Performans ödevi 3

  1. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde tüm ögeler tek bir sözcükten oluşmaktadır?
    A) Mart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırır.
    B) At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
    C) Daha deniz görmemiş bir çoban çocuğuyum.
    D) Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı.
    E) Bu kıvamdaki balıkları sevmiyorsanız hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz.
  2. Aşağıdaki cümlelerden hangisi özne ve yüklemden oluşmamaktadır?
    A) Sakarya Türkiyeˊnin en büyük iş sahalarından biridir.
    B) Yeşil ve mavi renkler doğanın vazgeçilmez ikilisidir.
    C) Unutkanlık çok farklı hastalıkların habercisidir.
    D) Sesinizi hâlâ duyamıyorum.
    E) Dil kültürün taşıyıcısıdır.

I. Savaşta ölenlerin anısına yapılan heykel beni çok duygulandırdı.
II. Düşünmeyen her insan kullanışlı bir piyondur.
III. Şiir nesre çevrilmesi mümkün olmayan nazımdır.
IV. Ağlasam sesimi duyar mısınız mısralarımda?
V. Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden.

  1. Yukarıdaki cümlelerden hangileri diğerlerinden farklı bir öge ile bitmiştir?
    A) I-II
    B) I-III
    C) II-IV
    D) IV-V
    E) II-III

Bir silgi gibi tükendim ben. Başkalarının yaptıklarını silmeye çalıştım. Mürekkeple yazmışlar oysa… Ben kurşunkalem silgisiydim. Azaldığımla kaldım.

  1. Yukarıdaki cümlede aşağıdaki ögelerden hangisi yoktur?
    A) Özne
    B) Yüklem
    C) Zarf tümleci
    D) Yer tamlayıcısı
    E) Belirtisiz nesne

  2. Türkçede nadir de olsa hiçbir özne bulunmayan cümleler bulunabilmektedir.
    Aşağıdaki cümlelerden hangisi buna örnek gösterilebilir?
    A) Sınav sonuçları açıklandı.
    B) Fiillere gelen bir ek yardımıyla kurulmuş sıfatlar vardır.
    C) Bu inşaata kesinlikle girilmez.
    D) Yaşam herkese başka bir öykü sunar.
    E) İncirler serin servi ağaçlarının gölgesini beklermiş.

  3. Aşağıdaki cümlelerden hangisi özne ve yüklemden oluşmuştur?
    A) Dünyada en korkunç şey, acıma duygusundan sıyrılmış adalettir.
    B) Adaletin kılıcıyla vurulan kol, ne denli zayıf olursa olsun, gene de güçlüdür.
    C) İnsanların çoğunda adalet sevgisi, adaletsizlik korkusu yüzünden vardır.
    D) Adaletsizlik yapan, adaletsizlikten zarar görenden daha sefildir.
    E) Herhangi bir yerdeki adaletsizlik, adaleti her yerde tehdit eder.

  4. Dar kapısından başka aydınlık girecek hiçbir yeri olmayan dükkânında, tek başına, gece gündüz kıvılcımlar saçarak çalışan Koca Ali, kafese konmuş terbiyeli bir aslanı andırıyordu. Bu cümlenin öğeleri, aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla, doğru olarak verilmiştir?
    A) Dolaylı tümleç - özne - belirtili nesne - yüklem
    B) Dolaylı tümleç - zarf tümleci - belirtili nesne - yüklem
    C) Özne - belirtili nesne - yüklem
    D) Zarf tümleci - özne - belirtisiz nesne - yüklem
    E) Dolaylı tümleç - özne - belirtisiz nesne - yüklem

(I) Dünya üzerindeki Türk toplumları, günümüzde yeni bir oluşum öncesi sıkıntıları derinden hissetmektedir. (II) Özgürlüklerini elde ederek sürekli gelişen çağda, Türk dünyası, tarihî birlikteliği ve kültür şuurunu geliştirmelidir. (III) Hem geleneksel ürünler hem tarihî belgeler gelecek kuşaklar için büyük bir önem arz etmektedir. (IV) Anadolu’nun folklorik ögelerle bezenmiş izlerini; kıyafetlerde olsun halı, kilim gibi dokumalarda vd. el sanatlarında olsun görmekteyiz. (V) Bu ürünler fonksiyonel kullanım amacına uygun üretildikleri gibi, ilk çıkış noktalarında gizemli bir dili de ifade ederler.
43. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde nesne, bağlama öbeğinden oluşmuştur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

  1. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, ögelerin sayısı bakımından ötekilerden farklıdır?
    A) Yaşamım boyunca, üstündeki posta puluna değecek değerde ya bir ya iki mektup aldım.
    B) Sayfaları atlayan öğrenci, geometrinin ne olduğundan her zaman habersiz kalır.
    C) Çocukluk döneminde edinilen tutum ve davranışlar, bireylerin yetişkinlik dönemlerini fazlasıyla etkilemektedir.
    D) Sosyologlara göre sınıfsal eşitsizlikler birtakım sınıflandırmalardan ileri gelmektedir.
    E) Aile, çocukların toplumsallaşmasına kâh örnek olarak kâh onları öğütleyerek yardımcı olur.

(I) Sosyal medya; tüm dünyada bilgi edinmek, bilgi yaymak, iletişim kurmak veya toplumu bilinçlendirmek gibi amaçlar için kullanılmaktadır. (II) Sosyal medya, ağ teknolojileri aracılığıyla etkileşim sağlamaya ve iletişim kurmaya oldukça elverişli. (III) İnternet kullanıcılarına farklı uygulamalarla edinmek istedikleri bilgilere ve konulara ulaşma imkânı sunmaktadır. (IV) Erişim kolaylığının olması ve kendini yenileyebilmesi sosyal medyaya yeni olanaklar kazandırmaktadır. (V) İçinde bulunduğumuz teknoloji dönemi, telefon veya bilgisayar ortamında yeni yeni dokümanlara ulaşmamız için gençlere kolaylık gösteriyor.
45. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde ögelerin dizilişi “özne, edat tümleci, dolaylı tümleç ve yüklem” biçimindedir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
46. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne vurgulanmıştıır?
A) Bu gülleri az önce buraya çiçekçi bıraktı.
B) Filmin yönetmeni gençoyuncuları sık aık azarlıyordu.
C) Karadenizde’de de bu tür kuşlar son baharda görülür.
D) O yıl siz mazeret bildirip tören alanına gelmemiştiniz.
E) Zarfın içindeki mektup hala ceketinin cebinde duruyor.

  1. “Özne, sayı sıfatıyla kurulan bir tamlama ise yüklem tekil olur.” Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır? A) On kişi aynı evde kalıyorlar.
    B) Sadece iki öğrenci başarısız olmuştu.
    C) Arkadaşları, son gelen iki kişiyi takıma almadılar.
    D) iki gün sonra köylerine dönecekler.
    E) Beşinci katı daha çok beğendiler.

  2. Aşağıdakilerin hangisinde sözde özne yoktur. A) Bütün rüzgârları odanızda bulacaksınız. B) Bilinmez ne zaman kurtulduğum bu sevdadan C) Film, çok beğenilmiş. D) Burada adın bile unutuldu. E) Gömlekler önceki gün ütülenmiş.

  3. Aşağıdakilerin hangisinde cevap cümlesi, özne de yüklem de değildir? A) Eşyaları hangisi taşıyacak? Bu adam. B) Kim gelmiş? Ali’nin amcası. C) Neyi kaybetmiştin? Kimliğimi. D) Dolapta ne var? Çanta. E) Sınıfta kaç öğrenci var? On öğrenci

  4. Öznesi ikinci ve üçüncü tekil kişi olan cümle­lerin yüklemi, ikinci çoğul kişi olur. Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir örnek vardır? A Sinemaya sen de kardeşin de gidebilirsiniz. B Ben ve amcam maça gideceğiz. C Kübra’yla Fatma çok iyi anlaşıyorlar. D Ne sen onu anladın, ne de o seni anladı. E Ali ve ben birlikte çalıştık

Sultan_Sahin said 36. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde tüm ögeler tek bir sözcükten oluşmaktadır?

Yanıt:

Kelimelerin tüm ögelerinin tek bir sözcükten oluştuğu cümleyi bulmaya çalışacağız.

  • A) Mart kapıdan baktırır kazma kürek yaktırır.
    Bu cümlede ögeler birçok kelimeden oluşmaktadır.

  • B) At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.
    Bu cümlede de ögeler birçok kelimeden oluşmaktadır.

  • C) Daha deniz görmemiş bir çoban çocuğuyum.
    Bu cümlede de ögeler birçok kelimeden oluşmaktadır.

  • D) Yağız atlar kişnedi, meşin kırbaç şakladı.
    Bu cümlede ise “yağız atlar” ve “meşin kırbaç” ögeleri birden fazla kelimelerden oluşmaktadır.

  • E) Bu kıvamdaki balıkları sevmiyorsanız hayal kırıklığına uğrayabilirsiniz.
    Bu cümlede de birçok kelimeden oluşan ögeler yer almaktadır.

Sonuç:

Hiçbir cümlede tüm ögeler tek bir sözcükten oluşmamaktadır. Bu durumda doğru seçenek bulunmamaktadır.


37. Aşağıdaki cümlelerden hangisi özne ve yüklemden oluşmamaktadır?

Yanıt:

İfadelerin yalnızca özne ve yüklemden oluşmadığını kontrol edeceğiz.

  • A) Sakarya Türkiyeˊnin en büyük iş sahalarından biridir.
    Özne ve yüklemden daha fazla öğeye sahiptir.

  • B) Yeşil ve mavi renkler doğanın vazgeçilmez ikilisidir.
    Yine özne ve yüklemden daha fazla öğe mevcut.

  • C) Unutkanlık çok farklı hastalıkların habercisidir.
    Öznenin yanı sıra farklı öğelere sahip.

  • D) Sesinizi hâlâ duyamıyorum.
    Bu cümlede özne bulunmamakta yalnızca yüklem mevcut.

  • E) Dil kültürün taşıyıcısıdır.
    Öznenin yanı sıra başka öğeler de yer alıyor.

Sonuç:

D seçeneği sadece yüklemden oluşan bir cümledir. Bu nedenle özne ve yüklemden oluşmamaktadır. Doğru cevap D şıkkıdır.


38. Yukarıdaki cümlelerden hangileri diğerlerinden farklı bir öge ile bitmiştir?

Yanıt:

Cümlelerin son öğesini inceleyelim.

  • I. Savaşta ölenlerin anısına yapılan heykel beni çok duygulandırdı.
    Bitirici öğesi: Duygulandırdı (yüklem).

  • II. Düşünmeyen her insan kullanışlı bir piyondur.
    Bitirici öğesi: Piyondur (yüklem).

  • III. Şiir nesre çevrilmesi mümkün olmayan nazımdır.
    Bitirici öğesi: Nazımdır (yüklem).

  • IV. Ağlasam sesimi duyar mısınız mısralarımda?
    Bitirici öğesi: Mısralarımda (zarf tümleci).

  • V. Ağır ağır çıkacaksın bu merdivenlerden.
    Bitirici öğesi: Bu merdivenlerden (yer tamlayıcısı).

Sonuç:

IV ve V cümleleri diğerlerinden farklı ögelerle bitmiştir. Doğru cevap D seçeneğidir.


39. Yukarıdaki cümlede aşağıdaki ögelerden hangisi yoktur?

Yanıt:

Bu cümlede hangi öğenin eksik olduğunu tespit edeceğiz.

Cümle: “Bir silgi gibi tükendim ben. Başkalarının yaptıklarını silmeye çalıştım. Mürekkeple yazmışlar oysa… Ben kurşun kalem silgisiydim. Azaldığımla kaldım.”

Ögeleri analiz edelim:

  • Özne: Cümlede “ben” öznesi var.
  • Yüklem: Cümlede “tükendim,” “kaldım” gibi yüklemler var.
  • Zarf tümleci: Cümlede zaman, neden gibi zarf tümlecine rastlanmıyor.
  • Yer tamlayıcısı: Yer belirtici bir unsur yok.
  • Belirtisiz nesne: Belirtisiz nesne bulunmuyor.

Sonuç:

Yukarıdaki cümlede yer tamlayıcısı bulunmamaktadır. Doğru cevap D seçeneğidir.


40. Türkçede nadir de olsa hiçbir özne bulunmayan cümleler bulunabilmektedir. Aşağıdaki cümlelerden hangisi buna örnek gösterilebilir?

Yanıt:

Özne bulunmayan bir cümleyi bulmamız gerekiyor.

  • A) Sınav sonuçları açıklandı.
    Özne: Sınav sonuçları.

  • B) Fiillere gelen bir ek yardımıyla kurulmuş sıfatlar vardır.
    Özne: Sıfatlar.

  • C) Bu inşaata kesinlikle girilmez.
    Özne: Yok, çünkü edilgen çatı kullanılıyor.

  • D) Yaşam herkese başka bir öykü sunar.
    Özne: Yaşam.

  • E) İncirler serin servi ağaçlarının gölgesini beklermiş.
    Özne: İncirler.

Sonuç:

C seçeneğinde özne yoktur; bu yüzden doğru cevap C seçeneğidir.


41. Aşağıdaki cümlelerden hangisi özne ve yüklemden oluşmuştur?

Yanıt:

Sadece özne ve yüklemden oluşan bir cümle bulmamız gerekiyor.

  • A) Dünyada en korkunç şey, acıma duygusundan sıyrılmış adalettir.
    Özne ve yüklemi aşan ögeler var.

  • B) Adaletin kılıcıyla vurulan kol, ne denli zayıf olursa olsun, gene de güçlüdür.
    Özne ve yüklemi aşan ögeler var.

  • C) İnsanların çoğunda adalet sevgisi, adaletsizlik korkusu yüzünden vardır.
    Özne ve yüklemi aşan ögeler var.

  • D) Adaletsizlik yapan, adaletsizlikten zarar görenden daha sefildir.
    Özne + yüklem (sadece özne ve yüklem).

  • E) Herhangi bir yerdeki adaletsizlik, adaleti her yerde tehdit eder.
    Özne ve yüklemi aşan ögeler var.

Sonuç:

D seçeneği yalnızca özne ve yüklemden oluşur. Doğru cevap D şıkkıdır.


42. Dar kapısından başka aydınlık girecek hiçbir yeri olmayan dükkânında, tek başına, gece gündüz kıvılcımlar saçarak çalışan Koca Ali, kafese konmuş terbiyeli bir aslanı andırıyordu. Bu cümlenin öğeleri, aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla, doğru olarak verilmiştir?

Yanıt:

İfadelerin doğru sıralamasını tespit edelim.

Ögeler:

  • Dolaylı Tümleç: Dar kapısından başka aydınlık girecek hiçbir yeri olmayan dükkânında.
  • Zarf Tümleci: Tek başına, gece gündüz kıvılcımlar saçarak.
  • Belirtisiz Nesne: Kafese konmuş terbiyeli bir aslanı.
  • Yüklem: Andırıyordu.

Sonuç:

E seçeneği doğru öge sıralamasını verir: Dolaylı tümleç - özne - belirtisiz nesne - yüklem. Doğru cevap E seçeneğidir.


43. Yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde nesne, bağlama öbeğinden oluşmuştur?

Yanıt:

Cümlenin nesnesinin bir bağlama öbeği olup olmadığını değerlendireceğiz.

  • I. Nesne: Yok.
  • II. Nesne: Tarihî birlikteliği ve kültür şuurunu (bunlar bir bağlama öbeğidir).
  • III. Nesne: Geleneksel ürünler, tarihî belgeler (bağlama öbeğidir).
  • IV. Nesne: Folklorik ögeler, dokumalar (bağlama öbeğidir).
  • V. Nesne: Ürünler (tek öge).

Sonuç:

II numaralı cümlede nesne bağlama öbeğinden oluşmuştur. Doğru cevap B seçeneğidir.


44. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, ögelerin sayısı bakımından ötekilerden farklıdır?

Yanıt:

Ögelerin sayısını inceleyeceğiz.

  • A) Yaşamım boyunca, üstündeki posta puluna değecek değerde ya bir ya iki mektup aldım.
    Ögeler: Zarf Tümleci, Nesne, Dolaylı Tümleç, Yüklem (4 öğe).

  • B) Sayfaları atlayan öğrenci, geometrinin ne olduğundan her zaman habersiz kalır.
    Ögeler: Özne, Nesne, Zarf Tümleci, Yüklem (4 öğe).

  • C) Çocukluk döneminde edinilen tutum ve davranışlar, bireylerin yetişkinlik dönemlerini fazlasıyla etkilemektedir.
    Ögeler: Özne, Nesne, Zarf Tümleci, Yüklem (4 öğe).

  • D) Sosyologlara göre sınıfsal eşitsizlikler birtakım sınıflandırmalardan ileri gelmektedir.
    Ögeler: Özne, Dolaylı Tümleç, Zarf Tümleci, Yüklem (4 öğe).

  • E) Aile, çocukların toplumsallaşmasına kâh örnek olarak kâh onları öğütleyerek yardımcı olur.
    Ögeler: Özne, Dolaylı Tümleç, Zarf Tümleci, Yüklem (4 öğe).

Sonuç:

A seçeneği diğerlerinden farklı şekilde daha az öğe sayısına sahiptir. Doğru cevap A seçeneğidir çünkü sadece 3 ana öge var: Özne, Nesne, Yüklem.


45. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde ögelerin dizilişi “özne, edat tümleci, dolaylı tümleç ve yüklem” biçimindedir?

Yanıt:

Ögelerin belirli bir sırada olduğu cümleyi bulmamız gerekiyor.

  • I. cümle: Yok.
  • II. cümle: Yok.
  • III. cümle: Yok.
  • IV. cümle: Yok.
  • V. cümle: İçinde bulunduğumuz teknoloji dönemi (özne), telefon veya bilgisayar ortamında (edat tümleci), yeni yeni dokümanlara (dolaylı tümleç), ulaşmamız için gençlere kolaylık gösteriyor (yüklem).

Sonuç:

V numaralı cümle bu yapıya uymaktadır. Doğru cevap E seçeneğidir.


46. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne vurgulanmıştır?

Yanıt:

Vurgulu özneye sahip cümleyi bulmamız gerekiyor.

  • A) Bu gülleri az önce buraya çiçekçi bıraktı.
    Öznenin vurgusu yoktur.

  • B) Filmin yönetmeni genç oyuncuları sık sık azarlıyordu.
    Öznenin vurgusu yoktur.

  • C) Karadeniz’de de bu tür kuşlar sonbaharda görülür.
    Öznenin vurgusu yoktur.

  • D) O yıl siz mazeret bildirip tören alanına gelmemiştiniz.
    Öznenin vurgusu yoktur.

  • E) Zarfın içindeki mektup hâlâ ceketinin cebinde duruyor.
    Burada cümle özne vurgusu ile başlamaktadır.

Sonuç:

E seçeneğinde özne vurgulanmıştır. Doğru cevap E seçeneğidir.


47. “Özne, sayı sıfatıyla kurulan bir tamlama ise yüklem tekil olur.” Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uyulmamıştır?

Yanıt:

Öznenin sayı sıfatıyla kurulan bir tamlama olduğu ve yüklemin tekil olmadığı cümleyi bulmamız lazım.

  • A) On kişi aynı evde kalıyorlar.
    Bir kurala uyulmamıştır çünkü “on kişi” öznesi, yükleme “kalıyorlar” olarak gelmektedir, yüklem çoğuldur.

  • B) Sadece iki öğrenci başarısız olmuştu.
    Kural doğrudur: Yüklem tekil.

  • C) Arkadaşları, son gelen iki kişiyi takıma almadılar.
    Cümlede özne sayı sıfatlı değil.

  • D) İki gün sonra köylerine dönecekler.
    Kural doğrudur: Yüklem tekil.

  • E) Beşinci katı daha çok beğendiler.
    Cümlede özne sayı sıfatlı değil.

Sonuç:

A seçeneği bu kurala uymamıştır. Doğru cevap A şıkkıdır.


48. Aşağıdakilerin hangisinde sözde özne yoktur?

Yanıt:

Sözde özne kullanmayan cümleyi bulmamız gerekiyor.

  • A) Bütün rüzgârları odanızda bulacaksınız.
    Gerçek özne var.

  • B) Bilinmez ne zaman kurtulduğum bu sevdadan
    Saip özne var.

  • C) Film, çok beğenilmiş.
    Sözde özne var çünkü edilgen yapıdadır.

  • D) Burada adın bile unutuldu.
    Sözde özne var, edilgen yapı.

  • E) Gömlekler önceki gün ütülenmiş.
    Sözde özne var, edilgen yapı.

Sonuç:

A seçeneğinde sözde özne yoktur. Doğru cevap A şıkkıdır.


49. Aşağıdakilerin hangisinde cevap cümlesi, özne de yüklem de değildir?

Yanıt:

Özne ya da yüklem olarak kullanılmayan cevap cümlesini bulmamız gerekiyor.

  • A) Eşyaları hangisi taşıyacak? Bu adam.
    Cevap özne: Bu adam.

  • B) Kim gelmiş? Ali’nin amcası.
    Cevap özne: Ali’nin amcası.

  • C) Neyi kaybetmiştin? Kimliğimi.
    Cevap yüklem değil.

  • D) Dolapta ne var? Çanta.
    Cevap özne: Çanta.

  • E) Sınıfta kaç öğrenci var? On öğrenci.
    Cevap özne: On öğrenci.

Sonuç:

C seçeneğinde cevap cümlesi özne de yüklem de değildir. Doğru cevap C şıkkıdır.


50. Öznesi ikinci ve üçüncü tekil kişi olan cümlelerin yüklemi, ikinci çoğul kişi olur. Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uygun bir örnek vardır?

Yanıt:

İkinci tekil kişilerden biri ve yüklemin ikinci çoğul kişi olduğu cümleyi bulmak gerekiyor:

  • A) Sinemaya sen de kardeşin de gidebilirsiniz.
    Özne: Sen ve kardeşin (ikinci ve üçüncü tekil), yüklem: gidebilirsiniz (ikinci çoğul).

  • B) Ben ve amcam maça gideceğiz.
    Tekil ve çoğul uyumu yok.

  • C) Kübra’yla Fatma çok iyi anlaşıyorlar.
    Yüklem doğrudan ikinci çoğul kişi kullanımında değil.

  • D) Ne sen onu anladın, ne de o seni anladı.
    Yüklem doğrudan ikinci çoğul kişi kullanımında değil.

  • E) Ali ve ben birlikte çalıştık.
    Yüklem doğrudan ikinci çoğul kişi kullanımında değil.

Sonuç:

A seçeneği bu kurala uymaktadır. Doğru cevap A şıkkıdır.