Soruların Çözümü ve Detaylı Açıklamaları
1. Sıcaklık Grafiği Çizimi (8 Puan)
Tablo Verileri:
- Zaman (dk): 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10
- Sıcaklık (°C): -5, 5, 10, 15, 20, 25, 25, 30, 35, 35, 35
Çözüm Adımları:
- Adım 1: Grafik kağıdında, yatay eksene “Zaman (dakika)” değerlerini 0’dan 10 dakikaya kadar işaretleyin.
- Adım 2: Dikey eksene “Sıcaklık (°C)” değerlerini -5’ten 40’a kadar işaretleyin.
- Adım 3: Tabloya göre her zaman dilimi için sıcaklık noktasını grafikte işaretleyin.
- Adım 4: Noktaları doğru bir şekilde birleştirerek grafik elde edin.
Sonuç Grafiği:
| Zaman (dk) | Sıcaklık (°C) |
|---|---|
| 0 | -5 |
| 1 | 5 |
| 2 | 10 |
| 3 | 15 |
| 4 | 20 |
| 5 | 25 |
| 6 | 25 |
| 7 | 30 |
| 8 | 35 |
| 9 | 35 |
| 10 | 35 |
2. Makara Düzeni (4+4+4+4=16 Puan)
A) Makara Türlerini Yazınız
- İlk düzenekteki makara Sabit Makaradır.
- İkinci düzenekteki makara Hareketli Makaradır.
B) Hangi makara türünde kuvvetten kazanç vardır?
- Hareketli makarada kuvvetten kazanç sağlanır.
C) Hangi durumda ip 2 m çekilirse yük 1 m yükselir?
- Hareketli makara düzeninde ip iki kat uzunlukta çekilirse yük yarısı kadar yükselir (2 m ip = 1 m yük yükselmesi).
D) Hangi makarada kuvvetin yönü değişmiştir?
- Sabit makarada kuvvetin yönü değişir (çektiğiniz yönden farklı yönde hareket sağlar).
3. Fotosentez (12 Puan)
Sorular ve Cevaplar:
Hangi düzende fotosentez daha hızlı olur?
- Fotosentez hızı, 2. düzenekte (30°C nemli toprak) daha hızlıdır.
Fotosentez hızına etki eden faktör nedir?
- Fotosentez hızına etki eden faktörler: Sıcaklık ve ışık şiddetidir.
4. Karbon Döngüsü (6 Puan)
Sorular ve Cevaplar:
Havadaki karbon oranını artırıcı etki yapan iki olay:
- Fosil yakıtların yakılması (araçlar, sanayi).
- Ormanların kesilmesi (ağaçların azalması).
Özet Tablo
| Soru Numarası ve İçerik | Cevaplar | Puanlar |
|---|---|---|
| 1. Sıcaklık Grafiği Çizimi | Tabloya uygun grafik çizimi | 8 Puan |
| 2. Makara Düzeni Soruları | A: Sabit ve Hareketli Makara, B-D çözümleri | 16 Puan |
| 3. Fotosentez Hız Soruları | 2. Düzenek (30°C), Faktör: Sıcaklık, Işık | 12 Puan |
| 4. Karbon Döngüsü Soruları | Fosil yakıt, Orman kesimi | 6 Puan |
Bu sayede tüm sorular net ve anlaşılır biçimde cevaplanmıştır. Başarılar dilerim! 
Fen Bilimleri Dersi Çalışma Kağıdı Soruları ve Çözümleri
Merhaba! Aşağıdaki soruların ayrıntılı çözümlerini ve açıklamalarını bulabilirsiniz. Sorular, fotoğrafta görülen “ısınma grafiği çizme,” “makara sistemleri,” “fotosentez hızı” ve “karbon döngüsü” konularını kapsamaktadır.
Table of Contents
- Isınma Grafiği Çizme
- Makara Sistemleri ve Kuvvet Analizi
- Fotosentez Hızı ve Etkileyen Faktörler
- Karbon Döngüsü ve Artırıcı Etkenler
- Özet Tablo
- Kısa Özet
1. Isınma Grafiği Çizme
Sorudaki tabloda maddenin sıcaklık (°C) ve zaman (dk) değerleri verilmiştir. Değerler örneğin şu şekilde olabilir:
• Sıcaklık: -5, 5, 10, 10, 15, 20, 25, 25, 30, 35
• Zaman: 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10
Nasıl Çizilir?
- Yatay eksen (X ekseni) → Zaman (dakika).
- Dikey eksen (Y ekseni) → Sıcaklık (°C).
- Her bir zaman değerine karşılık gelen sıcaklıklar grafiğe nokta olarak işaretlenir.
- İşaretlenen noktalar düzgün bir şekilde birleştirilir.
Dikkat Edilecek Noktalar:
- Başlangıçta sıcaklık -5 °C’den başlıyorsa, Y ekseninde -5 değerine dikkat etmek gerekir.
- İki aynı sıcaklık değeri (örneğin 10 dakikada da 25 °C gibi) varsa grafikte yatay bir seyir görünebilir.
Bu çizim, maddenin zamanla ısınma (ve belli noktalarda sabit kalma ya da hızlı artış) eğilimini gösterir.
2. Makara Sistemleri ve Kuvvet Analizi
Resimde iki farklı makara düzeni verilmiştir. Bu düzeneklerde soru genellikle şu başlıklara dayanarak sorulur:
A) Makara Türlerini Boşluklara Yazınız (4 puan)
- Sabit Makara: Askıya alınmış, kendi ekseni etrafında dönebilen, ağırlığı sabit bir noktaya bağlı sistem.
- Hareketli Makara: Yükle beraber hareket edebilen, yükün ağırlığının yarısını taşıyabilen makara türü.
Resimde (1) numaralı düzenek genelde “sabit makara,” (2) numaralı düzenek ise “hareketli makara” olarak tanımlanır (yukarıdaki görsele bakarak doğrulayınız).
B) Hangi Makara Türünde Kuvvetten Kazanç Vardır? (4 puan)
- Hareketli Makarada kuvvetten kazanç elde edilir. Çünkü yükü kaldırmak için gerekli kuvvet, yükün ağırlığının yarısına kadar düşebilir.
C) Hangisinde İp 2 m Çekilirse Yük 1 m Yükselir? (4 puan)
- Hareketli Makara sisteminde ipi 2 m çektiğinizde yük 1 m yükselir. Bunun nedeni kuvvetten kazanç sağlanırken, yol (ip çekme) iki katına çıkar.
D) Hangi Makara Sistemi Kuvvetin Yönünü Değiştirir? (4 puan)
- Sabit Makara, uygulanan kuvvetin yönünü değiştirir. Yani yukarı doğru kaldırma yerine, ipi aşağıya çekerek yükü kaldırma imkânı sunar.
3. Fotosentez Hızı ve Etkileyen Faktörler
Soru, 15 °C ve 30 °C sıcaklıklarda, her ikisi de nemli toprak ve aynı ışık şiddeti altında bitkilerin fotosentez hızını karşılaştırmakla ilgili:
-
Hangi düzenekte fotosentez daha hızlı olur?
- 30 °C’deki düzenek: Orta ila yüksek sıcaklık aralığı (yaklaşık 25-35 °C) fotosentez için genellikle daha idealdir. Dolayısıyla 30 °C’lik düzenekte fotosentez hızı daha yüksek olacaktır.
-
Fotosentez hızına etki eden faktör nedir?
- Burada sıcaklık en temel etken olarak vurgulanmaktadır (toprak nemli olduğu için su eksikliği yok, ışık aynı). Ayrıca genel anlamda en önemli faktörler:
- Işık şiddeti
- Karbon dioksit (CO₂) miktarı
- Sıcaklık
- Su miktarı (toprağın nem durumu)
- Burada sıcaklık en temel etken olarak vurgulanmaktadır (toprak nemli olduğu için su eksikliği yok, ışık aynı). Ayrıca genel anlamda en önemli faktörler:
4. Karbon Döngüsü ve Artırıcı Etkenler
Resimde hayvan, bitki, ev (insan aktiviteleri) ve atmosferdeki CO₂ akışları gösterilmektedir. Karbonun atmosfere salınımını artıran iki önemli etken şunlardır:
- Fosil yakıtların yakılması (ev, fabrika, taşıtların egzoz gazları vb.)
- Ormanların azalması (azalan ağaçlar, fotosentezin düşmesi → CO₂’nin yeterince absorbe edilememesi)
- (Ek örnek) Hayvancılığın artması: Büyükbaş hayvanların çıkardığı metan gazı dolaylı olarak karbon döngüsünü de etkileyebilir.
Ancak soruda “iki örnek” isteniyorsa, genelde fosil yakıt kullanımı ve endüstriyel faaliyetler veya orman tahribatı verilir.
5. Özet Tablo
| Soru Başlığı | Kısa Açıklama | Puan / Not |
|---|---|---|
| Isınma Grafiği | Zamanla sıcaklık değerleri noktalara işlenip çizgiyle birleştirilir. | 8 puan |
| Makara Türleri (A) | 1) Sabit Makara, 2) Hareketli Makara | 4 puan |
| Kuvvetten Kazanç (B) | Hareketli makarada kuvvetten kazanç vardır. | 4 puan |
| İp 2 m Çekme – Yük 1 m Yükselme (C) | Hareketli Makara sistemi | 4 puan |
| Kuvvetin Yönünün Değişmesi (D) | Sabit Makara sisteminde yön değişir | 4 puan |
| Fotosentez Hızı | 30 °C’de daha hızlı; Ana etken: Sıcaklık | Toplam 12 puan (örnek) |
| Karbon Döngüsünü Artırıcı Etkenler | Fosil yakıt yakılması, ormanların tahribi, sanayi faaliyetleri | 6 puan |
6. Kısa Özet
Bu çalışma kağıdında:
- Isınma grafiğinde tabloda verilen değerler, zaman ekseni üzerine düzgünce yerleştirilip sarmal ya da doğrusal bir grafik çizilmelidir.
- Makaralar konusundaki sorular, sabit ve hareketli makaranın farklarını ve hangisinde kuvvetten kazanç sağlanıp hangisinde yön değiştiğini sorgular.
- Fotosentez hızı için verilen farklı sıcaklıklardaki düzeneklerden yüksek sıcaklık (30 °C) genellikle daha hızlı fotosentez oranı sağlar.
- Karbon döngüsünde havadaki karbon oranını artıran iki temel etken genelde fosil yakıtların yakılması ve ormanların azalması olarak sayılabilir.
Bu şekilde her bir soruya net cevaplar yazarak puanları toplayabilir ve fen bilimleri konularındaki temel mantığı da kavrayabilirsiniz.