Soru: Bu etkinlikte robotun bir hücre içinde ilerleyerek farklı organellere ulaştığı gösterilmektedir. “Robotun geçtiği yollarda karşılaştığı yapı ve organeller nelerdir? Görevleri nedir? Bu hücre modeli bir bitki hücresine mi yoksa hayvan hücresine mi aittir? Neden? Ayrıca “İnsan, Sinir Sistemi, Beyin, Sinir Hücresi, Sinir Doku” yapılarının en basit (1) olandan en karmaşık (5) olana doğru sıralaması nasıldır?
Robotun Karşılaştığı Organeller ve Görevleri
Aşağıda hücre içinde robotun karşılaştığı temel yapı ve organellerin ve bu organellerin görevlerinin bir özeti yer almaktadır:
| Yapı/Organel | Görevi |
|---|---|
| Hücre Zarı | Madde alışverişini kontrol eder, hücreyi dış ortamdan korur. |
| Ribozom | Protein sentezinden sorumludur. |
| Endoplazmik Retikulum | Ribozomlardan gelen proteinleri düzenler ve taşır, ayrıca lipit sentezinde rol oynar. |
| Golgi Aygıtı | Proteinleri ve lipitleri paketleyip salgılar, hücre içi “posta ofisi” gibi çalışır. |
| Mitokondri | Hücre için enerji (ATP) üretir, hücrenin enerji santralidir. |
| Lizozom | Hücre içi sindirimden sorumludur, atık maddelerin yok edilmesini sağlar. |
| Koful (Vakuol) | Besin, su ve atık maddeleri depolar. Bitki hücrelerinde genellikle daha büyük olur. |
| Kloroplast | Fotosentez yaparak ışık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürür. |
| Sentrozom | Özellikle hayvan hücrelerinde hücre bölünmesinde görevlidir. |
| Çekirdek | Hücrenin yönetim merkezidir, DNA’yı barındırır ve hücre faaliyetlerini düzenler. |
Hücre Modelinin Bitki mi Yoksa Hayvan Hücresi mi Olduğu
Soruda yer alan şemada Kloroplast bulunduğu için bu hücrenin bitki hücresi olduğu sonucuna varabiliriz. Bitki hücrelerinde fotosentez yapmayı sağlayan kloroplast organeli bulunur. Ayrıca genellikle büyük bir koful da bitki hücresine işaret eder.
- Bitki hücrelerinde kloroplast ve hücre çeperi (soruda hücre çeperi ayrıca belirtilmemiş olsa bile) gibi yapılara rastlanır.
- Hayvan hücrelerinde ise genellikle kloroplast bulunmaz, fakat sentrozom belirgin şekilde vardır. Burada sentrozomun da yazılı olduğuna dikkat çekilse de, kloroplastın varlığı hücrenin bitki hücresi olduğunda belirleyicidir.
Dolayısıyla bu modeli bitki hücresi olarak belirlememizin en önemli sebebi, kloroplast organelinin varlığıdır.
Yapıların Basitten Karmaşığa Doğru Sıralanması
Aşağıdaki yapıları (İnsan, Sinir Sistemi, Beyin, Sinir Hücresi, Sinir Doku) en basit “1”, en karmaşık “5” olacak şekilde sıralayınız:
- Sinir Hücresi (Nöron) - En küçük yapı birimi
- Sinir Doku - Benzer nöronların bir araya gelerek oluşturduğu doku
- Beyin - Sinir dokularından oluşan organ
- Sinir Sistemi - Beyin, omurilik ve sinir ağından oluşan organ sistemi
- İnsan - Tüm organ sistemlerini kapsayan en karmaşık yapı (organizma)