Verilen periyodik tablo sorusu şu şekildedir:
Periyodik cetvel üzerinde X, Y, Z, T ve Q elementlerinin yerleşimleri belirtilmiş durumda. Bu elementlerin oluşturacağı bileşiklerden kaçı iyonik bağlıdır sorulmuştur.
Verilmiş bileşikler:
- YQ_2
- YT
- XQ
- ZQ_4
- Y_2Z
- ZT_2
Sorunun Çözümü:
Öncelikle, periyodik cetvelde elementlerin konumlarından hareketle bu elementlerin metal veya ametal olduklarını belirlemeye çalışalım. Tipik olarak;
- Periyodik cetveldeki sol ve orta kısımlarında yer alan elementler metallerdir.
- Sağ ve yukarıda yer alan elementler ise genellikle ametal özellik gösterir.
- Metaller ve ametaller bir araya geldiğinde genellikle iyonik bağ oluşur.
Elementlerin İncelemesi:
- X Elementi: Tabloya göre solda ve yukarıda, metal olma olasılığı yüksektir.
- Y Elementi: X’in altında yer alıyor, dolayısıyla bu da bir metal olabilir.
- Z Elementi: En sağda ve aşağıda bulunuyor. Ameteraller genellikle bu kısımlarda yer alır.
- T Elementi: Z’nin hemen yanında, ametal özellik gösterebilir.
- Q Elementi: Sağ üst köşede yer alıyor. Büyük ihtimalle ametaldir.
Bileşiklerin Bağ Türlerini Analiz Edelim:
- YQ_2: Y (muhtemelen metal) + Q (ametal) = iyonik
- YT: Y (muhtemelen metal) + T (ametal) = iyonik
- XQ: X (muhtemelen metal) + Q (ametal) = iyonik
- ZQ_4: Z (ametal) + Q (ametal) = kovalent
- Y_2Z: Y (muhtemelen metal) + Z (ametal) = iyonik
- ZT_2: Z (ametal) + T (ametal) = kovalent
Sonuç:
Verilen bileşiklerden X ve Q, Y ve T gibi metal + ametal kombinasyonları iyonik bağ oluştururken; Z ve Q veya T gibi ametal + ametal kombinasyonları kovalent bağ oluşturur. Bu durumda, bileşiklerden iyonik bağ içerenler YQ_2, YT, XQ, ve $Y_2Z$’dir.
Bu durumda, toplam 4 bileşik iyonik bağ içeriyor. Doğru yanıt: B) 4.