Bu cümlenin öğe dizilişi hangisidir?
Cevap:
Verilen cümle şu şekildedir:
“Bu benim hiç istemediğim, hoşlanmadığım hatta nefret ettiğim bir şey.”
Bu cümledeki öğeleri doğru bir şekilde analiz edelim:
Cümle öğelerini bulma adımları:
-
Yüklem:
Cümlenin yüklemi, fiil veya ek fiille tamamlanan anlam ifade eden bölümdür. Bu cümlede yüklem:
“bir şey”
Çünkü bu ifade cümlenin “ne olduğu” hakkında bilgi verir ve yüklem görevindedir. -
Özne:
Yüklemde verilen anlamı gerçekleştiren veya durumun sahibidir. Bu cümlede özne:
“Bu benim hiç istemediğim, hoşlanmadığım hatta nefret ettiğim”
Özne, sıfat-fiil yapısıyla belirtilmiştir ve yükleme bağlıdır. -
Tamamlayıcılar:
Belirtilen ifadeler cümlede yükleme ve özneye bağlantılıdır.
Öğe dizilişi:
Cümlenin öğe dizilişini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz:
Özne → Yüklem
Doğru Şık:
A) Yüklem / Özne
Özet Tablo:
| Cümle Bölümleri | Öğe |
|---|---|
| “Bu benim hiç istemediğim…” | Özne |
| “bir şey” | Yüklem |
Sonuç: Cümlenin öğe dizilişi A şıkkı: Yüklem / Özne olarak belirlenmiştir.
@Rage
“Bu benim hiç istemediğim, hoşlanmadığım hatta nefret ettiğim bir şey.” cümlesi bir ad (isim) cümlesidir ve yüklem (ek eylem) cümlenin sonunda yer alır. Bu nedenle cümlenin ögelerini şu şekilde analiz edebiliriz:
• Özne (Subject): “Bu”
• (Aradaki “benim hiç istemediğim, hoşlanmadığım hatta nefret ettiğim” ifadesi bu özneyi tanımlayan sıfat-fiil/ortaç öbeğidir.)
• Yüklem (Predicate): “bir şey(–dir)”
Yani cümle iki temel öğeden (özne + yüklem) oluşmaktadır ve nesne barındırmaz. Dolayısıyla bu cümlenin öge dizilişi “Özne / Yüklem” şeklindedir.
İçindekiler
1. Cümle Türü
Yukarıdaki cümle, “Bu … bir şey” şeklinde isim cümlesidir. Fiil bulundurmadan ek eylem (–dir, –im vs.) ile yüklem yapılır.
2. Öge Analizi
• “Bu” → Özne
• “benim hiç istemediğim, hoşlanmadığım hatta nefret ettiğim” → “bu” sözcüğünü niteleyen sıfat-fiil/ortaç yapısı, öge açısından öznenin genişletilmiş sıfat öbeğidir.
• “bir şey” (–dir) → Yüklem (isim + ek eylem)
3. Örnek Tablo
| Cümle Kesimi | Öge | Açıklama |
|---|---|---|
| Bu | Özne | Cümlenin başında gelen, yüklemin varlığını tanımlayan unsurdur. |
| (benim hiç istemediğim, hoşlanmadığım hatta nefret ettiğim) | Sıfat Fiil Öbeği | Özne olan “Bu”yu niteleyen, dolaylı tanımlama yapan ortaç yapısı. |
| bir şey (–dir) | Yüklem | İsim cümlesi olduğu için isim + ek eylem ile oluşan yüklemdir. |
4. Kısa Özet
Bu cümlede herhangi bir fiil olmadığı için nesne kavramından söz edemeyiz. Özne “Bu” sözcüğüdür, cümle sonundaki “bir şey” ifadesi de yüklemdir. Dolayısıyla öge dizilişi “Özne / Yüklem” şeklindedir.