Aşağıdaki cümlelerin hangisi öge dizilişine göre ötekilerden farklıdır?
Cevap:
Bu tarz sorularda cümlelerin ögelerine (özne, nesne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, yüklem) bakılır ve hangi cümlenin öge dizilimi bakımından diğerlerinden ayrıldığı tespit edilir. Aşağıda her bir cümle ögelerine ayrılmıştır:
A) Burada hükümet çevrelerinin de övgüye değer davranışını belirtmek gerekir.
- Zarf Tümleci: Burada
- Özne: hükümet çevrelerinin de övgüye değer davranışı
- Yüklem: belirtmek gerekir
B) Lakin oyunun ruhunu anlamak mümkün değil.
- Zarf Tümleci: Lakin
- Nesne: oyunun ruhunu
- Yüklem: anlamak mümkün değil
C) Bazısı ruh koklatır, bazısı alnına sirke sürer, bazısı kollarını, bileklerini ovuşturur.
- Özne: Bazısı
- Nesne: ruh / alnına sirke / kollarını, bileklerini
- Yüklem: koklatır / sürer / ovuşturur
Bu cümlede üç farklı özne ve yüklem yapısı peş peşe, ardışık şekilde kullanılmıştır (sıralı cümle). Diğerlerinde ise tek cümle yapısı vardır.
D) Sana karşı verebileceğinden fazla sevgi beklemeyecek karşılığında.
- Dolaylı Tümleç: Sana karşı
- Nesne: verebileceğinden fazla sevgi
- Yüklem: beklemeyecek (karşılığında vurgusu yükleme ait)
Farklı olan cümle:
C şıkkı, sıralı cümleden oluştuğu ve kendi içinde tekrar eden özne-yüklem yapıları olduğu için diğerlerinden öge dizilişine göre farklıdır. Diğer şıklarda ise tek yargı (tek cümle, tek yüklem) vardır.
Kısa Bilgi:
- Sıralı cümleler: Birden fazla yargının arka arkaya, virgül veya bağlaçlarla bağlanmasıyla oluşan cümlelerdir.
- Diğer seçeneklerde tek yargı, tek yüklem vardır.
Doğru cevap:
C) Bazısı ruh koklatır, bazısı alnına sirke sürer, bazısı kollarını, bileklerini ovuşturur.