Bu soru için çözüm ve açıklama:
Soru İncelemesi:
Soru şu şekilde: “Bu parçada röportaj ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?”
Parçadaki röportaj detayları üzerinde çalışıyoruz ve doğru seçeneği bulabilmek için parçada verilen bilgileri dikkatlice analiz ediyoruz.
Parça Analizi:
Parçada röportaj hakkında önemli bilgiler verilmiş. Bu bilgileri parçalayıp maddeler halinde yazalım:
-
Araştırmaya dayanan bir tür olduğuna değinilmiş:
Metinde röportajın gazete ve dergi yazıları olarak “ayrıntılı gözlem ve incelemelere dayanarak okura aktarıldığı” belirtilmiştir. Bu, araştırmaya dayandığını açıkça gösterir. -
Farklı anlatım türlerinin kapsamına girdiğine değinilmiş:
“Hazırlanırken sözlü anlatıma giren bir tür” ifadesi, röportajın farklı türlere hitap ettiğini ifade eder. Bunun yanında yazılı metinler de kullanıldığı belirtilmiştir. -
Konu ve üslup özelliklerinin uyum içinde olduğuna değinilmemiştir:
Parçada, konu ve üslup özelliklerinin uyumu ya da bunlarla ilgili herhangi bir ifade bulunmamaktadır. Bu bilgi eksiktir. -
Oluşturucusunun düşüncelerini yansıttığına değinilmiş:
“Bir yazarın herhangi bir şehri, ülkeyi gezerek gördüklerini kendi fikirleriyle birleştirip aktardığı gazetecilik ürünü” ibaresi, röportajın oluşturan kişinin düşüncelerini yansıttığını açıkça ifade eder. -
Oluşturulurken bazı kaynaklara başvurulduğuna değinilmiş:
Parçada röportaj hazırlanırken “söyleşme, soruşturma, konuşmalardan, grafiklerden, uzman görüşlerinden, istatistiksel verilerden” faydalanıldığı belirtilmiştir. Bu da kaynak kullanımını açıkça ifade eder.
Doğru Cevap:
C) Konu ve üslup özelliklerinin uyum içinde olduğuna
Bu bilgi parçada yer almadığı için doğru seçenek C şıkkıdır.
Çözüm Tablosu:
| Seçenek | Değinilmiş mi? | Parçadan Kanıt |
|---|---|---|
| A | Evet | “Ayrıntılı gözlem ile incelemelere dayanarak okura aktarıldığı” ifadeleri |
| B | Evet | “Sözlü anlatıma giren bir tür” ve yazılı metin kullanımı |
| C | Hayır | Konu ve üslup uyumuna dair hiçbir şey belirtilmemiş |
| D | Evet | “Gördüklerini kendi fikirleriyle birleştirip aktardığı” ifadeleri |
| E | Evet | “Grafiklerden, uzman görüşlerinden, istatistiksel verilerden faydalanır” ifadeleri |
Sonuç:
Bu sorunun doğru yanıtı C şıkkıdır.
Bu parçada röportaj ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
Cevap:
Metinde “konu ve üslup özelliklerinin uyum içinde olduğuna” dair herhangi bir açık ifade veya vurgu bulunmamaktadır. Dolayısıyla doğru seçenek C’dir.
İçindekiler
- Metnin Özeti
- Röportaj Kavramı
- Metindeki Vurgulanan Noktalar
- Değinilmeyen Nokta: Konu ve Üslup Uyumu (C Seçeneği)
- Özet Tablo
- Adım Adım Çözüm
- Kısa Özet
1. Metnin Özeti
Soru metninde röportajın Fransızca kökenli “reportage” sözcüğünden Türkçeye geçtiği ve Latince “toplamak, getirmek” anlamına gelen “reportare” eylemine dayandığı belirtilir. Ardından röportajın, yazarın gezip gördüğü yerleri kendi düşünceleriyle harmanlayarak okuyucuya aktardığı, araştırma ve incelemeye dayalı bir gazete-dergi yazısı olduğu vurgulanır. Hazırlanırken uzman görüşleri, istatistiksel veriler, konuşmalar gibi pek çok kaynaktan yararlanılabileceğini söyler.
Metin, röportajı bir gazetecilik ürünü olarak tanımlarken aynı zamanda derin gözlem, inceleme ve farklı kaynaklardan yararlanma özelliklerini de belirtir. Ancak konu ve üslup uyumuna dair bir vurguya, yani “konunun işlenişiyle dil ve anlatım biçiminin birebir uyumlu olduğu”na dair net bir açıklama yapmaz.
2. Röportaj Kavramı
- Tanım: Herhangi bir olayı, durumu veya mekanı yazarın kendi gözlemleri ve düşünceleriyle harmanlayıp daha ayrıntılı biçimde inceleyerek okura sunan gazetecilik türü.
- Amacı: Olayları daha derin bir bakış açısıyla aktarmak, gerekli verileri sunmak, uzman görüşlerden ve araştırmalardan yararlanmak.
- Özellikleri: Gözlem, belge, istatistiksel veriler, uzmanlarla yapılan röportajlar veya konuşmalar, yazarın yorumları vb.
3. Metindeki Vurgulanan Noktalar
3.1. Araştırmaya Dayanması (A Seçeneği)
Metin, “Olay ve meseleleri daha derin ve ayrıntılı gözlem ile incelemelere dayandırarak okura aktaran gazete ve dergi yazısıdır.” ifadesiyle, röportajın araştırma ve derin incelemeye dayandığını açıkça ortaya koyar. Dolayısıyla A seçeneği (araştırmaya dayanan bir tür olması) metinde mevcuttur.
3.2. Farklı Anlatım Türlerine Dahil Olması (B Seçeneği)
Metin, röportajın sözlü anlatıma giren bir tür olduğunu ve gazetecilik ürünü kimliğiyle basında yayımlandığını, bazen de kitaba dönüştürülerek yer alabileceğini söyler. Bu şekilde “ulaştığı farklı mecralar ve anlatım biçimleri” vurgulanmaktadır. Dolayısıyla B seçeneği (farklı anlatım türleriyle ilişkisi) metinde iddia düzeyinde desteklenmektedir.
3.3. Oluşturucusunun Düşüncelerini Yansıtması (D Seçeneği)
Metin, “Bir yazarın herhangi bir şehri, ülkeyi gezerek gördüklerini kendi fikirleriyle birleştirip aktardığı gazetecilik ürünüdür.” cümlesiyle, röportajın yazarın düşüncelerini ve bakış açısını aktardığını belirtir. Dolayısıyla D seçeneği de açıkça mevcut.
3.4. Kaynaklara Başvurulması (E Seçeneği)
Metin, “Konuşmalardan, grafiklerden, uzman görüşlerinden, istatistiksel verilerden faydalanılır.” ifadesiyle röportaj hazırlanırken çeşitli kaynak ve verilerden yararlanıldığını açıkça ortaya koyar. Bu da E seçeneğinin de metinde yer bulduğunu gösterir.
4. Değinilmeyen Nokta: Konu ve Üslup Uyumu (C Seçeneği)
Soru kökünde, “Bu parçada röportaj ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?” şeklinde sorulmaktadır. İncelenen metinde:
- Röportajın araştırmaya dayanması,
- Farklı anlatım türlerini içermesi ve bunların kapsamına girmesi,
- Yazarı olan kişinin düşüncelerini aktarması,
- Bazı kaynaklara (uzman görüşleri, istatistikler vs.) başvurulması
net şekilde belirtilmiştir.
Buna karşın, “Konu ve üslup özelliklerinin uyum içinde olduğuna” dair (C seçeneği) bir ifade ya da doğrudan ima yoktur. Eserin içeriğiyle üslubunun uyuşmasından veya metnin anlatım dilinin konuyla özel bir ahenk içinde olduğundan bahsedilmemiştir. Bu nedenle doğru cevap C’dir.
5. Özet Tablo
| Seçenek | İçerik | Metindeki Durumu |
|---|---|---|
| A | Araştırmaya dayanan bir tür olduğuna | Metinde belirtilmiştir (“Derin gözlem, inceleme”). |
| B | Farklı anlatım türlerinin kapsamına girdiğine | Sözlü anlatım + gazete/dergi yazısı + kitaba eklenme. |
| C | Konu ve üslup özelliklerinin uyum içinde olduğuna | Metinde değinilmemiştir (Doğru cevap). |
| D | Oluşturucusunun düşüncelerini yansıttığına | Yazarın fikirlerini birleştirip aktardığı söylenir. |
| E | Oluşturulurken bazı kaynaklara başvurulduğuna | Uzman görüşleri, istatistikî veriler vurgulanır. |
6. Adım Adım Çözüm
-
Metni Dikkatlice Okuma
- Röportajın tanımı, kökeni, gazetecilikle ilişkisi ve hangi unsurlardan faydalanıldığı analiz edilir.
-
Seçeneklerin İçeriğini Belirleme
- Her seçeneğin anlamı, metindeki ifadelerle karşılaştırılır.
-
Var Olan ve Olmayan Bilgiyi Ayırt Etme
- A, B, D, E seçeneklerinin metinde açık veya dolaylı biçimde geçtiği tespit edilir.
- C seçeneğinin metinde hiçbir şekilde yer almadığı görülür.
-
Çelişkili/Saklı İfadeler Var mı?
- Yoktur. Metindeki veriler seçenekleri net bir biçimde doğrular veya dışarıda bırakır.
-
Sonuçlandırma
- C seçeneği, metinde yer almayan unsurdur.
7. Kısa Özet
Bu soru, metinde “röportaj” kavramının hangi özelliklerine değinildiğini ve hangisine değinilmediğini sorgular. Metin, röportajı araştırmaya, gözleme, uzman görüşlerine ve istatistiksel verilere dayanan bir tür olarak tanımlar; ayrıca yazarın düşüncelerini aktardığını ve bir gazetecilik biçimi olduğunu belirtir. Buna rağmen, röportajda konu ve üslup özelliklerinin mutlaka uyum içinde işlendiğine dair bir vurgu yapılmaz. Bu nedenle doğru cevap C seçeneğidir.