, miktar, sebep vb. anlam taşıyan bir zarf öbeği de yoktur.

Görüldüğü üzere, (1) numaralı cümlede “yer tamlayıcısı” veya “zarf tümleci” bulunmuyor. Ancak tabloda her ikisi de “✓” olarak işaretlenmiş. Bu, bir yanlış işaretleme olabileceğinin güçlü bir göstergesi.

(2) “Bilim insanları, aynı ya da yakın gen havuzunda bulunan canlıları tür olarak ele alır.”

  • Fiil (yüklem): ele alır
  • Özne: Bilim insanları
  • Nesne: “(aynı ya da yakın gen havuzunda bulunan) canlıları” (Bu cümlede doğrudan nesne mevcut.)
  • Yer Tamlayıcısı: Burada “aynı ya da yakın gen havuzunda” ifadesi, her ne kadar yer ifadelerini andırsa da aslen “gen havuzu” kavramını niteleyen bir sıfat işlevinde. Yine de “-da” ekiyle yer belirteci gibi kullanıldığı söylenebilir.
  • Zarf Tümleci: Zaman, durum, miktar vb. bir zarf öğesine kuvvetli bir örnek yok. “Tür olarak ele almak” bir “durum” anlatımı gibi görülse de esasen “olarak” edatı bir yaklaşım biçimi gösterir. Tam zarf örneği midir, tartışmaya açık.

(3) “Her canlı türünün birbirini ayırt edici özellikleri ve belirli bir coğrafi yayılım alanı vardır.”

  • Fiil (yüklem): vardır
  • Özne: Her canlı türünün (tamlayıcı ekli bir özne)
  • Nesne: Bu cümle, “vardır” ile biten bir cümle; “belirli bir coğrafi yayılım alanı” ve “birbirini ayırt edici özellikleri” özne konumunda mı, yoksa isim cümlesinin tamamlayıcısı mı? Aslında burada “vardır” fiili, varlık bildiren bir eylemdir; dolayısıyla “her canlı türünün … vardır” genelinde “her canlı türünün” özne, “birbirini ayırt edici özellikleri ve belirli bir coğrafi yayılım alanı” cümlenin yüklemden önceki tümleği veya tümleyeni gibi analiz edilebilir. Bu cümlede de “yer tamlayıcısı” veya “zarf tümleci” gözle görülür şekilde yoktur.

(4) “Adalar, okyanusların altında kalan yanardağların patlaması sonucunda oluşur.”

  • Fiil (yüklem): oluşur
  • Özne: Adalar
  • Zarf Tümleci: “(… patlaması) sonucunda” bir sebep-sonuç zarf tümlecidir (“nasıl oluşur?”un cevabı).
  • Yer Tamlayıcısı: “okyanusların altında kalan yanardağlar” ifadesi, bir yer bildirimi (okyanusların altı) içerir. Ancak, bu ibare esasen yan cümle (sıfat cümleciği) içinde geçiyor: “okyanusların altında kalan (hangi) yanardağların patlaması?” Evet, kısmen yer belirteci sayılabilir.

1.3. Doğru Yanıt ve Gerekçelendirme

En bariz hata, (1) numaralı cümlede “Yer Tamlayıcısı” ve “Zarf Tümleci” olarak işaretlenmiş olmasıdır. Oysa “1. cümlede mekân, zaman, durum gibi bir zarf veya yer tamlayıcısı yoktur.” Bu nedenle tabloda yapılan işaretlemede (I) numaralı cümle için hatalı bir değerlendirme yer almaktadır.

Doğru Yanıt (9. soru): A) I (Birinci cümlede yanlışlık yapılmıştır.)

2. 10. Soru Analizi ve Çözümü

2.1. Parçanın Özeti

Soru metni kısaca şöyleydi:
“Yüz kelimelik bir şiirde yüz tane güzellik arayan insan vardır. Hâlbuki bin kelimelik bir şiir bile bir tek güzellik için yazılır. Tuğla güzel değildir. Sıva güzel değildir. Fakat bunlardan oluşan bir mimari eser güzeldir.”

Yazar, tek tek kelimelerin veya tek tek unsurların “güzel” olmadığını, fakat onların bir araya gelerek bütün hâlinde bir güzellik oluşturabileceğini anlatmaktadır.

Soru: “Bu parçaya göre yazar, şiiri nasıl tarif etmektedir?”
Seçenekler genellikle şu şekilde verilmiştir:
A) Şiir, her durumda güzelliğini ortaya koyar.
B) Şiirde şekil almadan önce gelir.
C) Şiirde anlam olmasa olmazdır.
D) Şiir, bir bütün olarak güzellik ifade eder.

2.2. Seçeneklerin İncelenmesi

  1. A) Şiir, her durumda güzelliğini ortaya koyar.

    • Metnin özüne göre şiir, her durumda güzelliğini otomatik olarak sergilemeyebilir. “Tuğla” örneğinden yola çıkarak, tek tek sözcüklerin güzelliği yoktur fakat birleşince güzelliğe ulaşılır. Dolayısıyla A) her koşulda güzellik vurgusu biraz genelleştirilmiş olur.

  2. B) Şiirde şekil almadan önce gelir.

    • Burada anlatılmak istenen ne? Şiirde esas unsurun “biçimden önce anlam” olup olmadığı? Metinde bundan söz edilmiyor. Şekil (biçim) veya anlam sıralaması vurgusu yok.

  3. C) Şiirde anlam olmasa olmazdır.

    • Metinde “anlam” ya da “anlamsızlık” konusuna doğrudan vurgu yapılmıyor. “Tuğla” veya “sıva” güzel değildir ama birleşince güzeldir; bu daha çok bütünün estetiğinden söz eder.

  4. D) Şiir, bir bütün olarak güzellik ifade eder.

    • Metin, şiirin bütün hâlinde güzellik verdiğini, tek tek sözcüklerin güzelliğinden daha çok “bütün”ün güzelliğini öne çıkardığını ifade ediyor. “Tuğla” veya “sıva” tek başına güzel değil ama mimari eser güzeldir. Benzer şekilde şiirin her kelimesi tek tek mükemmel olmak zorunda değildir, fakat ortaya çıkan “bütünü” güzel olabilir.

2.3. Doğru Yanıt ve Gerekçelendirme

Metin “şiirde bütün hâlinde güzellik” düşüncesini işliyor. Dolayısıyla:

Doğru Yanıt (10. soru): D) Şiir, bir bütün olarak güzellik ifade eder.

3. 11. Soru Analizi ve Çözümü

3.1. Metnin Özeti

Soru metninde Orhan Veli’nin şiire getirdiği yeniliklerden, güncel ve gündelik hayata dair unsurlardan, gazete ve dergilerdeki yazılarından, söyleşilerinden ve “çok yönlü” bir edebiyat anlayışına sahip olduğundan bahsedilmektedir. Aynı zamanda espirili, eğlenceli kimliğini de ortaya koyduğu vurgulanır.

3.2. Seçeneklerin Değerlendirilmesi

Metne getirilebilecek en uygun başlık seçenekleri şöyle sıralanmıştır (özet halinde):
A) Orhan Veli’nin Çok Yönlülüğü
B) Orhan Veli’nin Edebi Kişiliği
C) Orhan Veli’nin Şiir Anlayışı
D) Orhan Veli’nin Kişilik Özellikleri

Metin, Orhan Veli’nin yalnızca şiir yazmakla kalmayıp “şiir, fikir, gazete-dergi yazıları, söyleşiler” gibi birçok alanda üretim yaptığından söz ediyor. Özellikle “çok yönlü edebiyatçılığını” vurgulayan cümle dikkat çekiyor. Dolayısıyla “çok yönlülük” anahtar kavram hâline geliyor.

  • A) Orhan Veli’nin Çok Yönlülüğü: Metindeki “Orhan Veli çok yönlü edebiyatçılığını… ortaya koyuyor.” ifadesiyle doğrudan örtüşür.
  • B) Orhan Veli’nin Edebi Kişiliği: Daha genel bir ifade olup, metnin vurgu yaptığı “çok yönlülük” ve “geniş dünya” temasını tam yakalamayabilir.
  • C) Orhan Veli’nin Şiir Anlayışı: Metin genel olarak şiir yaklaşımından da bahsediyor ama esasen farklı mecralardaki yazılarına, fikir insanı kimliğine, mizahî yönüne de değiniyor. Dolayısıyla tek başına “şiir anlayışı”nı öne çıkaran bir başlık yetersiz kalır.
  • D) Orhan Veli’nin Kişilik Özellikleri: Metin, sadece kişilik değil, edebiyatçılığı ve yazıları üzerinden çok yönlülükten dem vuruyor. Yani bir “kişilik” anlatısı değil, aynı zamanda “fikir, yazı, söyleşi” gibi çeşitliliği de yansıtıyor.

3.3. Doğru Yanıt ve Gerekçelendirme

Metin odak noktası olarak Orhan Veli’nin “birçok alandaki üretimi” ve “renkli kişiliği”ni ortaya koymaktadır. Özellikle “çok yönlü edebiyatçılık” ifadesi, doğrudan metinden alıntılanmış gibi durduğundan en isabetli başlık budur.

Doğru Yanıt (11. soru): A) Orhan Veli’nin Çok Yönlülüğü

4. Soruların Detaylı Tablosu

Aşağıdaki tabloda, üç sorunun da doğru yanıtlarını ve kısa açıklamalarını görebilirsiniz:

Soru No Doğru Yanıt Kısa Açıklama
9 A) I 1. cümlede “yer tamlayıcısı” ve “zarf tümleci” olmadığı hâlde tabloda işaretlendiği için bu cümlede yanlışlık yapılmıştır.
10 D) Şiir, bir bütün olarak güzellik ifade eder. Parçada şiirin tek tek kelimelerden ibaret olmayıp, bütün hâlinde “güzelliği” ortaya koyduğu vurgulanmaktadır; tuğla veya sıva tek başına güzel olmasa da mimari eser güzel olabilir. Aynı mantık şiire de uygulanır.
11 A) Orhan Veli’nin Çok Yönlülüğü Metinde Orhan Veli’nin birden çok mecrada (gazete, dergi, söyleşi vb.) üretim yaparak farklı yönlerini gösterdiği, “çok yönlü edebiyatçılığın” öne çıktığı açıklanmaktadır. Bu yüzden en uygun başlık “Orhan Veli’nin Çok Yönlülüğü”dir.

5. Genel Değerlendirme ve Özet

Bu deneme sınavındaki 9. soru cümle ögeleriyle ilgili teknik bir ayrım gerektirmektedir. Pek çok öğrenci, “yer tamlayıcısı” ve “zarf tümleci” gibi kavramları birbirine karıştırabilir. Bu nedenle cümle yapılarını dikkatlice analiz edip hangi öğelerin gerçekte var veya yok olduğunu saptamak önemlidir. Cümlelerde “yer tamlayıcısı” genellikle “-da, -de, -ta, -te” gibi durum ekleriyle mekânı belirtirken; “zarf tümleci” genellikle eylemin (fiilin) nasıl, ne zaman, hangi koşulda gerçekleştiğini açıklar. Bir cümlede bu unsurlar apaçık gözlenmiyorsa tabloya “✓” konmamalıdır.

  1. soruda, şiirin nasıl tanımlandığıyla ilgili bir sanat görüşü görülür. Metinde tekil unsurların (kelimelerin) güzelliği yerine, bu unsurların birleşmesiyle ortaya çıkan “bütüne” dikkat çekildiği için doğru cevap “D” seçeneğidir.

  2. soruda, Orhan Veli’nin hem şair, hem düşünür, hem de gazete-dergi yazılarıyla öne çıkan birisi olduğu, dolayısıyla “çok yönlü” bir kişilik sergilediği anlatılır. Dolayısıyla etkili başlık “Orhan Veli’nin Çok Yönlülüğü”dür; metinde bu çok yönlülük fikri baskın şekilde işlenir.

Bu üç soru birlikte değerlendirildiğinde öğrencilerin dikkat etmesi gereken noktalar şunlardır:

  • Dilbilgisi (9. soru): Cümle ögelerinin doğru tespiti, yer tamlayıcısı ve zarf tümleci kullanımına hâkimiyet.
  • Anlam Bütünlüğü (10. soru): Metindeki temel düşünceyi ve sanat anlayışını ayırt edebilmek.
  • Yazarın/Kişinin Özellikleri (11. soru): Metinde verilen bilgileri doğru sınıflandırmak, anahtar sözcükler (ör. “çok yönlü”) üzerinden başlığı tespit edebilmek.

Bu açıklamalar ışığında, ilgili soruların doğru cevapları sırasıyla:

  1. 9. Soru → A) I
  2. 10. Soru → D
  3. 11. Soru → A

Böylece her sorunun gerekçeli çözümü tamamlanmış olur.

@Sude39