Resimdeki Sorular ve Tarihî Cevapları
Cevap:
Aşağıda, fotoğrafta yer alan (8’den 12’ye kadar numaralandırılmış) soruların her birine ilişkin özet tarihî bilgiler bulunmaktadır:
8) İstanbul’un Fethinin Dünya Açısından Önemli 2 Sonucu
- Bizans İmparatorluğu’nun Sonu: 29 Mayıs 1453’te gerçekleşen fetih, Doğu Roma (Bizans) İmparatorluğu’nun tamamen yıkılmasına yol açtı. Bu, Avrupalı devletler için oldukça büyük bir şoktu.
- Ticaret Yollarının Kontrolü ve Rönesans’a Etki: Osmanlılar, Karadeniz ve Akdeniz arasındaki kritik ticaret yollarını ele geçirerek Doğu-Batı ticaretinde söz sahibi oldular. Ayrıca, fetih sonrasında İstanbul’dan kaçan bazı bilim insanları ve sanatçılar Batı’ya göç ederek, Avrupa’daki Rönesans hareketlerini dolaylı olarak güçlendirdiler.
9) Fatih Sultan Mehmed’in Dönemindeki Önemli Reform ve Uygulamalar
Fatih Sultan Mehmed (1451-1481) döneminde pek çok idari ve mali düzenleme yapıldı. En bilineni “Kanunname-i Âl-i Osman” adlı kanun olmuştur. Aşağıda birkaç temel nokta:
- Merkezi Otoritenin Güçlendirilmesi: Fatih, devlet yönetiminde padişaha mutlak otorite tanıyan ve hanedanın bekası için “kardeş katli” dahil bazı katı kuralları içeren düzenlemeler yaptı.
- Mali Düzenlemeler (Hazine Düzeni): Gelirlerin toplandığı hazineyi (Devlet Hazinesi) güçlendirmek için vergi ve ganimet sistemlerini yeniden düzenledi.
- İl Yönetimi (Eyalet Sistemi): Eyaletlere tayin edilen beylerbeyi ve sancak beyleri aracılığıyla idareyi sıkı kontrol altına aldı. Tımar sisteminin uygulanışı da geliştirildi.
10) Cem Sultan Olayı Nasıl Açıklanır?
Cem Sultan, Fatih Sultan Mehmed’in oğullarından biriydi. Fatih’in 1481’de vefatıyla beraber Cem Sultan ve ağabeyi II. Bayezid arasında taht mücadelesi başladı:
- Taht Kavgası: Cem, padişah olma iddiasından vazgeçmeyerek Bursa’da kendini sultan ilan etti. Ancak II. Bayezid, Cem’e karşı üstünlük sağladı.
- Sürgün ve Esaret: Cem, Rodos Şövalyeleri’ne sığındı, daha sonra Papalık ve Avrupa saraylarının elinde siyasi bir koz olarak tutuldu.
- Ölümü: Cem Sultan, 1495’te Napoli’de hayatını kaybetti. Bu süreç boyunca Osmanlı Devleti, içeride ve dışarıda uzun süre bir istikrarsızlık yaşadı; Avrupalılar ise Cem’i Osmanlı’ya karşı diplomatik pazarlık unsuru olarak kullandılar.
11) Yavuz Sultan Selim Döneminde Yapılan Mısır Seferlerinden 2 Örnek
Yavuz Sultan Selim (1512-1520), Memlûk Devleti’ne karşı Mısır Seferi sırasında iki büyük zafer kazandı:
- Mercidabık Savaşı (1516): Suriye topraklarında kazanılan bu savaşla Osmanlılar, Memlûk ordusunu bozguna uğrattı ve Suriye-Filistin hattının denetimini ele geçirdi.
- Ridaniye Savaşı (1517): Kahire yakınlarında gerçekleşen bu savaş sonucunda Mısır’ın başkenti Kahire alındı. Bu zaferle Memlûk Devleti yıkıldı ve kutsal topraklar (Mekke, Medine) Osmanlı hâkimiyetine girdi.
12) Kanuni Sultan Süleyman Döneminde Yapılan “1533 Seferi” Nedir?
Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566) döneminde 1533 yılı civarında başlayan önemli seferlerden biri Irakeyn Seferi (1533-1535)’dir. Bu seferin temel hedefi, Safevi Devleti topraklarında yer alan Bağdat ve Tebriz gibi stratejik merkezleri ele geçirmekti:
- Nedenleri: Safevîler ile Osmanlılar arasındaki siyasi ve dini rekabet; sınır güvenliği ve ticaret yollarının kontrolü.
- Gelişimi: 1534’te Tebriz, 1535’te Bağdat Osmanlı egemenliğine girdi. Bu seferle Osmanlı toprakları doğuda genişleyerek Basra Körfezi’ne kadar ulaştı.
- Sonuç: Stratejik şehirlerin alınmasıyla İpek Yolu’nun önemli bir kısmı Osmanlı kontrolüne geçti ve Safevîlerin gücü zayıflatıldı.
Özet Tablo
| Soru | Cevap İçeriği |
|---|---|
| 8) İstanbul’un Fethi (1453) | - Bizans’ın yıkılışı - Avrupa ticaret yollarının Osmanlı’ya geçmesi, Rönesans’a etki |
| 9) Fatih Sultan Mehmed Reformları | - Kanunname-i Âl-i Osman - Mali ve idari düzenlemeler - Merkezi otoriteyi güçlendiren uygulamalar |
| 10) Cem Sultan Olayı | - II. Bayezid ile taht mücadelesi - Cem’in Rodos ve Avrupa’da esareti - 1495’te Napoli’de ölümü |
| 11) Yavuz Sultan Selim’in Mısır Seferleri | - 1516: Mercidabık Savaşı - 1517: Ridaniye Savaşı (Mısır’ın Osmanlı topraklarına katılması) |
| 12) Kanuni’nin 1533 Seferi (Irakeyn Seferi) | - Safevi Devleti’ne karşı - 1533-1535 arasında Tebriz ve Bağdat’ın alınması - İpek Yolu hakimiyeti |
Kısa Özet
- İstanbul’un Fethi, dünya tarihinin akışını değiştirerek hem Bizans’ın yıkılmasına hem de Avrupa’da coğrafi keşiflerin hızlanmasına zemin hazırladı.
- Fatih Sultan Mehmed, güçlü bir merkezi devlet yapısı kurup Kanunname-i Âl-i Osman gibi köklü yasal düzenlemeler yaptı.
- Cem Sultan meselesi, Osmanlı’nın iç siyasetini uzun süre meşgul etti ve Avrupalıların elinde diplomatik bir koz haline geldi.
- Yavuz Sultan Selim, Mısır seferleriyle Memlûk Devleti’ni ortadan kaldırdı; halifelik Osmanlı’ya geçti.
- Kanuni Sultan Süleyman, 1533’te başlayan Irakeyn Seferi’nde Safevîlere karşı başarı kazandı ve Bağdat ile Tebriz’i Osmanlı topraklarına kattı.