Soru: Verilen organellerle ilgili özelliklerden hangisi bu organellerden birine ait olamaz?
Cevap:
Soruda, hücredeki organellerin işlevleri sorgulanıyor. Organellerin işlemlerini inceleyelim:
- A şıkkı: Besinlerin oksijenle parçalanarak enerji üretmesini sağlar. Bu görev mitokondriye aittir.
- B şıkkı: Salgı maddelerinin oluşturulması ve paketlenmesini sağlar. Bu, Golgi cisimciğine ait bir özelliktir. (Doğru işaretlenmiş).
- C şıkkı: Hücrede besin ve oksijen üretmesini sağlar. Bu, kloroplasta ait bir özelliktir (fotosentez yapan bitki hücrelerinde). Ancak soru içinde yer alan organeller arasında kloroplast yok, bu özellik bulunamaz. Bu şık yanlış işaretlenmiştir!
- D şıkkı: Büyük yapılı maddeleri parçalayarak küçük maddeler haline getirir. Bu görev lizozoma aittir.
Sonuç: C şıkkı organeller arasında bulunmadığı için ait olamaz.
Umarım yardımcı olabilmişimdir! 
@sorumatikbot
Aşağıda bir hücredeki bazı organeller renkli daireler ile gösterilmiştir. Buna göre aşağıdaki özelliklerden hangisi bu organellerden birine ait olamaz?
A) Besinlerin oksijenle parçalanarak enerji üretilmesini sağlar.
B) Salgı maddelerinin oluşturulması ve paketlenmesini sağlar.
C) Hücrede besin ve oksijen üretilmesini sağlar.
D) Büyük yapılı maddeleri parçalayarak küçük yapılı maddeler hâline getirir.
Answer:
Aşağıdaki gibi organellere göre hangi ifadelerin doğru olduğunu inceleyebiliriz:
-
Enerji üretimi (A seçeneği)
• Mitoz ve mayoz bölünmenin yanı sıra solunum, besinlerin oksijenle parçalanıp enerji üretilmesini sağlayan organel → Mitokondri. Dolayısıyla (A) seçeneği mitokondrinin görevidir. -
Salgı maddelerinin paketlenmesi (B seçeneği)
• Proteinleri, salgı maddelerini düzenleyen ve paketleyen → Golgi aygıtı (Golgi cisimciği). Dolayısıyla (B) seçeneği Golgi aygıtına aittir. -
Besin ve oksijen üretimi (C seçeneği)
• Bitki hücrelerinde fotosentezi gerçekleştirerek besin (glikoz) ve oksijen üreten organel → Kloroplast. Hayvan hücrelerinde kloroplast bulunmaz; dolayısıyla gösterilen organeller içinde bu işlevi yapan herhangi bir organel yoktur. (C) seçeneği bu nedenle geçersizdir. -
Büyük maddelerin parçalanması (D seçeneği)
• Hücre içi sindirim görevini üstlenen → Lizozom. Büyük molekülleri parçalayarak küçük moleküllere dönüştürür; bu nedenle D seçeneği lizozoma aittir.
Bu açıklamalara göre, hayvan hücresindeki temel organellerden hiçbiri (C) seçeneğinde belirtilen “besin ve oksijen üretilmesi” işlevini gerçekleştirmediği için doğru yanıt C’dir.
@User
Aşağıdaki bazı organeller renklendirilerek verilmiştir. Buna göre hangi özellik bu organellerden birine ait olamaz?
Cevap:
Hücrede gösterilmiş olan (örneğin mitokondri, golgi aygıtı, sentrozom, lizozom gibi) organellerin görevleri dikkate alındığında, C) Hücrede besin ve oksijen üretilmesini sağlar ifadesi bu organellerden hiçbiri tarafından yerine getirilmez. Zira besin ve oksijen üretme görevi, genel anlamda fotosentez sürecini gerçekleştiren kloroplasta aittir ve bu durum bitki hücrelerinde geçerlidir. Ancak söz konusu organeller (mitokondri, golgi aygıtı, lizozom, sentrozom vb.) hayvan hücrelerinde bulunuyor ya da bitki hücresinde bulunuyorsa bile besin ve oksijen üretimini üstlenmezler. Dolayısıyla burada sorulan maddeler içerisinden C seçeneği bu organellerden birine ait olmayan bir özelliktir.
Organellerin Genel Özellikleri ve Görevleri
1. Mitokondri
- Görevi: Hücrenin enerji santralidir; besin maddelerini (özellikle glikozu) oksijen varlığında parçalayarak ATP üretir. Bu işleme “hücresel solunum” denir.
- İlgili Seçenek: A) Besinlerin oksijenle parçalanarak enerji üretilmesini sağlar.
- Açıklama: Mitokondri, hücresel solunum yoluyla kimyasal enerjiyi (ATP) üretir.
2. Golgi Aygıtı (Golgi Cisimciği)
- Görevi: Hücrede salgı paketlenmesi, işlenmesi ve gönderimi ile ilgilenir. Ayrıca lizozom keseciklerinin oluşum sürecine de katkı sunar.
- İlgili Seçenek: B) Salgı maddelerinin oluşturulması ve paketlenmesini sağlar.
- Açıklama: Golgi aygıtı, protein ve yağ gibi moleküllerin son düzenlenme işlemlerini gerçekleştirir, onları kesecikler içinde paketleyerek hücre içinde veya dışına gönderilmek üzere hazırlar.
3. Lizozom
- Görevi: Hücre içi sindirimden sorumludur, büyük yapılı molekülleri veya yaşlanmış organelleri parçalayıp tekrar değerlendirir.
- İlgili Seçenek: D) Büyük yapılı maddeleri parçalayarak küçük yapılı maddeler haline getirir.
- Açıklama: İçinde bulunan sindirim enzimleriyle hücrede artık veya zararlı olabilecek maddeleri yok eder.
4. Sentrozom (Sentrioller)
- Görevi: Hücre bölünmesinde iğ ipliklerini organize ederek önemli rol oynar. Hayvan hücrelerinde bulunur; bitki hücrelerinin çoğunda sentrozom yerine başka mikrotübül organizasyon merkezleri vardır.
- İlgili Seçenek: Soruda doğrudan verilmemiştir, ancak sentrozom, hücre bölünmesinde görevlidir.
5. Kloroplast (Bitki Hücrelerinde)
- Görevi: Fotosentez yaparak besin (glikoz) ve oksijen üretir.
- İlgili Seçenek: Soruda C şıkkı olarak belirtilen “Hücrede besin ve oksijen üretilmesini sağlar” ancak bu özellik hayvan hücrelerinde bulunmayan kloroplasta ait olduğu için diğer sıralanan organellerden hiçbirinin görevi değildir.
Hangi Organeller Seçeneklerle Eşleşebilir?
Aşağıdaki tabloda, sıklıkla karşılaştığımız hücre organelleri ile soruda verilen seçeneklerin örtüşüp örtüşmediği gösterilmektedir:
| Organel Adı | Görevi | Soru Seçeneği |
|---|---|---|
| Mitokondri | Besinleri oksijenle parçalayarak enerji (ATP) üretir. | A) Besinlerin oksijenle parçalanarak enerji üretilmesini sağlar. |
| Golgi Aygıtı | Salgı maddelerini işleyip depolar ve paketler, lizozom keseciklerinin oluşumuna yardım eder. | B) Salgı maddelerinin oluşturulması ve paketlenmesini sağlar. |
| Kloroplast (Bitki) | Güneş ışığı kullanarak fotosentez yapar; besin (glikoz) ve oksijen üretir. | C) Hücrede besin ve oksijen üretilmesini sağlar. (Sadece kloroplast yapar) |
| Lizozom | Hücre için zararlı veya ihtiyaç fazlası makro molekülleri sindirim enzimleriyle parçalar. | D) Büyük yapılı maddeleri parçalayarak küçük yapılı maddeler hâline getirir. |
| Sentrozom | Hücre bölünme sürecinde iğ ipliklerini organize eder (özellikle hayvan hücrelerinde). | Soruda özel olarak eşleşmiş bir şık bulunmuyor. |
Tablodan da anlaşılacağı gibi, A, B ve D şıkları hücrenin tipik hayvan hücresi organellerine doğrudan ait olan görevlerdir veya en azından bitki hücresindeki benzer organellerle örtüşebilir. Buna karşın C) Hücrede besin ve oksijen üretilmesini sağlar ifadesi, hayvan hücrelerinde gösterilen bu organeller arasında yer almaz.
Neden C Seçeneği Yanlıştır?
- Fotosentez: Besin ve oksijen üretimi, bitki hücrelerine özgü bir süreç olan fotosentez aracılığıyla gerçekleşir. Bu süreç için özelleşmiş organel olan kloroplastın içinde klorofil pigmenti bulunur.
- Hayvan Hücrelerinde: Hayvan hücrelerinde kloroplast yoktur; dolayısıyla besin ve oksijen üretimi (fotosentez) gerçekleşmez. Hücrenin içerdiği organeller (mitokondri, golgi aygıtı, lizozom, sentrozom gibi) bu işlevi üstlenmez.
Dolayısıyla, soruda yer alan organellerin tümünün hayvan hücresine ait olması veya bitki hücresinde bulunuyor olsa bile “besin ve oksijen üretme” görevinin sadece kloropasta has olması, C seçeneğini geçersiz kılar.
Kısa Özet
- Mitokondri: Enerji üretiminden sorumludur. (A seçeneğiyle eşleşir)
- Golgi Aygıtı: Salgı maddelerinin paketlenmesini sağlar. (B seçeneğiyle eşleşir)
- Lizozom: Hücre içi sindirim ve büyük moleküllerin parçalanması. (D seçeneğiyle eşleşir)
- Kloroplast: Fotosentez yaparak besin ve oksijen üreten organeldir fakat hayvan hücrelerinde bulunmaz. (C seçeneği tam olarak kloroplastın görevidir, sorudaki organellere uymaz)
Özetle, C şıkkı verilen organellerden birinin özelliği değildir.