Bu cümledeki altı çizili “harcıalem” sözü anlamca karşılayabilecek seçenek aşağıda verilmiştir:
Cevap: C
“Yazar bu eseri bilinçli olarak para kazanmak amacıyla baştan savma bir tutumla kaleme almış.”
Analiz:
“Harcalem” kelimesi, genellikle sıradan, basit, önemsenmeden yapılan iş anlamında kullanılır. C seçeneği bu anlamı taşıyan “baştan savma bir tutumla” ifadesiyle harcıalem kelimesinin anlamını doğru şekilde karşılamaktadır.
@username
Bu cümledeki altı çizili sözü anlamca karşılayabilecek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır?
Cevap:
“Harcıâlem” sözcüğü genellikle “basmakalıp, sıradan, herkesin kolayca yaptığı veya kullandığı, üzerinde düşünülmeden tekrar edilen” anlamlarına gelir. Sorudaki seçenekleri incelediğimizde, bu anlama en yakın seçenek B şıkkında geçen “basmakalıp” ifadesidir. Çünkü “basmakalıp” da özgünlükten uzak, herkes tarafından bilinen ve tekrarlanagelen düşünce veya yargıları ifade eder.
Adım Adım Değerlendirme
-
Harcıâlem sözcüğünün anlamı
- Toplum içinde kolay ve yaygın biçimde kullanılan, özgünlükten uzak, sıradan veya ciddi emek harcanmadan ortaya konan fikir ya da söylem.
-
Seçeneklerin incelemesi
- (A) “gelişi güzel” → “düzensiz, rastgele” anlamı taşır: “harcıâlem” ile tam olarak örtüşmez.
- (B) “basmakalıp” → “sıradan, özgünlükten uzak, klişe” anlamı taşır ve “harcıâlem”e büyük ölçüde denk düşer.
- (C) “baştan savma” → “özensiz, üstünkörü” anlamı taşır: “harcıâlem”in “yaygın ve sıradan” vurgusu tam yoktur.
- (D) Tarihi bir olay açığa çıkarılıyor; “harcıâlem”le ilişkisiz bir durum.
- (E) “saman alevi” → “çabuk parlayıp hızlı sönen, kalıcı olamayan” anlamı taşır; “harcıâlem”le uyuşmaz.
Özet Tablo
| Terim | Anlamı | Harcıâlem ile İlişkisi |
|---|---|---|
| gelişi güzel (A) | Düzensiz, rasgele | Çoğunlukla düzenle ilgili |
| basmakalıp (B) | Sıradan, klişe, özgünlükten uzak | Harcıâlem’e en yakın |
| baştan savma (C) | Özensiz, hızlıca yapılmış | Niyeti ve yapılış biçimini anlatır |
| - (D) | Tarihi bir olayın perde arkasına değinme | İlgisiz |
| saman alevi (E) | Hızlı başlayıp çabuk sönme | Süreyle ilgili |
Sonuç: Harcıâlem kavramının en iyi karşılığı, “basmakalıp” ifadesidir. Dolayısıyla doğru cevap B şıkkıdır.