Cevap:
Bu soruda, kadın üreme sistemindeki menstrüel döngünün evrelerini ve bu evrelerde salgılanan hormonların isimlerini belirlememiz isteniyor. Görselde, döngünün 4 ana evresi ve hormonların (X, Y, Z, T) seviyeleri grafikle gösterilmiştir. Şimdi, bu döngüyü ve hormonların rollerini açıklayarak soruyu yanıtlayalım.
Menstrüel Döngünün 4 Ana Evresi
-
Menstrüasyon Evresi (1. gün-5. gün):
- Rahim iç tabakası (endometriyum) dökülür ve kanama başlar.
- Östrojen (X) ve progesteron (T) hormonlarının seviyeleri en düşük düzeydedir.
-
Foliküler Evre (6. gün-14. gün):
- Yumurtalıkta foliküller büyümeye başlar.
- Hipofiz bezinden salgılanan FSH (Y) hormonu artar ve östrojen (X) üretimi başlar.
- Rahim iç duvarı yeniden çoğalır.
-
Ovulasyon (Yumurtlama) Evresi (14. gün):
- LH (Z) hormonu en üst düzeye çıkarak yumurtlamayı (ovulasyon) tetikler.
- Östrojen (X) seviyesi zirve yapar.
- Olgun bir yumurta salınır.
-
Luteal Evre (15. gün-28. gün):
- Yumurtalıktan salınan folikül, korpus luteum’a dönüşür ve progesteron (T) üretimini artırır.
- Progesteron hormonu rahim iç duvarını embriyo implantasyonu için hazır hale getirir.
- Gebelik gerçekleşmezse progesteron (T) seviyesi düşer ve yeni bir döngü başlar.
Grafikte Belirtilen Hormonlar
Grafikteki hormonların değişimlerini inceleyelim:
- X: Östrojen – Foliküler evrede yükselir, yumurtlama sırasında zirve yapar.
- Y: FSH (Follikül Uyarıcı Hormon) – Foliküllerin büyümesini sağlar, döngünün başında yüksektir.
- Z: LH (Luteinleştirici Hormon) – Ovulasyon sırasında ani yükseliş gösterir.
- T: Progesteron – Luteal evrede artar, rahim duvarını hazırlar.
Cevap Tablosu
| Numaralı Evreler | Hormonlar ve İsimleri |
|---|---|
| 1. Evre (Menstrüasyon) | X: Östrojen, T: Progesteron |
| 2. Evre (Foliküler Evre) | Y: FSH, X: Östrojen |
| 3. Evre (Ovulasyon) | Z: LH, X: Östrojen |
| 4. Evre (Luteal Evre) | T: Progesteron, X: Östrojen |
Sonuç:
Menstrüel döngünün evreleri ve hormonları yukarıdaki gibi sıralanır. Grafiği analiz ederek bu bilgileri doğru bir şekilde yerine yazabilirsiniz.
Eğer başka bir sorunuz olursa, sormaktan çekinmeyin! 
“Dişi üreme sisteminde gerçekleşen menstrual döngüdeki evreler ve bu evrelerdeki hormonların değişim grafiği aşağıda şematize edilmiştir. Buna göre numaralı evreler ve harfler ile gösterilen hormonların isimlerini yazınız.”
Cevap:
İçindekiler
1. Menstrual Döngü Nedir?
Kadınlarda ortalama 28 gün süren ve üreme hormonlarının kontrolünde gerçekleşen döngüye menstrual döngü denir. Bu döngünün temel amacı:
- Yumurtanın olgunlaştırılması,
- Rahmin gebeliğe hazırlanması,
- Gebelik oluşmazsa rahim iç tabakasının dökülerek yenilenmesidir.
Döngü boyunca, başlıca dört evre yaşanır ve bunlara paralel olarak farklı hormonların seviyeleri dalgalanır.
2. Döngünün 4 Evresi
Grafikte 1, 2, 3 ve 4 ile gösterilen evreler şunlardır:
-
Menstrüasyon Evresi (1)
Bu evre, rahim iç tabakasının (endometrium) dökülmesiyle başlar. Yaklaşık 1-5’inci günler arasında gözlenir. Kanama görülür. -
Foliküler (Proliferatif) Evre (2)
Menstrüasyon bitiminden itibaren yumurtalıklarda yeni folliküller gelişmeye başlar. Rahim iç tabakası kalınlaşır. 6-13’üncü günler arasını kapsar. -
Ovulasyon (Yumurtlama) Evresi (3)
Genellikle 14. günde gerçekleşir. LH (Luteinleştirici Hormon) seviyesi zirveye çıkar ve yumurtlama olur. -
Luteal (Sekretuar) Evre (4)
Yumurtlama sonrası korpus luteum (sarı cisim) oluşur. Progesteron ve östrojen salgısı artarak rahim içi, gebelik için olgunlaştırılır. Bu evre yaklaşık 15-28’inci günler arasındadır.
3. Hormonlar ve İşlevleri
Grafikte X, Y, Z ve T harfleriyle gösterilen temel hormonlar şunlardır:
-
X: FSH (Folikül Uyarıcı Hormon)
Beyindeki hipofiz bezinden salgılanır. Overlerde follikül gelişimini ve östrojen üretimini tetikler. -
Y: LH (Luteinleştirici Hormon)
Hipofiz bezinden salgılanır. Ovulasyonu (yumurtlamayı) başlatan hormondur. Grafikte en yüksek pik yaptığı gün 14. gündür. -
Z: Östrojen (Estrojen)
Overlerde gelişen folliküllerden salgılanır. Rahim iç tabakasının yenilenmesinde, kalınlaşmasında etkilidir. Ovulasyon öncesi seviyesi yükselir. -
T: Progesteron
Yumurtlamadan sonra korpus luteum tarafından salgılanır. Rahim içini gebeliğe hazırlar. Ovulasyon sonrası dönemde (luteal evre) seviyesi en yüksek düzeye ulaşır.
4. Evre-Hormon Tablosu
Aşağıdaki tabloda numaralı evreler ve harfle gösterilen hormonlar özetlenmiştir:
| Numaralı Evre | Evre Adı | Harf | Hormon |
|---|---|---|---|
| 1 | Menstrüasyon Evresi | X | FSH (Folikül Uyarıcı Hormon) |
| 2 | Foliküler (Proliferatif) Evre | Y | LH (Luteinleştirici Hormon) |
| 3 | Ovulasyon (Yumurtlama) | Z | Östrojen (Estrojen) |
| 4 | Luteal (Sekretuar) Evre | T | Progesteron |
Not: Elbette tabloda “Evre” - “Harf” eşleşmesi, sorudaki sıralamanıza göre düzenlenmiştir. Grafikteki tipik hormon pikleri incelendiğinde:
- FSH (X) küçük bir artış ile ovulasyonu destekler,
- LH (Y) ovulasyon günü ani yükselir,
- Östrojen (Z) ovulasyon öncesi en yüksek seviyesine ulaşır,
- Progesteron (T) ise ovulasyon sonrasında artış gösterir.
5. Kısa Özet
- 1 (Menstrüasyon): Rahim iç yüzeyinin dökülmeye başladığı dönem.
- 2 (Foliküler Evre): Folliküllerin gelişip östrojen salgısının arttığı dönem.
- 3 (Ovulasyon): LH artışının yumurtlamayı tetiklediği dönem (14. gün civarı).
- 4 (Luteal Evre): Progesteron yoğunlaşarak rahmi gebeliğe hazırlar.
Hormonal olarak bakıldığında:
- FSH (X) ve LH (Y), hipofizden salgılanıp yumurtalığı uyarır.
- Östrojen (Z), rahim içini kalınlaştırır.
- Progesteron (T), ovulasyondan sonra rahim içini implantasyona uygun hale getirir.
Bu şekilde, her evrede farklı oranlarda aktif olan hormonlar, döngüyü sağlıklı bir şekilde ilerletir.