Cevap:
Soruda verilen kelimelerden doğru yazımlarının işaretlenmesi istenmiş. Aşağıda doğru yazılmış kelimeler ve yanlış yazımlarına dair açıklamalar verilmiştir.
Doğru Yazılan Kelimeler:
- Acayip
- Sürpriz
- Birçok
- Yanlış
- Trafik
- Müsaade
- Yalnız
- Şoför
- Hükümet
- Tıraş
- Tenefüs (Doğru yazımı Tenefüs değil, Teneffüs olmalıdır; bu işaretleme hatası olabilir.)
Yanlış Yazılan Kelimeler:
Yanlış → Doğru:
-
Sarmısak → Sarımsak
(Sadece ‘sarımsak’ şeklinde kullanılır.) -
Sipor → Spor
(Spor olarak yazılmalıdır.) -
Şarz → Şarj
(Doğru yazım 'şarj’dır.) -
Dinazor → Dinozor
(Doğru yazım 'dinozor’dur.) -
Eşortman → Eşofman
(Doğru yazım 'eşofman’dır.) -
Antrenman (Doğru yazılmıştır.)
Tablo:
| Yanlış Kelime | Doğru Yazım |
|---|---|
| Sarmısak | Sarımsak |
| Sipor | Spor |
| Şarz | Şarj |
| Dinazor | Dinozor |
| Eşortman | Eşofman |
Bu soruda tüm doğru kelimeler belirlenmiş, yanlış yazımlara dikkat çekilmiş ve sorunun açıklaması sağlanmıştır. Eğer başka sorularınız varsa, lütfen belirtin!
Aşağıdaki kelimelerden yazımı doğru olanları seçme sorusu
Cevap:
İçindekiler
- Genel Bakış
- Doğru ve Yanlış Yazımların Listesi
- Önemli Yazım Kuralları
- Adım Adım Çözüm Yöntemi
- Örnek Uygulama
- Özet Tablosu
- Kısa Özet
1. Genel Bakış
Bu soruda, bir listede yer alan kelimelerin yazılışlarının doğru mu yoksa yanlış mı olduğunun belirlenmesi istenmektedir. Türkçede özellikle karşılaşılan yazım hataları “-de/-da” eklerinden ayrı olarak, harf değişiklikleri (örnek: “şarj” yerine “şarz”), ses uyumları (örnek: “teneffüs” yerine “tenefüs”) ve ses düşmeleri (örnek: “sarımsak” yerine “sarmısak”) gibi kalıplarda ortaya çıkar. Bu alıştırmada amacımız, yanlış yazılanları düzeltmek ve doğru olanları işaretlemektir.
2. Doğru ve Yanlış Yazımların Listesi
Aşağıdaki tabloda verilen kelimelerin doğru ve yanlış hâlleri yer almaktadır. Sorudaki forma göre, hangi yazımlar doğru, hangileri yanlış, tek tek işaretlenebilir:
| Verilen Yazım | Doğru Yazım | Açıklama |
|---|---|---|
| acayıp | acayip (Yanlış) | “-ayıp” eki yerine “-ayip” gelmelidir. TDK’ya göre doğru yazım: acayip. |
| tren | tren (Doğru) | tren, Fransızca kökenli olmakla birlikte Türkçede yazımı “tren” şeklinde yerleşmiştir. |
| sipor | spor (Yanlış) | spor, “i” kullanılmadan yazılır. |
| birçok | birçok (Doğru) | İki kelime hâlinde yazılması (bir çok) yanlıştır; bitişik yazılır: birçok. |
| asvalt | asfalt (Yanlış) | TDK’ya göre doğru yazım: asfalt. |
| birebir | birebir (Doğru) | “Birebir” tek kelimedir, doğru kullanım böyledir. |
| bir kaç | birkaç (Yanlış) | birkaç bitişik yazılır. |
| dinazor | dinozor (Yanlış) | “a” yerine “o” kullanılır: dinozor. |
| eşortman | eşofman (Yanlış) | eşofman şeklinde yazılır. |
| herkes | herkes (Doğru) | Doğru yazım: herkes, ayrı yazımı veya “herkez” gibi varyantları yanlıştır. |
| hükümet | hükümet (Doğru) | İki ünlü yan yana: “hü-kü-met” diye hecelenir ve hükümet şeklinde yazılır. |
| müsaade | müsaade (Doğru) | “müsade” değil, müsaade (iki “a” ile) şeklindedir. |
| sarmısak | sarımsak (Yanlış) | sarımsak (ı) harfiyle yazılır. |
| süpriz | sürpriz (Yanlış) | sürpriz (r harfi çift ses benzeriyle öne çıkar). |
| şarz | şarj (Yanlış) | şarj (Fransızca “charge” kökenlidir). |
| tenefüs | teneffüs (Yanlış) | teneffüs (iki “f” ile) yazılır. |
| yanlış | yanlış (Doğru) | Derinde “yan-” + “-lış” şeklinde yazılır, doğru kullanımı yanlış. |
| tıraş | tıraş (Doğru) | “traş” şeklinde yazım hatalıdır. tıraş doğru formdur. |
| maalesef | maalesef (Doğru) | Arapça kökenli olup bitişik yazılır. male-sef, “maalesef” diye yazılır. |
| trafik | trafik (Doğru) | Fransızca “trafic”ten gelir, Türkçede trafik olarak yerleşmiştir. |
| prenses | prenses (Doğru) | Yabancı kökenli kelime, Türkçede prenses şeklinde yazılır. |
| şoför | şoför (Doğru) | Fransızca “chauffeur” kökenli, Türkçeye şoför şeklinde geçmiştir. |
| antrenman | antrenman (Doğru) | Fransızcadan geçen kelimenin TDK’ya göre doğru yazımı: antrenman. |
| yalnız | yalnız (Doğru) | “yanlız” şeklinde yanlış yazılır; doğrusu yalnız. |
3. Önemli Yazım Kuralları
-
Ses Değişimi ve Ses Düşmesi
- “sarımsak” kelimesinde sıklıkla “sarmısak” yazımı görülür; ancak doğru şekli “sarımsak”tır.
-
İkiz Sessiz Harfler
- “teneffüs” kelimesinde “f” harfi çifter (ff) şeklindedir. “tenefüs” diye yazmak yanlıştır.
-
Ses Türemesi (“yumuşak” g, ünlü uzunlukları vs.)
- “acayıp” yerine doğru yazım “acayip”tir.
- “sürpriz” kelimesi “süpriz” diye yazıldığında “r” eksik kalır.
-
Bitişik ve Ayrı Yazılma Durumları
- “birçok” ve “birkaç” gibi kelimeler bitişik yazılır.
-
Kelime Kökeni
- Pek çok kelimede yabancı dillerden Türkçeye geçişte ses uyumları değişebiliyor (örnek “şarj” < “charge”).
4. Adım Adım Çözüm Yöntemi
-
İlk Adım – Kelimeyi Hecelere Ayırma
- Bazı yazım hataları kelimenin hecelenişinden anlaşılabilir. Örneğin “sa-rım-sak” → “sarımsak.”
-
İkinci Adım – TDK veya Kaynak Kontrolü
- Çoğu zaman TDK’nın çevrimiçi sözlüğüne bakarak doğru yazım bulunabilir. “sürpriz”, “teneffüs”, “eşofman” gibi.
-
Üçüncü Adım – Benzer Kelimelerle Karşılaştırma
- “acayıp” ve “acayip” gibi kelimelerde yakın telaffuz görüldüğünde, kelimenin kökünü araştırmak faydalı olur.
-
Dördüncü Adım – Yazım Kılavuzu Okumaları
- Bazı imlâ kuralları karışık olabilir. Özellikle “birebir”, “birçok”, “birkaç” gibi kelimeler bitişik mi ayrı mı yazıldığı sık karıştırılır.
5. Örnek Uygulama
Sorudaki tabloda şu biçimde bir işaretleme yapmanız isteniyor:
- Hatalı yazılmış olanları boş (işaretlemeden) bırakıp, sadece doğru olanlarının kutucuğunu işaretleyin veya tersi yönde bir talimat varsa ona uyun.
- Yukarıdaki listede belirttiğimiz “Doğru” ve “Yanlış” sütununa bakarak kelimeleri doğru/yanlış ayırt edebilirsiniz.
6. Özet Tablosu
Aşağıdaki tabloda doğru yazılan kelimelerin kısa bir özetini bulabilirsiniz:
| Doğru Yazım | Yanlış Varyant | Açıklama |
|---|---|---|
| acayip | acayıp | Yazarken “-ayip” şeklinde olmalı. |
| tren | – | Doğrusu “tren”. |
| spor | sipor | “i” harfi kullanılmamalı. |
| birçok | – | Daima bitişik yazılır. |
| asfalt | asvalt | “v” yerine “f” kullanılmalıdır. |
| birebir | – | Sıfat biçiminde tek kelime. |
| birkaç | bir kaç | “bir” & “kaç” bitişik. |
| dinozor | dinazor | “za” yerine “zo”. |
| eşofman | eşortman | “of” yerine “or” yanlıştır. |
| herkes | – | Doğru hâli “herkes.” |
| hükümet | – | Yazarken “ü” ve “ü” yinelemeyi unutmayın. |
| müsaade | – | İki “a” kullanılır. |
| sarımsak | sarmısak | “ı” harfi eksik olmamalı. |
| sürpriz | süpriz | “r”yi eksik yazmamak gerekir. |
| şarj | şarz | Fransızcadan dilimize “şarj” olarak geçer. |
| teneffüs | tenefüs | Çift “f” kullanılmalı. |
| yanlış | – | Hecelerin birleşimi doğru şekilde “yanlış.” |
| tıraş | traş | Başta “t” + “ı” → “tıraş.” |
| maalesef | – | Yanlış yazımı “malesef.” İki “a” var. |
| trafik | – | Fransızca “trafic,” Türkçede “trafik.” |
| prenses | – | Fransızcadan “princesse,” Türkçede “prenses.” |
| şoför | şöför | Yazımı “şoför.” |
| antrenman | – | Sıkça “antreman” diye yanlış yazılır, doğrusu “antrenman.” |
| yalnız | yanlız | “-lız” yerine “-lnız” ses uyumu. |
7. Kısa Özet
Soru, Türkçede sık karşılaşılan yazım hatalarının ayırt edilmesini amaçlamaktadır. Kelimenin kökeni ve TDK Yazım Kılavuzu en önemli iki kaynaktır. Birçok kelimede ikiz harf kullanımları (“teneffüs”), ses düşmeleri (“sarımsak”) ve yanlış harf kullanımı (“şarj”) dikkat edilmesi gereken temel noktalardır. Ayrıca “birçok”, “birkaç” gibi belli kurallara göre bitişik yazılan kelimeler de bu listede önemli yer tutar.
Bu tablo yardımıyla doğru yazımları tek tek işaretleyerek, sorudaki boş kutucuklara doğru seçimleri yapabilirsiniz.