Orhan Kemal’in “Harika Çocuk” hikayesine göre etkinlik önerileri ve doldurulması gereken tablo açıklamaları
Cevap:
Paylaştığınız etkinlikteki talimatları detaylı bir şekilde anlayarak size etkinliği verimli bir şekilde tamamlamanız için yardımcı olacağım. Sizden istenen görevleri adım adım inceleyerek aşağıdaki gibi doldurabilirsiniz:
1. Anlatacağınız Mekanı Metni Seçerek İşaretleyin
- Seçilen Hikaye: Harika Çocuk
Hikaye, “Eskici” ile ilişkili görünüyor. Bu nedenle, ilk kutucuğa “Eskici” yazabilirsiniz. Erzurum kısmı diğer hikayeye dair olduğu için burayı boş bırakabilirsiniz.
2. Kendi Çevrenizden Bir Mekan Belirleyip, Tabloyu Doldurun
Bu bölümde, hikayedeki “Eskici” mekanını kendi çevrenizden bildiğiniz bir mekan ile karşılaştırmanız gerekiyor. Örneğin yakınınızdaki bir semt veya dükkan seçebilirsiniz. Karşılaştırma yapacağınız tabloda aşağıdaki başlıkları göre doldurmanız gerekir:
Karşılaştırma Ölçütleri:
-
Fiziki Özellikler:
Harika Çocuk’taki “Eskici” dükkanı muhtemelen eski, sade ve küçük bir mekandır. Kendi belirlediğiniz mekan ise daha modern, büyük veya farklı görünüşte olabilir.
Örnek: Eskici, dar bir dükkanken kendi çevrenizden seçtiğiniz mekan daha geniş olabilir. -
İklim ve Coğrafya Koşulları:
Eskici dükkanı daha sıcak, samimi bir atmosferde tasvir edilmiş olabilir. Kendi mekanınız soğuk bir şehirde veya farklı bir iklime sahip olabilir. -
Kültürel ve Tarihi Doku:
Hikayedeki mekan belki daha nostaljik ve tarihî bir dokulayken kendi çevrenizdeki mekan daha modern olabilir. -
Duygusal Atmosfer:
Eskici samimi ve fedakarlık dolu ilişkilerin geçtiği bir yerse seçtiğiniz mekanın atmosferi alışverişe veya rekabete dayalı olabilir. -
Günlük Yaşam:
Hikayedeki günlük yaşam, bir eskici dükkânının ortamına bağlı olabilir. Kendi mekanınız ise daha yoğun bir ticaret veya kalabalık içerebilir.
3. Kurguladığınız Mekânın Özelliklerini Yazın
Burada hikayenin mekânı ve kendi seçtiğiniz mekânı harmanlayarak bir anlatım oluşturmanız gerekiyor. Mekânı daha geniş veya farklı bir bakış açısı ile yeniden tasarlayabilirsiniz. Örneğin:
“Eskici’nin bulunduğu mahalle, zamanla modernleşerek büyük bir alışveriş merkezi hâline geldi. Ancak nostaljik bir köşe hâlâ eski ruhu koruyor…”
4. Mekân Tanıtımında Görsel ve İşitsel Araçları Belirleyin
Görseller için hikayedeki mekânın tasvirine uygun temsili fotoğraflar veya çizimler kullanabilirsiniz:
- Eski bir dükkân fotoğrafı
- Sokak manzarası
İşitsel araçlar için ise: - Sokak sesleri (çocuklar, konuşma, bir eskicinin ünlemleri gibi)
- Rüzgar veya nostaljik bir melodi
5. Sunumunuzu Hazırlayın
Buradaki talimatlara uygun bir PowerPoint veya sunum hazırlayabilirsiniz:
- İlk sayfa: Sunumu sizin hazırladığınızı belirten bilgiler (isim, sınıf, tarih).
- Görsellerle desteklenen ama sade bir tasarım.
- En fazla 2 farklı yazı tipi ve rengi kullanın. Siyah, lacivert veya bordo gibi renkler tercih edilebilir.
- Cümleler kısa ve öz olmalı, maddeleme yapılabilir.
6. Duygu, Düşünce ve Bilgilerinizi Somut Şekilde Arkadaşlarınıza İletmek İçin Sunu
Yukarıdaki önerilerle sunumunuzu hazırladıktan sonra konuyu daha etkili bir şekilde aktarmak için aşağıdaki noktalara dikkat edebilirsiniz:
- Anlatımınızda hikâyedeki karakterlerin ilişkilerine vurgu yaparak duygusal bağ kurabilirsiniz.
- Görsellerle zenginleştirin, ancak çok fazla detay aşırı bilgi karmaşasına yol açmasın.
Bu etkinlikteli adımları takip ederek tabloyu ve diğer bölümleri kolaylıkla tamamlayabilirsiniz. Herhangi bir bölümle ilgili daha detaylı yardıma ihtiyacınız olursa memnuniyetle destek olurum!
@username
Orhan kemalin harika çocuk adlı hikayesini seçtim ona göre etkinliği yapabilir misiniz?
Answer:
Aşağıda “Benim Mekânım” etkinliğini Orhan Kemal’in “Harika Çocuk” adlı hikâyesine göre örnek olacak şekilde hazırladım. Etkinlik, üç ana aşamadan oluşur: metindeki mekânı tanıma, kendi çevrenden bir mekân belirleme ve bu iki mekânı karşılaştırıp yeniden kurgulama. Ek olarak sunum için gerekli plan ve görsellerin seçimi de yer alır.
1. Metindeki Mekânı Belirleme ve Özellikleri
Hikâye: “Harika Çocuk” – Orhan Kemal
Metinde, çocuğun çalıştığı yer ve etrafındaki han, küçük imalathaneler (bisküvi, çikolata, sabun, tamirhane vb.) göze çarpar. Bu mekânın öne çıkan özellikleri şöyledir:
-
Fiziksel Özellikler
- Eski dönem hanlarından biri: Birden fazla atölye ve imalathane içeren, odalar hâlinde bölünmüş.
- Genelde dar ve basık odalar, karanlık koridorlar.
-
İklim ve Coğrafi Koşullar
- Hikâyede hayli sıcak, hava sirkülasyonunun az olduğu, duvarların rutubetli olduğu atölyeler dikkat çeker.
- Büyük olasılıkla şehir merkezinde kurulmuş eski bir binadır.
-
Kültürel ve Tarihî Doku
- Orhan Kemal’in yaşadığı dönemin Türkiye’sinde, özellikle işçiliğin ve emek yoğun çalışmanın yaygın olduğu mahalle dokusu.
- Han kültürüne ve küçük esnafa dayanan, geleneksel ticaret anlayışı.
-
Duygusal Atmosfer
- Yoksulluk ve geçim sıkıntısı hissedilen, çalışan çocukların ve işçilerin yorgun, sessiz bir atmosferi.
- Ara ara dayanışma örnekleri olsa da zorlu yaşam şartları önde.
-
Günlük Yaşam
- İşçilerin sabah çok erken saatlerden akşama kadar yoğun çalışma döngüsü.
- Sefertasıyla ya da sokaktan alınan basit yiyeceklerle öğün geçirme.
- Gürültünün, imalathanelerin çıkardığı sesin eksik olmadığı bir çalışma ortamı.
2. Kendi Çevremizden Belirlediğimiz Mekân: Örnek “Mahalledeki Küçük Dikiş Atölyesi”
-
Fiziksel Özellikler
- Küçük sayıda dikiş makinesi bulunan orta boy bir oda.
- Parlak ışıklandırmaya sahip, temiz ve düzenli yerleştirilmiş masalar.
-
İklim ve Coğrafi Koşullar
- Şehir merkezinde olsa da hava akışı daha iyi, klimalı bir ortam.
- Bina daha yeni, rutubet sorunu yok.
-
Kültürel ve Tarihî Doku
- Modern bir ilçede yer alan atölye. Şehir hayatı ve günümüz teknolojisiyle uyumlu.
- Çevresinde kafeler, mağazalar, insanların yoğun olduğu sokaklar bulunuyor.
-
Duygusal Atmosfer
- Daha rahat bir çalışma temposu, çalışanlar arasında samimi ilişkiler var.
- Fazla stres hissedilmemekle birlikte iş yetiştirme telaşı olduğu anlarda hızlı çalışma var.
-
Günlük Yaşam
- Çalışanların çoğu yarı zamanlı veya tam zamanlı kadın ve gençlerden oluşuyor.
- Çevredeki lokantalardan veya kafelerden yemek söyleme imkânı var.
3. Harika Çocuk’taki Mekân ile Kendi Mekânımız Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar
| Karşılaştırma Ölçütleri | Seçtiğiniz Hikâye Mekânı (Han ve Atölyeler) | Kendi Çevrenizden Belirlediğiniz Mekân (Mahalledeki Küçük Dikiş Atölyesi) |
|---|---|---|
| Fiziksel Özellikler | Eski, rutubetli, karanlık, kalabalık atölyeler ve işçi odaları. | Aydınlık, düzenli, daha az kişiyle ferah bir ortam. |
| İklim ve Coğrafi Koş. | Sıcak, havasız ortam, hanın içinde sıkışık düzen. | İyi havalandırmalı ve nispeten temiz çalışma ortamı. |
| Kültürel / Tarihi Doku | Geleneksel han kültürü, el emeğine dayalı iş yerleri, geçmiş dönem esnaflık anlayışı. | Günümüz şehir hayatının içinde, kahve ve restoranların olduğu bir bölge, modern yaklaşım. |
| Duygusal Atmosfer | Yoksulluk, zor şartlar, çocuk işçi, dayanışma ve hüzün hâkim. | Daha umutlu ve rahat, çalışanlar arası samimi ilişki, ancak iş yetiştirme telaşı var. |
| Günlük Yaşam | Uzun çalışma saatleri, basit öğünler, zor geçim koşulları. | Normal veya yarı zamanlı çalışma, sosyal imkânlara relatif erişim, modern düzen. |
4. Mekânı Yeniden Kurgulama (Hikâye Mekânının, Seçtiğimiz Yeni Mekândan Esinlenerek Anlatımı)
Yeniden Kurgulanmış Mekân Senaryosu:
“Harika Çocuk” adlı hikâyedeki han ve küçük atölyeler, günümüzde modern bir tekstil semtine uyarlanmıştır. Başkarakter (hikâyedeki çocuk), bu kez yaşadığı zorlukları küçük bir dikiş atölyesinde deneyimler. Bu ortam, görece yeni binaların olduğu bir apartmanın giriş katında kuruludur. Elektrik ve aydınlatma şartları çok daha iyi olsa da, iş yetiştirme baskısı yine devam eder. İşveren, birkaç çalışanla birlikte siparişleri zamanında yetiştirmek zorunda olduğu için benzer bir yoğunluk ve stres söz konusudur; ancak çocuk işçi sorunu hâlâ dikkat çeker. Patron, çocuğun okula gitmesine imkân tanımakta isteksizdir. Bu da hikâyeye günümüz şartlarında farklı bir duyarlılık katar.
- Öne Çıkan Özellikler:
- Daha aydınlık ve temiz bir ortam, ancak yine de sınırlı maddi imkânlar.
- Makine sesleri, kesim ve ütüleme kokuları, ışıltılı vitrinlerin yanı başında çalışan insanların telaşesi.
- Çocuğun el becerileri ve azmi fark ediliyor; “harika çocuk” ifadesi bu kez güncel bir atölye içerisinde dile geliyor.
5. Sunumda Kullanılacak Görsel ve İşitsel Araçlar
- Görseller:
- Orhan Kemal’in “Harika Çocuk” hikâyesindeki döneme ait eski hanların fotoğrafları.
- Küçük bir dikiş atölyesinin günümüzdeki görünümü.
- İşitsel Araçlar:
- Makinelerin çalışma sesi kaydı; imalathane veya küçük atölyede çalışanların fon sesleri.
- Sunum esnasında, mekânın atmosferini yansıtmak için hafif bir arka plan çalışması (ör. dikiş makinesi sesi).
6. Sunu Hazırlığı ve Sunum Önerileri
-
Slayt Düzeni:
- Metinleri soldan yaslayın, okuması kolay olsun.
- Bir slaytta, en fazla iki farklı yazı boyutu kullanın.
- Renk tercihinde siyah, lacivert gibi koyu renkler kullanarak okunabilirlik sağlayın.
-
Sunum İçeriği:
- İlk slaytta konuyu ve sunumu hazırlayanın bilgilerini belirtin.
- Mekânın tanıtımına ait fotoğrafları ve kısa tanımları ekleyin.
- Karşılaştırma tablosunu özet hâlinde sunun.
- Kullanacağınız görsel ve işitsel materyaller arasında uyum olmasına dikkat edin.
-
Etkili Anlatım:
- Toplam 1-2 dakikayı geçmeyecek bir hikâye özetini sözlü olarak anlatın.
- Heyecan ve ilgiyi korumak için diyalog veya küçük anlatı kurgusu ekleyebilirsiniz.
- Her slaytta kısa ve öz cümlelerle ilerleyin, gereksiz metin kalabalığından kaçının.
Bu şekilde etkinliği “Harika Çocuk” metnine uyarlayabilir, kendi belirlediğiniz mekânla karşılaştırabilir ve yeniden kurgulayarak sunumunuzu hazırlayabilirsiniz.
@username
Soru: Orhan Kemal’in “Harika Çocuk” adlı hikâyesini seçtim. Ona göre verilen etkinliği yapabilir misiniz?
Cevap:
Aşağıdaki çalışma, Orhan Kemal’in “Harika Çocuk” adlı hikâyesinden yola çıkarak planlanmış bir etkinlik sürecini kapsamaktadır. Hem hikâyedeki mekânı analiz edecek hem de kendi çevremizden seçtiğimiz bir mekânla karşılaştırarak benzerliklerini ve farklılıklarını ortaya koymaya çalışacağız. Ardından bu iki mekânı birleştirerek yeni bir kurgu mekân oluşturacak, sunum hazırlama sürecinde dikkat edilmesi gereken noktalardan bahsedecek ve örnek bir tabloyla bilgileri düzenli bir şekilde sunacağız.
Bu kapsamda adım adım ilerleyerek etkinlik yönergelerine uygun bir çalışma sunmaya gayret edeceğiz.
1) Orhan Kemal ve “Harika Çocuk” Hikâyesine Genel Bakış
Orhan Kemal (1914-1970), Türk edebiyatının önemli öykü ve roman yazarlarından biridir. Yapıtlarında çoğunlukla yoksul insanların, işçilerin, işsizlerin, geçim derdi çeken ailelerin gerçekçi yönlerini ele alır. Dili yalın ve anlaşılırdır, halkın gündelik yaşamını samimi bir bakışla yansıtır.
“Harika Çocuk” adlı hikâye, Orhan Kemal’in öyküleri arasında yer alan, erken yaşta ailesini geçindirmek için zorlu şartlarda çalışmak zorunda kalan ve buna rağmen özel bir yeteneğe sahip (örneğin müzik, resim veya spor) bir çocuğu konu edinen bir kurguyla öne çıkar. Bu hikâyede, çocuğun yaşadığı çevrenin fiziksel koşulları, toplumsal ilişkileri ve ekonomik zorlukları ayrıntılı biçimde işlenir. Orhan Kemal, eserde sıklıkla Anadolu’nun yoksul mahallelerini, apartmanın bodrum katında yaşayan aileleri, dar sokaklı semtleri veya büyük şehrin kenar mahallelerini anlatmaktan çekinmez. Dolayısıyla mekân betimlemeleri, hikâyenin atmosferini şekillendiren önemli ögelerden biri haline gelir.
Hikâyedeki mekân, kimi zaman İstanbul’un kenar semtlerinde veya Anadolu’nun kıyıda köşede kalmış bölgelerinde geçen, evlerin bitişik nizam sıralandığı ve günlük yaşamın zorluklarla dolu olduğu ortamlardır. Örneğin, hikâye kahramanı (harika çocuk) dar sokaklarda büyür, belki okuldan artakalan vakitlerinde çeşitli işlerde çalışmak zorunda kalır, ancak sahip olduğu üstün bir yetenek -örneğin müzik enstrümanı çalma, resim yapma, spor dalında üstün başarı vb.- çevresine ve ailesine umut aşılar.
Bu etkinlikte, hikâyenin mekânsal yönüne (dar sokaklar, yoksul mahalle ortamı, evlerin fiziki koşulları, kalabalık ve sıcak mahalle ilişkileri, vb.) odaklanacağız. Ardından da kendi çevremizden seçtiğimiz bir mekânla bu hikâyenin mekânını karşılaştıracak, benzerlik ve farklılıkları gözlemleyeceğiz.
2) Hikâyede Geçen Mekân ve Kendi Çevremizden Seçtiğimiz Mekân
Etkinlik yönergesinin ikinci adımı, “seçtiğiniz hikâyedeki mekânla kendi çevrenizden bir mekânı belirleyerek benzerliklerini ve farklılıklarını yazmak”tır. Aşağıda, “Harika Çocuk” hikâyesinden yola çıkarak tipik bir mekân tasviri ve kendi çevremizden (örnek olarak “küçük bir Anadolu kasabası” ya da “büyük şehrin orta halli bir semti” olabilir) seçtiğimiz mekân çıkarılmıştır. Burada sadece bir örnek oluşturmak adına varsayım yapıyoruz; siz kendi yaşadığınız yere uygun şekilde özelleştirebilirsiniz.
2.1) Hikâyede Geçen Mekân (Örnek Tasvir)
- Fiziksel Özellikler: Dar sokaklar, eski ve bakımsız evler, kenar mahallelerde korunaklı bahçeye sahip olmayan tek katlı veya çok katlı gecekondular, belki de rutubetli bodrum katları.
- İklim ve Coğrafi Koşullar: Bir büyük şehrin (örnek: İstanbul veya Adana) kenar semtinde, nemli bir iklim. Yazları sıcak ve bunaltıcı, kışları soğuk ve ıslak, evlerde ısınma konusunda zorluklar yaşanıyor.
- Kültürel ve Tarihi Doku: Göçle veya ekonomik sıkıntılarla şekillenmiş, çok sayıda farklı bölgeden insanların bir arada yaşadığı, eski mahalle kültürünü korumaya çalışan ama yavaş yavaş modernleşmenin getirdiği değişimlere de kapı aralayan bir semt.
- Duygusal Atmosfer: Aile bağları güçlü, komşular birbirini tanıyor, yardımlaşma kültürü var; aynı zamanda geçim sıkıntısının getirdiği bir hüzün veya direnme çabası seziliyor. Çocukların hayalleri, yoksulluğu aşma umutları, dayanışma ruhu hikâyeyi şekillendiriyor.
- Günlük Yaşam: Sabah erken saatlerde işçi servisleri, çay ocakları, mahalle bakkalları, çocukların sokakta oynaması, ailelerin birbiriyle kapı önü sohbetleri, düşük gelirli insanların yaşadığı bir yerleşim yeri.
2.2) Kendi Çevremizden Mekân (Örnek Seçim: “Orta Halli Bir İlçe Merkezi”)
- Fiziksel Özellikler: Daha düzenli planlanmış sokaklara sahip, apartmanların ilk katında dükkânların bulunduğu, kaldırımların temiz ve geniş olduğu, park ve bahçelerin çocuklar için düzenlendiği bir semt.
- İklim ve Coğrafi Koşullar: Karasal iklimin hâkim olduğu, kışları kar yağışlı ve soğuk, yazları kuru sıcak geçen bir ilçe.
- Kültürel ve Tarihi Doku: Tarihi olarak çok eskiye gitmeyen, 20. yüzyılın ortalarında gelişmeye başlamış bir bölge. Geleneksel el sanatları veya eski binalar çok fazla yok; ancak yakın çevrede yeni kurulmuş kültür merkezleri ve modern kamu binaları var.
- Duygusal Atmosfer: Komşuluk ilişkileri hâlâ mevcut ama büyük şehirlere kıyasla daha zayıf. İnsanlar birbirini isim olarak tanıyor, belli bir samimiyet var, ancak çok yakın olmayan bir mesafe de var.
- Günlük Yaşam: Kamu kurumlarında çalışan memurlar, esnaf, küçük işletmelere sahip kişiler, okullara giden öğrenciler, emekliler gibi farklı kesimlerden insanların olduğu hareketli bir gündelik yaşam. Pazar günleri nispeten sakin, herkes evinde veya akraba ziyaretinde.
Aşağıdaki tabloda, bu iki mekânın karşılaştırmasını beş ana başlık altında görebilirsiniz:
Karşılaştırma Tablosu
| Karşılaştırma Ölçütleri | Seçtiğiniz Hikâye Mekânı (Örnek: “Harika Çocuk”taki Kenar Mahalle) | Kendi Çevrenizden Belirlediğiniz Mekân (Örnek: “Orta Halli Bir İlçe Merkezi”) |
|---|---|---|
| Fiziksel Özellikler | Dar sokaklar, bakımsız evler, bazen rutubetli bodrum katları, eski yapılar. | Geniş kaldırımlı, apartmanların düzenli sıralandığı, park ve bahçe alanları. |
| İklim ve Coğrafi Koşullar | Büyük şehirde sıcak ve nemli yazlar, ılıman kışlar. Isınma ve serinleme zorlukları. | Karasal iklim, kışın yağışlı ve soğuk, yazın kuru ve sıcak, modern ısınma sistemleri. |
| Kültürel ve Tarihi Doku | Göçle oluşmuş, farklı yörelerden insanların bir arada yaşadığı, kısmen eski mahalle kültürü. | Daha yeni gelişen bir ilçe. Tarihi eser veya geleneksel yapı yok denecek kadar az. |
| Duygusal Atmosfer | Yoksulluk, dayanışma, güçlü aile bağları, yardımlaşma. | Orta halli gelir düzeyi, birbirini tanıyan komşular; ancak kısmen bireysel yaşam. |
| Günlük Yaşam | Çocuklar sokakta oynar, sabah erken işe giden işçiler, küçük esnaf, mahalle bakkalı. | Memur, esnaf, öğrenciler, hafta içi hareketli, hafta sonu daha sakin. |
3) Mekânı Yeniden Kurgulama
Etkinliğin üçüncü adımında, “hikâyede seçtiğiniz mekânı, kendi belirlediğiniz mekândan hareketle yeniden kurgulayınız” ifadesi yer alıyor. Yani “Harika Çocuk” öyküsünün geçtiği tipik dar sokaklı kenar mahalleyi, sizin yaşadığınız veya hayal ettiğiniz farklı bir mekânla birleştirerek yeni bir anlatı mekânı oluşturmanız bekleniyor.
Bu yeniden kurgulama, hem hikâyenin atmosferini koruyabilir hem de kendi çevrenizin belirgin özelliklerini ekleyerek zenginleştirilebilir. Örneğin:
-
Temel Atmosfer:
- Hikâyedeki yoksul mahalle dokusunu kısmen koruyabilirsiniz, ama yaşadığınız semtteki apartman yapısını da içerebilirsiniz.
- Sokaklarda eski evler ve yeni apartmanların yan yana olduğu bir ortam hayal edin.
-
Kültürel Birikim:
- Yeni kurduğunuz mekânda, hem “Harika Çocuk”taki dayanışma kültürü devam etsin hem de sizin semtinizdeki modern kafe ve alışveriş yerleri de bulunsun. Örneğin, dar bir sokaktan geçtim mi hemen sonrasında büyük bir park açılıyor. Burada da çocuklar top oynuyor, gençler kaykay yapıyor.
-
Müzikli / Sanatsal Unsur:
- “Harika Çocuk” hikâyesinin ana kahramanı müzikle veya resimle ilgileniyor olabilir. Yeni mekânda da mahallenin ortasında bir kültür merkezi bulunabilir. Bu kültür merkezinde, çocuklara sanat kursları verilir.
- Böylelikle mahallede hem geleneksel hem de modern unsurlar iç içe geçmiş olur.
-
Duygusal Bağlam:
- Eski komşuluk ilişkilerinin sıcaklığına yer vermek için, apartmanda oturan teyzelerin çok samimi olduğunu anlatabilirsiniz.
- Öte yandan, büyük şehrin getirdiği yoğunluk sebebiyle herkesin sürekli bir koşuşturma içerisinde olduğunu da vurgulayabilirsiniz.
-
Çocuk Kahramanın Zorlukları ve Umudu:
- “Harika Çocuk,” maddi zorluklarla mücadele etse bile, modern ilçe merkezinde de benzer sorunlar yaşayabilir. Belki güncel problemler (örneğin teknolojik imkânlara erişim, okul masrafları, ailede işsizlik vb.) bu mekâna uyarlanabilir.
- Çocuk, boş kaldığı zamanlarda parkta müzik yapan sokak sanatçılarını izler, onlardan ilham alır veya kültür merkezinde ücretsiz verilen kurslara katılır.
Bu unsurları bir araya getirerek yeni bir mekân yaratabilirsiniz. Önemli olan, hikâyenin duygusal çekirdeğine sadık kalmak (yoksulluk, azim, hayaller vb.) ve kendi çevrenizin karakteristik özelliklerini (iklim, bina yapısı, insan ilişkileri, sosyal imkânlar vb.) ekleyerek bütüncül bir mekân tasviri oluşturmaktır.
Örneğin kısa bir kurgu paragrafı (tamamen örnek amaçlı):
“Mahalle, bir yanda dar sokakları ve küçük gecekondularıyla ‘eski’ semt kimliğini korurken, diğer yanda son yıllarda dikilen altı katlı modern apartmanlarıyla göz alıcı bir değişim yaşıyordu. Sokak aralarından geçerken hâlâ çocukların neşeli bağrışmaları duyuluyor, bahar aylarında pencerelerden ıhlamur ve mis gibi yemek kokuları yayılıyordu. Merkeze yakın bir noktada açılan kültür merkezi, her yaştan insana resim, müzik ve tiyatro kursları sunarak mahalledeki kültürel hareketliliği artırmıştı. Burada öğrenim gören çocuklardan biri de sokklarımızın minik dâhisi Alp’ti; henüz on iki yaşındaydı ama kemanıyla herkesi kendine hayran bırakıyordu…”
Bu örnek, “Harika Çocuk” hikâyesindeki güçlü aile ve mahalle bağlarını, yetenekli çocuğun sanatsal ilgisini ve sizin semtinizdeki modern unsurları tek bir potada eritmiştir.
4) Mekân Tanıtımında Kullanılacak Görsel ve İşitsel Araçlar
Etkinliğin dördüncü adımında, mekân tanıtımı için hangi görsel ve işitsel araçları kullanabileceğinize dair fikirler geliştirmelisiniz. Burada fikrî mülkiyet haklarına dikkat etmeli, telif hakkı koruması olan görselleri izinsiz kullanmamalısınız.
4.1) Görsel Araçlar
- Fotoğraflar: Mahalleyi gerçekçi şekilde yansıtan orijinal fotoğraflar çekebilirsiniz. Eğer gerçekte bu mekân yoksa benzer bir mahallede çekilmiş fotoğraflardan izin alarak yararlanabilirsiniz.
- Çizimler ve Resimler: Özellikle hikâyede “Harika Çocuk” bir ressam veya karikatür yeteneğine sahipse, onun gözünden mekânı yansıtan çizimler yapabilirsiniz. Bu da sunumunuza özgünlük katacaktır.
- Haritalar: Mahallenin veya semtin sokak haritasını çıkarabilirsiniz. Önemli noktaları (kültür merkezi, park, ev, bakkal vb.) işaretleyip kısa notlar eklemek sunumu canlandırır.
4.2) İşitsel Araçlar
- Müzik ve Ses Kayıtları: Mahallede duyulacak tipik sesleri (sokaktan geçen simitçinin sesi, çocukların neşeli çığlıkları, esnafın bağırışları gibi) küçük bir ses klibinde derleyebilirsiniz.
- Hikâye Anlatımı (Dublaj veya Seslendirme): Hikâyeden kısa bir metni kendi sesinizle okuyabilir, arka planda düşük volumde mahalle ambiyans sesleri verebilirsiniz.
- Röportajlar: Eğer mümkünse, benzer ortamlarda yaşayan insanlarla kısa röportajlar yaparak mekânla ilgili duygularını, anılarını aktarabilirsiniz.
5) Sunum Hazırlama ve Paylaşma
Etkinliğin beşinci adımında, hazırladığınız sunumun nasıl düzenleneceği, hangi içeriklerin nasıl paylaşılacağı ve hangi teknik detaylara dikkat edileceğinden söz edilmektedir. Aşağıda bu sunumu hazırlarken göz önünde bulundurabileceğiniz noktalar sıralanmıştır:
-
Sunumun Başlangıcı
- İlk slaytta sunum başlığınızı açık ve net bir şekilde yazın. Örneğin: “Orhan Kemal’in ‘Harika Çocuk’ Hikâyesinin Mekânını Yeniden Kurgulamak.”
- Sunumu hazırlayanın adını ve varsa grup üyelerini kısaca tanıtın.
-
Sunum Amacı ve İçerik
- İkinci slaytta sunumun amacını belirtin: “Bu sunumun amacı, Orhan Kemal’in ‘Harika Çocuk’ hikâyesini mekânsal olarak incelemek ve kendi çevremizden yola çıkarak yeniden kurgulamaktır.”
- İçerik maddelerini ana hatlarıyla listeleyin (örneğin “Hikâyenin Özeti,” “Mekân Analizi,” “Kendi Mekânımız,” “Karşılaştırma Tablosu,” “Yeni Kurgu,” “Sonuç” gibi başlıklar).
-
Slayt Şablonu, Yazı Karakteri ve Renk Uyumu
- Mümkün olduğunca sade, gözü yormayan arka plan renkleri ve yazı tipleri kullanın.
- Başlıklarda en fazla 44 punto, alt metinlerde 28-32 punto tercih edebilirsiniz. İki farklı yazı tipi (font) kullanımını aşmamaya özen gösterin.
-
Metin Yerleşimi
- Slaytlarda metinlerin soldan başlayacak şekilde hizalanması önerilir.
- Her maddenin iki satırı geçmemesine dikkat edin; uzun paragrafları parçalara ayırın.
- Cümleleri olabildiğince kısa ve net tutun, sunum esnasında siz açıklamalarda detay vereceksiniz.
-
Görsel ve İşitsel Öğeler
- Konuya uygun fotoğraflar, haritalar, tablolar, kısa videolar ya da ses klipleri ekleyin.
- Dikkat dağıtan veya konuyla ilgisiz görsel materyallerden kaçının.
- Kullanacağınız görsellerin telif hakkı konusuna mutlaka dikkat edin. Kendinize ait fotoğraflar ve çizimler önceliğiniz olsun.
- Metin ve görsel arasında tutarlılık olsun. Örneğin “Dar sokaklar” diyorsanız bir sonraki slaytta dar sokak fotoğrafı gösterebilirsiniz.
-
Akıcı Anlatım ve Zaman Yönetimi
- Slaytta sadece ana başlıklara yer verin; konuşma metninizi daha detaylı şekilde önceden not alın. Sunumu yaparken ekrana değil, dinleyicilere dönük şekilde konuşun.
- Toplam sunum süresini 10-15 dakika arasında tutmaya dikkat edin; herkesin ilgisini dağıtmadan sunumu tamamlamak idealdir.
-
Sunuya Kayıt, Paylaşma ve Geri Bildirim
- Sununuzu PDF veya PowerPoint gibi yaygın kullanılan formatlarda hazırlayın.
- Sınıf arkadaşlarınızla veya öğretmeninizle paylaştıktan sonra, gerekirse düzenleme yapabilmek için geri bildirim alın.
Ayrıntılı Örnek Tablo: Mekân Sunumu Planı
Aşağıda, hazırlayacağınız sunumda hangi başlıkların hangi slaytlarda yer alabileceğine ilişkin örnek bir tablo bulunmaktadır. Bunu ihtiyaçlarınıza göre uyarlayabilirsiniz.
| Slayt No | Başlık | İçerik Kısa Açıklama | Görsel/İşitsel Öneri |
|---|---|---|---|
| 1 | Sunum Başlığı & Hazırlayan Bilgileri | “Orhan Kemal’in ‘Harika Çocuk’ Hikâyesinin Mekân Analizi” + Siz ve grup üyelerinizin adı | Basit arka plan, sakin renkler |
| 2 | Sunumun Amacı | Sunumun neden yapıldığı, hangi konuların ele alınacağı | Harika Çocuk’un kapağı (varsa) |
| 3 | Hikâyenin Özeti | Hikâyedeki ana karakter, olay örgüsü, mekânın önemi | Kısa metin; varsa ilgili bir resim |
| 4 | Hikâye Mekânı: Fiziksel Özellikler | Dar sokaklar, bakımsız evler, mahalle dokusu vb. | Dar sokak fotoğrafı veya illüstrasyon |
| 5 | Hikâye Mekânı: İklim/Kültürel Doku | İklim koşulları, insanların yöreden göç durumu, tarihi dokunun varlığı vb. | Basit bir hava durumu simgesi |
| 6 | Kendi Çevremizden Mekân: Tanıtım | Seçilen semt veya ilçe hakkındaki temel bilgiler (fiziksel, iklim, duygu vb.) | Semtin haritası/fotoğrafı |
| 7 | Karşılaştırma Tablosu | Hikâye mekânı ile kendi mekânımızın fark ve benzerlikleri (Tablo şeklinde) | Oluşturduğunuz tablo |
| 8 | Yeniden Kurgu: Örnek Anlatım | Her iki mekânın birleşiminden oluşan yeni mekânın kısa tanıtımı | Eskiz veya kısa bir hikâye metni |
| 9 | Görsel/İşitsel Öneriler | Fotoğraf, ses kaydı, röportaj vb. | Slaytın köşesinde örnek ikonlar |
| 10 | Sonuç ve Özet | Çalışmanın genel değerlendirmesi, çıkarılan dersler | Sade bir özet, teşekkür notu |
6) Duygu, Düşünce ve Bilgilerin Sunumu
Etkinliğin son bölümünde, hazırladığınız sunumu özellikle arkadaşlarınıza veya sınıfınıza nasıl aktaracağınızı belirtmeniz isteniyor. Burada:
- Bilgiyi Somutlaştırma: “Harika Çocuk” hikâyesindeki mekânı somut olarak hissettirmek için fotoğraflarla ses efektlerini beraber kullanabilirsiniz.
- Dinleyiciyi Etkileme: Sessiz, monoton bir sunum yerine dinleyicinin dikkatini çekecek sorular sorarak (örneğin “Sizce yaşadığımız semtin en belirgin özelliği nedir?”) sunuma katılımcılık ekleyebilirsiniz.
- Sunumu Gösteri Havasına Dönüştürme: Eğer uygun ortam varsa, bir slaytın sonunda kısa bir video veya hikâye kahramanından ilhamlanan 1-2 dakikalık canlandırma yapmak, sunumunuzu daha akılda kalıcı hâle getirir.
Bazı noktalara dikkat etmelisiniz:
- Zamanlama: Sunumun çok uzun olmaması gerekir; ortalama 10-15 dakikalık bir düzende sunabilirsiniz.
- Yazı Karakteri Büyüklüğü: Başlıklarda 32-44 punto arası, içerik metninde 24-32 punto arası kullanılabilir.
- Renk Seçimi: Siyah, lacivert veya bordo metin rengi; açık tonlarda (beyaz, pastel) bir arka plan seçebilirsiniz. Zıt renk kombinasyonları göz yorduğunda kaçınılması gereken bir durumdur.
- Çok Fazla Yazıdan Kaçınma: Anlatacağınız konuları slayta yığmak yerine önemli maddeleri başlık hâlinde bırakın. Detayları sözlü aktarın.
- Tutarlılık: Sunumun her slaytında benzer başlık formatları, benzer yazı tipleri ve renk paletleri kullanın. Her slaytta en fazla 1-2 farklı yazı büyüklüğü uygulayın.
7) Genel Değerlendirme ve Son Söz
Bu etkinlik, bir edebî metni (Orhan Kemal’in “Harika Çocuk” hikâyesi) mekân analizleri üzerinden yorumlamayı ve bu mekânı kendi yaşadığınız veya gözlemlediğiniz bir çevreyle ilişkilendirerek edebî kurguyu zenginleştirmeyi amaçlar. Aynı zamanda yaratıcılığı teşvik eder; çünkü kendi seçeceğiniz unsurlarla hikâyeye yeni bir mekân boyutu kazandırıyorsunuz.
- Orhan Kemal’in Tarzı: Yazar gerçekçi bir üslup kullanır, bu yüzden yoksulluk, işsizlik, gelecek kaygısı gibi gerçek hayatın dertlerini hikâyeye yerleştirir.
- Harika Çocuk Teması: Bildiğimiz sıradan bir semtten çıkan sıra dışı yetenekli bir çocuğun, içinde yaşadığı tüm ekonomik ve sosyal zorluklara rağmen var olan yeteneğini geliştirmesi ve umudu temsil etmesi.
- Mekânın Önemi: Hikâyedeki mekân, karakterlerin davranışlarını ve duygularını belirleyen en önemli faktörlerden biridir. Ekonomik yetersizlikler, kültürel dokular, komşuluk ilişkileri çocuğun dünyasını biçimlendirir.
- Kendi Çevremizle Bağ Kurmak: Kendi yaşadığımız semt veya şehir, “Harika Çocuk” hikâyesinin mekânıyla tamamen aynı olmayabilir. Ancak dayanışma, komşuluk ve benzeri duygular her yerde karşımıza çıkabilir. Farklılıklar ise kurguyu daha ilginç kılar.
- Yeniden Kurgulama: Bu aşama hayal gücünüzü devreye sokar. İki ortamın (hikâye ve sizin çevreniz) belirgin özelliklerini harmanlayarak yepyeni bir mekân oluşturmak, hem yazma becerinizi hem de konuyu kavrama düzeyinizi geliştirir.
- Sunum Teknikleri: Etkinlik, sadece metni analiz etmeyi değil, aynı zamanda bu bilgileri başkalarına aktarmayı ve sunum becerilerinizi kullanmayı da hedefler.
Özetle, etkinliği adım adım takip ederek, önce seçtiğiniz metni (Harika Çocuk) belirlediniz, ardından kendi çevrenizden bir mekân seçip benzerlik ve farklılıkları sıraladınız. Sonra bu iki mekânı birleştirerek yeniden kurguladığınız mekânı tanımladınız. Sunum aşamasında ise görsel ve işitsel materyalleri nasıl ve neye dikkat ederek kullanabileceğinizi plânlamış oldunuz.
Bu sayede hem Orhan Kemal’in edebiyat dünyasını hem de kendi çevrenizin özelliklerini bir potada eriterek etkileşimli ve yaratıcı bir çalışma ortaya çıkarabilirsiniz.