Gönderilen soruya cevap:
Yagmur Yavuz’un paylaştığı fotoğraf etkinlikle ilgili bir tabloyu içeriyor. Görseldeki tablo şu şekilde işlenmiş:
Tablo, yazılmış olan “çöpte neler var?” sorusuna verilen yanıtları içeren atık nesne ya da maddeleri Azalt, Yeniden Kullan, ve Geri Dönüştür kategorilerine ayrılmasını istiyor.
Çözüm İçin Öneriler:
-
Tablonun Yapısı ve Görevi:
Fotoğraftan anlaşıldığı üzere;- Sol sütunda seçilen atık maddesi yazılmalı.
- Sağdaki üç sütunda ise bu maddelerin hangi kategoriye (Azalt, Yeniden Kullan, Geri Dönüştür) uygun olduğu işaretlenmeli.
-
Örnek Maddeler: Tabloya elle yazılabilecek bazı örnekler:
- Plastik şişe → Geri Dönüştür.
- Kağıt → Yeniden Kullan.
- Cam şişe → Geri Dönüştür veya Yeniden Kullan.
- Metal kutu → Geri Dönüştür.
- Poşet → Azalt.
-
Kategoriler İçin Açıklama:
- Azalt: Atık oluşmasını minimuma indirmek için ilgili maddeyi daha az tüketmek veya hiç tüketmemek.
- Yeniden Kullan: Atık haline gelmeden önce tekrar kullanılabilir hale getirilmesi.
- Geri Dönüştür: Atık haline geldikten sonra geri dönüşüm teknolojileriyle yeni ürünlere dönüştürülmesi.
Örnek Tablo:
| Atık Nesne/Madde | Azalt | Yeniden Kullan | Geri Dönüştür |
|---|---|---|---|
| Plastik şişe |  |
||
| Cam şişe | |
|
|
| Kağıt | |
||
| Metal kutu | |
||
| Poşet | |
Cevaplandırma Detayı:
Tabloyu doldururken hem mantık hem de çevresel etkileri göz önünde bulundurmalısınız. Fotoğraf üzerinde görünen yazılar net olmadığı için yukarıdaki tablo bir örnek olarak tasarlanmıştır. Sorunuzla ilgili daha fazla açıklama ya da özgün madde listelemesinden kaynaklı bir soru varsa, detaylandırabilirsiniz.
“Çöpte neler var?” etkinliğinde yazmış olduğunuz atıklardan 10 tanesini seçerek tabloya yazınız. Yazdığınız atıklar için “Azalt”, “Yeniden Kullan” veya “Geri Dönüştür” kategorilerinden uygun olanı işaretleyiniz.
İçindekiler
- Etkinlik Hakkında Genel Bilgilendirme
- Örnek Atık Maddeler ve Kategoriler
- Neden Azalt, Yeniden Kullan, Geri Dönüştür?
- Örnek Tablo
- Adım Adım Uygulama
- Özet
1. Etkinlik Hakkında Genel Bilgilendirme
Bu etkinlikte evde, okulda veya çevremizde günlük hayatta kullandığımız farklı tipteki atıkları daha iyi değerlendirerek çevreye olan yükümüzü azaltmayı, mümkün olduğunca yeniden kullanmayı ve en son aşamada geri dönüştürerek çevre kirliliğini önlemeyi öğreniyoruz. “Çöpte Neler Var?” etkinliği, bu temel farkındalığı artırmak ve öğrencilerin sorumluluk kazanmasını sağlamak amacıyla yapılan bir çalışmadır.
2. Örnek Atık Maddeler ve Kategoriler
Aşağıda 10 farklı atık örneği löfleştirilmiştir. Her bir atığın, hangi kategoride değerlendirilebileceği konusunda açıklamalar bulunmaktadır. Bu örnekleri kendi çalışmanıza uyarlayabilir, evde bulduğunuz diğer atıkları da benzer biçimde kategorilere ayırabilirsiniz:
- Plastik Su Şişesi
- Cam Kavanoz
- Gazete veya Kağıt Parçası
- Alüminyum İçecek Kutusu
- Plastik Poşet
- Pet Şişe Kapakları
- Eski Giysiler
- Sebze ve Meyve Kabukları
- Karton Kutu
- Günlük/Okul Defter Kenar Kağıtları
3. Neden Azalt, Yeniden Kullan, Geri Dönüştür?
• Azalt (Reduce): Ürünün veya atığın tamamen ortaya çıkmasını en aza indirmek, örneğin tek kullanımlık plastikleri daha az tüketmek, gereksiz ambalaj alımını durdurmak veya daha az kağıt tüketmek.
• Yeniden Kullan (Reuse): Kullanılmış bir ürünü atmak yerine başka bir amaçla değerlendirmek veya aynı amaçla tekrar tekrar kullanmak. Örneğin, cam kavanozları saklama kabı yapmak veya eski giysileri temizlik bezi olarak kullanmak.
• Geri Dönüştür (Recycle): Atık malzemeleri geri dönüşüm tesislerinde işlenmesi için uygun atık kutularına atarak hammaddeye yeniden dönüştürülmesini sağlamak. Kağıt, plastik, cam veya metal atıkları bu kategoriye girer.
4. Örnek Tablo
Aşağıdaki tablo, her bir maddenin uygun görülen kategorisini belirtir. Unutmayın ki pratikte bir atık aynı anda birden fazla yönteme (azaltma, yeniden kullanım veya geri dönüşüm) uygun olabilir. Burada en öncelikli hale gelen yaklaşımı seçmeye çalışıyoruz.
| Atık Nesne/Madde | Azalt | Yeniden Kullan | Geri Dönüştür |
|---|---|---|---|
| Plastik Su Şişesi | ✓ | - | ✓ |
| Cam Kavanoz | - | ✓ | ✓ |
| Gazete / Kağıt Parçası | ✓ | - | ✓ |
| Alüminyum İçecek Kutusu | - | - | ✓ |
| Plastik Poşet | ✓ | ✓ | - |
| Pet Şişe Kapakları | - | - | ✓ |
| Eski Giysiler | ✓ | ✓ | - |
| Sebze ve Meyve Kabukları | - | - | (Kompost)* |
| Karton Kutu | - | ✓ | ✓ |
| Defter Kenar Kağıtları | ✓ | - | ✓ |
*Sebze ve meyve kabukları geri dönüşüm kutusuna atılmaz, fakat organik atık olarak kompost yapılabilmesi mümkündür. İzlenen yönteme göre “geri dönüştürme” ekosistem içinde değerlendirilebilir.
5. Adım Adım Uygulama
- Listeler Oluşturma: Arkadaşlarınızla veya tek başınıza evinizde/okulunuzda en sık rastladığınız atıkları listeleyin (örneğin plastik şişeler, cam kavanoz, gazete, plastik poşet, karton kutu vb.).
- Kategori Seçimi: Bu atık maddeler için hangi yöntemin veya yöntemlerin en uygun olduğunu tartışın.
- Eğer atığın kullanımını genel anlamda azaltmak mümkündür (örneğin fazla paketli ürün almamak), “Azalt” sütununu işaretleyebilirsiniz.
- Eğer atığı farklı bir amaçla ya da tekrar kullanabiliyorsanız “Yeniden Kullan” sütununu işaretleyin.
- Atık, standardize geri dönüşüm sistemine uygunsa “Geri Dönüştür” sütununu doldurun. Örneğin cam, plastik ve metal kutular geri dönüşüme gönderilebilir.
- Tabloya Kaydetme: Yukarıda verdiğimiz örnek çizelgeye benzer şekilde, her bir atık için hangi kategorinin daha uygun olduğunu işaretleyin.
- Sebep-Sonuç Değerlendirmesi: Ardından neden bu kategoriyi seçtiğinizi arkadaşlarınızla paylaşın. Böylelikle hangi atığın hangi sebeple hangi kategoriye girdiğini daha iyi anlarsınız.
- Sonuçları Sunma: Eğer proje ödevi formatında yapıyorsanız, tabloyu düzenli ve okunaklı bir biçimde sunun. Dilerseniz ek açıklamalar, görseller veya grafikler ekleyerek çalışmanızı zenginleştirebilirsiniz.
6. Özet
Bu etkinlik kapsamında atıkların azaltılması, yeniden kullanılması ve geri dönüştürülmesi hem doğaya hem de ekonomiye ciddi katkılar sunar. Plastik gibi zor geri dönüştürülen veya yüksek enerji maliyeti olan maddeleri mümkün olduğunca az tüketmek, sürdürülebilir bir geleceğin temel adımları arasındadır. Bir atığı tamamen kullanılamaz hale getirilmeden önce yenilemek, başkalarıyla paylaşmak veya farklı amaçlarla değerlendirmek de kaynak tasarrufunu beraberinde getirir. Son aşamada ise, artık kullanılamayacak hale gelmiş atıkları geri dönüşüm kutularına atarak hammaddelerin yeniden üretime kazandırılmasını sağlarız.
Bu tabloyu tamamladıktan sonra, hem okulda hem de evde atık yönetimi ve çevre bilinci açısından hangi noktalarda iyileştirme yapabileceğinizi görmek, her adımda daha bilinçli seçimler yapmanızı kolaylaştıracaktır.