Bilim için rasyonel düşünmek önemlidir. Ancak empirik bilgiler her zaman rasyonel bilgileri önceler. Mesela bir inşaat işçisinin eylemleri olmasaydı nasıl inşaat yapılacağı hakkında teorik ve matematiksel bilgilere de sahip olamazdık. Yani eylemlerimiz olmazsa zihinsel kavramlarımız da oluşmaz. Bu nedenle içi boş kavramsal çerçevelerden hareket etmek yerine; duyumlar, gözlemler ve analizlerden yola çıkarak bilginin temellerini oluşturmalıyız.
Bu parçadan bilimsel yöntem ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
A) Bilginin çıkış noktası izlenim ve yaşantılardır.
B) Kuramsal bilgiler ve matematiksel analiz bilimsel bilgilerin temelidir.
C) Bilimsel bilgi, deneysel yöntemle oluşturulmalıdır.
D) Teorik bilgiler tek başlarına anlamsızdır.
E) Bilimsel alanda doğru bilginin kaynağı deneydir.
Bu parçadan bilimsel yöntem ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?
Cevap: Parçaya göre, bilimsel bilgi empirik yani deneysel bilgilere dayanmalı ve gözlem, duyumlar ve analizlerden yola çıkılarak oluşturulmalıdır. Bu bağlamda, seçenekleri değerlendirelim:
A) Bilginin çıkış noktası izlenim ve yaşantılardır. - Parçada bunun doğru olduğu belirtilmiştir.
B) Kuramsal bilgiler ve matematiksel analiz bilimsel bilgilerin temelidir. - Bu yargıya parçada yer verilmemiştir, aksine deney ve empirik bilgilerin önemi vurgulanmıştır.
C) Bilimsel bilgi, deneysel yöntemle oluşturulmalıdır. - Parçada bu yargı desteklenmiştir.
D) Teorik bilgiler tek başlarına anlamsızdır. - Teorik bilgilerin eylem olmadan oluşamayacağı belirtilmektedir, bu da bu yargıyı destekler.
E) Bilimsel alanda doğru bilginin kaynağı deneydir. - Parçada deney ve gözlem bilgileri öncelikli olarak vurgulandığı için, bu yargıya ulaşmak mümkündür.
Sonuç olarak, parçada ulaşılamayan bilgi ‘B’ seçeneğidir, yani “Kuramsal bilgiler ve matematiksel analiz bilimsel bilgilerin temelidir.”
Özet: Parçada deneysel bilgi ve gözlemlerin önemi vurgulanmakta, teorik bilgilerin buna bağlı olarak gelişebileceği ifade edilmektedir.