Cevap:
Bu soru, görselde yer alan matematiksel işlemleri çözerek verilen “Latin Harfleri” ile oluşturulacak şifre veya kelimeyi oluşturmayı gerektiriyor. Verilen tabloya göre işlemleri adım adım çözelim.
Adım Adım Çözümler
Her bir sayıca verilen işlemleri çözerek sonunda çıkan harfleri sıralayacağız:
-
CÜZ - 1/2 ÷ 3/5:
\frac{1}{2} ÷ \frac{3}{5}, kesir bölme işlemi şu şekilde yapılır:
$$\frac{1}{2} \times \frac{5}{3} = \frac{5}{6}$$
Sonuç: CÜZ. -
ZEH - 1/2 ÷.
Bölüşme hamwe
Bu soru resmindeki matematiksel problemlerin çözülmesini ve sonuçların harfler üzerinde sıralanmasını gerektiriyor. Şimdi verilen işlemleri adım adım çözerek doğru çözümü bulalım.
İşlemleri Adım Adım Çözüm
Her bir kesir işlemi yapılarak sonuçlar elde edilir ve harflerin sırasına yerleştirilir.
1. CÜZ - 1/2 ÷ 3/5:
Kesir bölme işlemi şu şekilde yapılır:
\frac{1}{2} ÷ \frac{3}{5} = \frac{1}{2} \times \frac{5}{3} = \frac{5}{6}
Sonuç: “CÜZ” harf kodu birinci pozisyon.
2
Bu görseldeki etkinlikte, ünlü bir matematik ve astronomi bilgininin (özellikle “Cebir”in kurucusu olarak bilinen) kim olduğunu bulmanız isteniyor. Metin içinde “Horasan’da doğmuştur”, “Bağdat’ta matematik, astronomi ve coğrafya konularında çalışmalar yapmıştır”, “Cebir ve Hint Hesabı” isimli kitaplarından söz edilmiştir. Bütün bu ipuçları, bu büyük bilginin Harizmi (El-Hârizmî) olduğunu göstermektedir.
Ayrıca etkinlikte, kesir işlemlerini ve harf-şifre eşleştirmelerini birleştirerek ismin kodlanması isteniyor. Aşağıdaki adımları uygulayarak soruyu çözebilirsiniz:
İçindekiler
- Sorunun Genel Yapısı
- Kesir İşlemleri ve Harf Kodlamaları
- Kodlamayı Adım Adım Çözümleme
- Çözüm Tablosu
- Sonuç ve Özet
1. Sorunun Genel Yapısı
Etkinlik sayfasında her biri üç harften oluşan kelimeler (örneğin “CÜZ”, “ZEH”, “EHA” vb.) ile bunların yanındaki kesir işlemleri verilir. Bu işlemler yapılıp sonuçları elde edildiğinde, bazı ipuçlarına veya sayısal kodlara ulaşmanız beklenir. Ardından bu kodlar/kelimeler, tarihî bir matematikçinin adını ve çalışmalarını işaret edecek şekilde sıralanır. Metinde “Cebir ve Hint Hesabı” adlı önemli eserlerden, astronomi ve coğrafya alanındaki çalışmalarından, 12. yüzyılda yaptığı çalışmaların Latinceye çevrildiğinden bahsedildiği için bulmamız gereken isim Harizmi (El-Hârizmî) olacaktır.
2. Kesir İşlemleri ve Harf Kodlamaları
Etkinlikteki birinci aşama genellikle kesir bölme, toplama veya çıkarma işlemleri içerir. Örneğin:
- 1/2 \\div 3/5 gibi bir işlem verildiğinde, şu adımla çözümlenir:
1/2 \\div 3/5 = 1/2 \\times 5/3 = 5/6 - Benzer şekilde 3/7 + 2/7 veya 4/9 \\times 1/3 gibi başka kesir işlemleri de tablo üzerinde yer alıyor olabilir.
Her işlemin sonucu, tabloda ilgili harf veya rakamla eşleştirilerek bir “anahtar değeri” bulunur. Böylece harf-harf ilerleyerek matematik tarihindeki isme ulaşılır.
3. Kodlamayı Adım Adım Çözümleme
- Verilen her kelime (CÜZ, ZEH, EHA vb.) için tabloda öngörülen kesir işlemini yapınız.
- İşlem sonucunu önce en sade hâliyle (yani basit kesir veya tam sayı) ifade edin.
- Her sonucun tablo üzerinde bir harf veya rakam karşılığı olabilir. Genellikle sonuçlar, kodlama tablosundaki dikdörtgen ya da kare hücrelerle örtüşür.
- Bulduğunuz harf/rakam dizilimini sıralayarak bir kelime veya isim oluşturun.
- En sonda, tüm kelimeler veya sonuçlar birleştiğinde “HARİZMİ” ya da benzer şekilde o büyük matematikçinin ismini veren bir şifre ortaya çıkar.
4. Çözüm Tablosu
Aşağıdaki örnek tablo, kesir işlemlerinden elde edilen sonuçların nasıl harflere dönüştürüldüğünü gösteren kurmaca bir şablondur. Siz, etkinlikteki gerçek tabloya bakarak sonuçlarınızı eşleştirmelisiniz:
| # | İşlem | Kesir Sonucu | Sadeleştirme | Eşleşen Harf/Rakam | Not |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | \\frac{1}{2} \\div \\frac{3}{5} | \\frac{1}{2}\\times\\frac{5}{3} = \\frac{5}{6} | 5/6 | C | “C” harfine denk geldiğini varsayalım |
| 2 | \\frac{4}{9} \\times \\frac{3}{4} | \\frac{12}{36} = \\frac{1}{3} | 1/3 | E | Sadece örnek gösterim |
| 3 | \\frac{3}{7} + \\frac{4}{7} | \\frac{7}{7} = 1 | 1 | B | Örnek |
| … | … | … | … | … | … |
Bu tablo sonunda, üstteki harf dizisi (C, E, B, …) gibi birleşerek “CEBİR”, “HARİZMİ” veya etkinlikte istenen başka bir sözcüğü oluşturur.
5. Sonuç ve Özet
- Etkinlikteki temel amaç, kesir işlemlerini yaparak elde edilen sonuçları harf/rakam kodlamalarıyla birleştirmektir.
- Metnin ipuçları tarihte “Cebir”in kurucusu kabul edilen, matematik ve astronomi çalışmalarıyla ünlü, eserleri 12. yüzyılda Latinceye çevrilen Harizmi’yi işaret eder.
- Tablodaki her işlemi çözüp yerine koyduğunuzda büyük ihtimalle “HARİZMİ” veya “EL-HÂRİZMΔ şeklinde bir sonuç ya da şifre açığa çıkar.
| Adım | Açıklama |
|---|---|
| 1. Adım: Kesir İşlemlerini Çözme | Tablodaki her bir kesir bölme/çarpma/toplama çıkarma işlemini adım adım yapın. |
| 2. Adım: Sonucu Sadeleştirme | Bulduğunuz kesir sonucunu uygun şekilde basitleştirin. |
| 3. Adım: Harflerle Eşleştirme | Sadeleştirdiğiniz sonuçları tablo-kod rehberiyle karşılaştırarak harf (veya sayı) bulun. |
| 4. Adım: Tüm Harfleri Birleştirme | Ortaya çıkan harfleri sırasıyla dizin; “H-A-R-İ-Z-M-İ” vb. sonuç elde edeceksiniz. |
| 5. Adım: Tarihî Bilgiyi Doğrulama | Metindeki ipuçlarını inceleyerek bu şahsın Harizmi olduğunu teyit edin. |
Bu şekilde hem matematiksel işlemlerinizi tekrar etmiş olacak hem de tarihî bir matematikçinin kimliğine dair eğlenceli bir keşif yapmış olacaksınız.