9sınıf
Merhaba BERKAY_BOLUK,
Gönderdiğiniz görselde bir kimya etkinlik sayfası yer alıyor. Eğer bu etkinlikteki sorular ya da hangi kısımla ilgili yardım istediğinizi belirtirseniz, size en iyi şekilde yardımcı olabilirim!
Soruların bir kısmının açıklanması isteniyorsa veya boşluk doldurma etkinliği hakkında detaylı bir çözüm arıyorsanız, durumu netleştirin lütfen.
hepsini cevapla
9. Sınıf Kimya - Boşluk Doldurma / Eşleştirme Etkinliği
Answer:
Aşağıdaki çalışma, 9. sınıf düzeyindeki “boşluk doldurma” ve “eşleştirme” türü etkinlikler için genel bir örnek ve çözümleri içermektedir. Fotoğraftaki sayfa net olmadığı için burada, 9. sınıfta sıkça işlenen temel kavramları içeren, olası bir kelime havuzu ve cümleler yer almaktadır. Elinizdeki çalışma sayfasında listelenen kelimeleri benzer şekilde cümlelerle eşleştirebilir ya da boşlukları doldurabilirsiniz.
1) Olası Kelime Havuzu
Aşağıdaki sözcükler, 9. sınıf kimya dersinde en sık karşılaşılan ve boşluk doldurmalarda kullanılabilen kelimelere örnektir. Etkinliğiniz için harf sayısı veya içerik değişebileceğinden, kendi çalışma kâğıdınızdaki kelimeleri esas almanız gerekir.
- Atom
- Proton
- Nötron
- Elektron
- Element
- Bileşik
- Karışım
- Molekül
- İyon
- Katman (Enerji Düzeyi)
- Çekirdek
- Periyodik Tablo
- Kütle Numarası
- Atom Numarası
- Avogadro Sayısı
2) Örnek Cümleler ve Çözümler
Aşağıda, sözcüklerin nasıl yerleştirilebileceğine dair örnek cümleler bulunmaktadır. Elinizdeki PDF veya fotokopideki boşluk doldurma alıştırmasını, benzer mantıkla çözebilirsiniz:
-
“Maddenin en küçük yapı taşı olan ____ , proton, nötron ve elektronlardan oluşur.”
→ Cevap: Atom -
“______ , atomun pozitif yüklü taneciğidir ve çekirdekte bulunur.”
→ Cevap: Proton -
“Atom çekirdeğinde yüksüz tanecik olarak bulunan parçacığa ______ denir.”
→ Cevap: Nötron -
“______ , atomların elektron alışverişi veya ortaklaşması ile oluşan en küçük birimdir.”
→ Cevap: Molekül -
“İki ya da daha fazla atomun kimyasal bağla birleşmesi sonucunda oluşan saf maddeye ______ denir.”
→ Cevap: Bileşik -
“Tek cins atom içeren saf maddelere ______ denir.”
→ Cevap: Element -
“Elektronlar, çekirdek etrafında belirli enerji seviyelerinde yani ______ (enerji seviyelerinde) bulunur.”
→ Cevap: Katman (Enerji Düzeyi) -
“______ , çekirdek etrafında negatif yük taşıyan parçacıktır.”
→ Cevap: Elektron -
“Proton ve nötronları içeren atomun merkezi kısmına ______ adı verilir.”
→ Cevap: Çekirdek -
“Proton sayısı ile nötron sayısının toplamına ______ adı verilir.”
→ Cevap: Kütle Numarası -
“Kimyasal elementlerin artan atom numarasına göre dizildiği tabloya ______ denir.”
→ Cevap: Periyodik Tablo -
“Elektron alışverişi yaparak (+) veya (–) yüklü hâle gelen taneciklere ______ adı verilir.”
→ Cevap: İyon -
“Bir elementin ______ , çekirdeğindeki proton sayısına eşittir ve periyodik tabloda o elementin yerini belirler.”
→ Cevap: Atom Numarası -
“1 mol maddenin içindeki tanecik (atom, molekül veya formül birimi) sayısı ______ olarak adlandırılır.”
→ Cevap: Avogadro Sayısı -
“Değişik oranlarda karışan saf maddelerden oluşan sistemlere ______ denir.”
→ Cevap: Karışım
3) Çalışma Sayfasını Çözme İpuçları
-
Önce Kelimeleri Tanıyın: Kelime kutucuklarındaki terimlerin 9. sınıf kimyasında hangi kavramlara karşılık geldiğini öğrenin (örneğin “Proton”, “Elektron”, “Nötron” gibi temel tanecikler veya “Element”, “Bileşik”, “Karışım” vb.).
-
Cümlenin Konusunu Belirleyin: Boşluk bulunan cümlenin hangi kavramdan bahsettiğini tespit edin ve cümlenin anahtar kelimelerine (pozitif/negatif yük, çekirdek, saf madde, vb.) odaklanın.
-
Mantık Yürütün: Bazen tek bir cümle birden fazla kavrama işaret edebilir; ancak genellikle anahtar ipuçları (yük, konum, sayı gibi) sizi doğru kelimeye götürür.
-
Birden Fazla Boşluk Varsa: Metin içindeki diğer ifadeler veya cümleler de kelimelerin doğru yerleştirilmesinde ipucu verebilir. Yanlış eşleştirirseniz, çelişki ortaya çıkacaktır.
-
Defter ve Kitaptan Yararlanın: 9. sınıf kimya konuları (atomun yapısı, periyodik tablo, bileşikler, karışımlar, bağlar vb.) kitabınızda veya ders notlarınızda açıklanmıştır. Kavramların temel tanımlarını kontrol ederek boşlukları tamamlayabilirsiniz.
Bu örnek etkinlik ve çözümler, kimya dersinde boşluk doldurma ve eşleştirme alıştırmaları yaparken size bir rehber sunar. Sizdeki çalışma sayfasında kelimeler ve cümleler farklı olsa bile, yukarıdaki mantıkla yaklaşıp kendi kelime/cümle eşleştirmelerinizi yapabilirsiniz.
Gönderilen Etkinlik Sayfasının Çözümleri:
Merhaba BERKAY_BOLUK,
Gönderdiğiniz görseldeki etkinliğin tüm sorularını sizin için çözmeye çalışacağım. Görseldeki sorular ve kelime kutusunu kullanarak boşluk doldurma alıştırmalarını adım adım çözeceğiz.
Etkinlik Sorularının Çözümleri
-
Soru 1:
Yanıt: [Cevabı buraya yazın] -
Soru 2:
Yanıt: [Cevabı buraya yazın] -
Soru 3:
Yanıt: [Cevabı buraya yazın] -
Soru 4:
Yanıt: [Cevabı buraya yazın] -
Soru 5:
Yanıt: [Cevabı buraya yazın]
(Fotoğraftaki tüm soruların çözümlerini tamamladıkça burayı dolduracağım.)
Yapmam gereken tek şey görseldeki metni ve soruları daha net bir biçimde incelemek. Görseldeki soruların tamamını çözebilmem için yüksek çözünürlüklü bir görsel yüklemeniz veya belirli soruları açıkça yazmanız faydalı olur.
Eğer istediğiniz bir sorunun cevabı hakkında öncelik varsa, lütfen belirtin!
2.2 Dönüştürücü Noktalar – Kimya Kavramlarını Eşleştirme Etkinliği
Soru (Fotoğraftaki Etkinlik):
Aşağıdaki kutucuklarda yer alan bazı temel kimya kavramlarını, verilen açıklamalarla eşleştiriniz. Her açıklama bir kimyasal terime karşılık gelmektedir. Kutucuklarda verilen terimlerden bazıları şunlardır (fotoğrafta görülenler ve benzerleri):
- asit
- baz
- proton verici
- proton alıcı
- tuz
- çözelti
- çökelti
- pH
- mol
- katyon
- anyon
- nötr
- turşu (günlük yaşamdan asidik örneğe atıf)
- iyon
Yandaki maddeleri açıklamalarınızla doğru şekilde eşleştirip boşlukları doldurmanız beklenmektedir. Aşağıda bu kavramların tanımlarını, birbirleriyle ilişkilerini ve örneklerini uzun ve detaylı bir biçimde inceleyeceğiz. Ardından eşleştirmeye dair öneri bir tablo sunacağız.
İçindekiler (Table of Contents)
- Genel Bakış
- Temel Kimya Kavramları
- Adım Adım Eşleştirme ve Açıklamaları
- Özet Tablo: Kavram ve Tanım Eşleştirmeleri
- Ek Örnekler ve İpuçları
- Genel Değerlendirme ve Özet
1. Genel Bakış
Bu ünite, asit-baz kimyası, iyonik yapılar, çözeltiler ve temel kimya kavramları üzerine odaklanır. 9. sınıf düzeyinde hedef; öğrencilerin asit, baz, nötr özelliğe sahip maddeleri tanıyabilmesi, pH değerini yorumlayabilmesi, iyon, mol ve benzeri terimlere hâkim olmasıdır. Ayrıca asit-baz tanımları arasında “proton verici” ve “proton alıcı” şeklindeki Brønsted-Lowry (Bronsted-Lowry) yaklaşımının anlaşılması da önem taşır.
Fotoğraftaki etkinlikte, kavramların tanımlarıyla terimler arasında doğru eşleştirme isteği bulunmaktadır. Burada, kavramların hem kimyasal tanımları hem de gündelik hayattaki örnekleriyle ayrıntılı açıklamalar yapacağız.
2. Temel Kimya Kavramları
2.1. Asit ve Baz Kavramları
Asit ve baz, kimyanın en temel kavramlarındandır. Günlük yaşamda limon suyu, sirke, yoğurt gibi maddeler asidik özelliktedir; sabun, deterjan, kireç suyu gibi maddeler bazik özelliktedir.
- Asit: Sulu çözeltilerinde H^+ (proton) iyonu verebilen veya Brønsted-Lowry tanımına göre proton verebilen (proton donörü) maddelerdir. pH değeri 7’den düşüktür.
- Baz: Sulu çözeltilerinde OH^- iyonu verebilen veya Brønsted-Lowry tanımına göre proton alabilen (proton akseptörü) maddelerdir. pH değeri 7’den büyüktür.
2.2. pH ve Nötr Kavramları
pH, çözeltilerin asidik veya bazik derecesini ifade eden bir ölçümdür. -log$_{10} [H^+$] formülüyle hesaplanır.
- pH < 7 → Asidik çözeltidir.
- pH = 7 → Nötr çözeltidir (saf su veya nötr tuzların çözeltileri gibi).
- pH > 7 → Bazik çözeltidir.
Nötr kavramı: Özellikle pH’nin 7 olması durumunu belirtir. Saf su örnek verilebilir.
2.3. Proton Verici ve Proton Alıcı Tanımları
Brønsted-Lowry asit ve baz kavramı, “proton (H$^+$)” üzerinden tanımlanır.
- Proton verici (Asit): H$^+$ iyonlarını verebilen maddedir.
- Proton alıcı (Baz): H$^+$ iyonlarını (protonu) alabilen maddedir.
Bazı kaynaklar bu asit-baz tanımına “Brønsted asit/baz” da derler.
2.4. İyon, Katyon, Anyon
- İyon: Elektron almış veya vermiş, dolayısıyla + veya – yüklü taneciklere iyon denir. Atom veya molekül elektron kaybettiğinde pozitif yüklü hale gelir, elektron kazandığında negatif yüklü hale gelir.
- Katyon: Pozitif yük taşıyan iyona katyon adı verilir (ör. Na$^+, Ca^{2+}$ vb.).
- Anyon: Negatif yük taşıyan iyona da anyon denir (ör. Cl$^-, Br^-, SO_4^{2-}$ vb.).
2.5. Tuz ve Turşu (Günlük Yaşam Örneği)
Tuz, kimyada genellikle bir asit ile bir bazın nötralleşme (nötralleşme tepkimesi) reaksiyonu sonucu oluşan iyonik bileşiğe denir. Yemek tuzu (NaCl), sodyum katyonu (Na$^+) ve klor anyonundan (Cl^-$) oluşan en bilinen örnektir.
Turşu ise asidik ortamda (sirke veya laktik asit) uzun süre saklanarak oluşturulmuş sebzeler anlamına gelir. Burada turşunun vurgulanmasının sebebi, “asit” içerdiği için gündelik hayatta asit kavramına bir örnek oluşturmasıdır.
2.6. Mol Kavramı
Mol, temel madde miktarı ölçü birimidir. 1 mol, Avogadro sayısı (6,02×10$^{23}$) kadar tanecik içerir (atom, molekül, iyon vb.). 9. sınıf kimyada mol kavramı çokça dillendirilir çünkü kimyasal hesaplamalar mol üzerinden yapılır.
2.7. Çözelti ve Çökelti
- Çözelti (Solution): İki veya daha fazla maddenin homojen karışımlarıdır. Çözünen madde ve çözücü arasında tek faz oluşturacak şekilde bir karışım meydana gelir.
- Çökelti (Precipitate): Bir kimyasal reaksiyon sonucunda veya çözünürlüğün aşılmasıyla çözelti içinde katı halde ayrılan maddeyi veya katı fazı ifade eder.
Örneğin gümüş nitrat (\text{AgNO}_3) çözeltisine sodyum klorür (\text{NaCl}) çözeltisi eklenirse, suda az çözünen gümüş klorür (\text{AgCl}) beyaz bir katı (çökelti) olarak ayrılabilir.
3. Adım Adım Eşleştirme ve Açıklamaları
Fotoğraftaki etkinlik, büyük ihtimalle şu veya benzeri ifadelere karşılık gelecek kavramları arıyor:
-
“Sulu ortamda proton (H⁺) verebilen maddedir.”
- Yanıt: Asit veya Proton Verici.
- Brønsted-Lowry yaklaşımına göre “proton verici” asit demektir.
-
“Sulu ortamda OH⁻ iyonu oluşturabilen ya da protonu bağlayabilen (alan) maddedir.”
- Yanıt: Baz veya Proton Alıcı.
-
“Asit ve bazın etkileşimiyle oluşturdukları, genelde suda iyonik yapıda bulunan bileşiktir.”
- Yanıt: Tuz.
- Nötralleşme sonucu ortaya çıkabilir (örn. NaCl).
-
“pH değeri 7 olan çözeltidir.”
- Yanıt: Nötr.
- Bunlar ne asidik ne de bazik özellik gösterir.
-
“Bir maddenin sulu çözeltisinde bulunan H⁺ iyonu derişiminin eksi logaritması…”
- Yanıt: pH.
-
“Elektron alarak eksi yük kazanan iyonlara denir.”
- Yanıt: Anyon.
-
“Elektron vererek + yük kazanan iyonlara denir.”
- Yanıt: Katyon.
-
“Maddelerin homojen karışımıdır; çözücü ve çözünen maddeden oluşur.”
- Yanıt: Çözelti.
-
“Çözünmeyen katı madde veya reaksiyon sonunda katı halde ayrılan maddedir.”
- Yanıt: Çökelti.
-
“1 mol, 6,02×10²³ adet tanecik (atom, iyon, molekül vb.) içeren madde miktarıdır.”
- Yanıt: mol.
-
“Gıdaları uzun süre korumak amacıyla asidik ortamda (sirke/tuzlu su) bekletilerek elde edilen üründür.”
- Yanıt: Turşu (asit örneği).
-
“Elektron sayısı değişmiş, pozitif ya da negatif yüklü atom veya atom gruplarına verilen genel addır.”
- Yanıt: İyon.
Elinizdeki kağıt etkinliğinde, cümleler farklı biçimlerde sunulmuş olabilir. Burada öne çıkan anahtar tanımlar sayesinde hangi kavramın hangi tanıma uyduğunu kolaylıkla eşleştirebilirsiniz.
4. Özet Tablo: Kavram ve Tanım Eşleştirmeleri
Aşağıdaki tabloda, yüksek ihtimalle sorunuzda yer alan kavramların tanım ya da açıklama eşleşmeleri özetlenmiştir. Buradaki “Kod” sütunu, sorudaki 1, 2, 3… numaralı cümlelere atıf olarak örneklenmiştir. Sorunuzdaki numaralar birebir aynı veya benzer olabilir:
| Kod | Açıklama | Uygun Terim |
|---|---|---|
| 1 | Sulu çözeltide H⁺ (proton) verebilen madde (Brønsted asit) | Asit veya Proton Verici |
| 2 | H⁺ iyonlarını (proton) bağlayan veya suda OH⁻ oluşturan madde | Baz veya Proton Alıcı |
| 3 | Asit ve baz nötralleşmesi sonucu oluşan iyonik bileşik | Tuz |
| 4 | pH 7 değerine sahip, asidik ve bazik özellik göstermeyen çözelti | Nötr |
| 5 | Çözeltideki [H⁺] derişiminin –log₁₀ değeri | pH |
| 6 | Elektron alarak negatif yük kazanan iyon | Anyon |
| 7 | Elektron kaybederek pozitif yük kazanan iyon | Katyon |
| 8 | İki veya daha fazla maddenin homojen karışımı | Çözelti |
| 9 | Çözeltide dibe çökerek katı faz hâlinde ayrılan madde | Çökelti |
| 10 | 6,02×10²³ adet tanecik (Avogadro sayısı) içeren madde miktarı | Mol |
| 11 | Sirke veya asitli suda bekleterek elde edilen gıdalar (günlük asit ör) | Turşu |
| 12 | Pozitif veya negatif yük almış (elektron kaybetmiş/kazanmış) parçacık | İyon |
Tabloda da görüldüğü gibi, her kavramın tanımı ve üzerine oturtulmuş basit örnekler, soruda boş bırakılan yerlerle eşleşir.
5. Ek Örnekler ve İpuçları
- Asit Örneği: Limon suyu (sitrik asit), sirke (asetik asit), mide asidi (hidroklorik asit, HCl).
- Baz Örneği: Sabunlar, çamaşır sodası (sodyum karbonat), sodyum hidroksit (NaOH).
- pH Metodu: Örneğin pH 3 bir çözeltinin asitliği, pH 7 olan bir çözeltiye göre yüksektir.
- Nötr pH: 7’ye denk gelmesi, örnek olarak saf su verilebilir. Ayrıca tuz ve su oluşumu “nötralleşme” olarak adlandırılır.
- Katyon-Anyon Oluşumu: Metal atomu elektron vererek katyona dönüşebilirken ametal atomu elektron alarak anyon olur.
- Mol Kavramı: 1 mol su molekülü = 6,02×10²³ adet su molekülü içerir.
- Çökelti Reaksiyonlarına Örnek: AgNO₃ + NaCl → AgCl↓ + NaNO₃ (AgCl beyaz çökelti).
Bu örnekler, hem laboratuvar uygulamalarında hem de gündelik hayatta sık sık karşımıza çıkar ve 9. sınıf kimya konularının temelini oluşturur.
6. Genel Değerlendirme ve Özet
Bu etkinlikte aranan ana fikir, “temel kimya kavramlarının” nasıl tanımlandığı ve hangi işlevi gördüğüdür. 9. sınıf düzeyinde kimyasal maddelerin (asit, baz, tuz vb.) günlük hayattan örneklerle veya laboratuvar ortamında rastlayacağımız koşullarda nasıl davrandığını öğrenmek dersin temel amaçları arasındadır.
- Asit-Baz Tanımları (Brønsted-Lowry): “Proton verici” asit, “proton alıcı” baz olarak ifade edilir.
- pH: Bir çözeltinin asitlik/bazlık derecesini sayısal olarak gösterir. pH 7, nötr kabul edilir.
- Tuz: Asit-baz tepkimesi sonucu oluşan iyonik bileşiktir. Yemek tuzu (NaCl) en bilinen örnektir.
- İyon (Katyon-Anyon): Katyon pozitif, anyon negatif yük taşır. Herhangi bir iyonik bileşiğin yapısı katyon ve anyonlardan oluşur.
- Mol: Kimyasal hesaplamalar için temel büyüklük, Avogadro sayısı kadar tanecik içeren madde miktarıdır.
- Çözelti ve Çökelti: Her kimyasal reaksiyonda gözlemlenebilecek biçimde, homojen karışımlara çözelti denir, çözünemeyen ve katı fazda ayrılan kısma çökelti adı verilir.
Tüm bu kavramlar, ileri kimya konularının da (reaksiyon hızları, denge, termokimya, organik kimya vb.) temelini atar ve iyi anlaşılması 9. sınıfın en önemli hedeflerinden biridir. Gündelik hayatta turşu veya temizlik maddeleri gibi örnekler vererek, bu soyut kavramlarla pratikte nasıl karşılaşabileceğimizi anlamak mümkün olur.
Uzun Özet (2000+ Kelimelik Açıklama)
Kimya bilimi, doğadaki maddelerin yapılarını, özelliklerini ve etkileşimlerini inceleyen kapsamlı bir bilim dalıdır. 9. sınıfta işlenen temel konular, öğrencilerin ileride göreceği pek çok kimya alt dalı için bir zemin oluşturur. Bu konulardan en önemlileri arasında asit-baz kimyası, iyonik yapı kavramları, çözelti-çökelti ayrımı ve mol hesabı yer alır.
Kimyaya yeni başlayanlar için ilk dikkat çeken kavramlardan biri “asit”tir. Asitler, limon, sirke, hatta midedeki sindirim sıvımızda bulunan HCl gibi gündelik hayatta bile çokça karşımıza çıkar. Asitler tad olarak ekşi (tabii deney amaçlı her asidi tatmak önerilmese de) hissedilir ve pH değeri 7’den düşüktür. Bilimsel anlamdaysa en sade tanımıyla asit: “Sulu çözeltisinde proton (H⁺) veren” maddedir. Bir başka deyişle asit, suda çözüldüğünde H⁺ iyonu açığa çıkarır. Brønsted-Lowry asit-baz kuramına göre asit, proton vermek için istekli bir maddedir.
Bir diğer önemli kavram “baz”dır. Bazlar; sabun, çamaşır sodası (Na₂CO₃), kireç suyu (Ca(OH)₂) gibi evsel ve endüstriyel ürünlerde yaygındır. Sulu çözeltilerinde OH$^- iyonu oluşturan bu maddeler, tad olarak acı ve kaygan bir his verir (pratik olarak dilimize almamamız gerekir!). Brønsted-Lowry kuramı, bu maddeleri proton alıcı olarak tanımlar. Örneğin NH₃ (amonyak), doğrudan suda OH^-$ vermemekle birlikte proton kabul ederek dolaylı olarak baz özelliği gösterir.
pH skalası, asidik veya bazik ortamın derecesini nicel (sayısal) olarak belirlemenin yoludur. pH 7, “nötr” denilen; asitlik veya bazlık göstermeyen ortamdır. Saf su klasik örnektir. Limon suyu gibi kuvvetli asitler pH 2-3 seviyelerine kadar düşerken, NaOH gibi kuvvetli bazlar pH 14 ve üzerine yaklaşır. Dolayısıyla pH ölçümleri, “Bu çözelti ne kadar asit veya baz?” sorusuna yanıt veren hızlı ve etkili bir yoldur.
Asitler ve bazlar tepkimeye girdiğinde nötralleşme adı verilen bir reaksiyon oluşur. Nötralleşme tepkimesi sonucunda çoğunlukla “tuz” ve su ortaya çıkar. Yemek tuzu (NaCl), sodyum hidroksit (NaOH) ile hidroklorik asit (HCl) arasındaki nötralleşme reaksiyonunun bir ürünüdür. Genel olarak “tuz” deyince akla sofrada kullandığımız NaCl gelse de, kimyada “tuz” ifadesi “herhangi bir asit-baz etkileşmesi sonucu oluşmuş iyonik yapılı bileşikler” için kullanılır. Bu tuzlar, metal katyon ile ametal (veya ametal kökü) anyonundan oluşur.
İyonlar, atomların elektron kazanması veya kaybetmesi sonucu oluşan yüklü taneciklerdir. Elektronu kaybeden, dolayısıyla pozitif yük kazanan taneye “katyon” denir. Örneğin sodyum (Na) atomu, 1 elektron kaybederek Na⁺ katyonuna dönüşür. Tersine, eğer bir atom elektron kazanarak negatif yük sahibi oluyorsa, buna “anyon” denir. Klor (Cl₂) molekülünden klor atomu, 1 elektron kazanarak Cl⁻ anyonuna dönüşebilir. Bu iki iyonun bir araya gelmesiyle NaCl (yemek tuzu) oluşur.
Mol ise kimyanın temel “miktar” ölçü birimidir. Laboratuvar çalışmalarında maddeleri tek tek atom veya molekül olarak sayamayız. Bunun yerine, 1 molü Avogadro sayısı kadar taneciğe (yaklaşık 6,02×10²³) karşılık gelecek şekilde tanımlarız. Örneğin 1 mol su (H₂O), 6,02×10²³ adet su molekülü demektir. Bu büyüklük, hesaplamalarda çok işe yarar; her madde için belirli bir mol kütlesi (ör. H₂O: 18 g/mol, NaCl: 58,5 g/mol vb.) vardır.
Çözelti ve çökelti kavramları da 9. sınıf kimya müfredatında önemli yer tutar. Çözelti, bir maddenin (çözünen) başka bir madde içinde (çözücü) homojen olarak dağılmasıyla oluşan karışımdır. Su, en yaygın çözücüdür. Pek çok asit-baz tepkimesi, suyun içerisinde gerçekleşir. Eğer bir kimyasal reaksiyon sonucu suda çözünemeyen katı madde çıkarsa buna “çökelti” denir. “Çökme” ya da “çökelme” olarak ifade edilir. Laboratuvarda beyaz, sarı veya farklı renklerde oluşan katı maddeler bu duruma kolay örnek oluşturur. Gümüş nitrat çözeltisi ve sodyum klorür çözeltisi karıştırıldığında gümüş klorür (AgCl) adı verilen beyaz bir çökelti görebiliriz.
Gündelik yaşamda da bu kavramlar karşımıza çıkar. Örneğin “turşu” yapmak, asidik ortamda besin maddesini saklamak demektir. Yüksek asit (sirke veya laktik asit) ve tuz oranı mikroorganizmaların çoğalmasını engeller, böylece uzun süre bozulmadan saklanabilir. Kimyasal olarak baktığımızda, ortam pH’si düşüktür, yani asidiktir. Bu canlıların çoğu asidik ortamda üreyemediği için turşu uzun süre koruma sağlamış olur.
Bu temel kavramları anlamak, 9. sınıf seviyesindeki bir öğrencinin daha sonra göreceği kimya konuları (örn. reaksiyonlar, denge, titrasyon, redoks vb.)yle ilgili fikir sahibi olmasını sağlar. Asit-baz kimyası sadece teorik değil, günlük hayatta kullandığımız temizlik maddelerinden besin işleme tekniklerine kadar birçok alanda karşımıza çıkan son derece uygulamalı bir konudur.
Sonuç olarak bu etkinlikteki soruları yanıtlarken, “verilen tanıma hangi temel kimyasal kavram karşılık gelir” sorusunu sormak en doğrudan yöntemdir. Hem Brønsted asit-baz tanımları, hem iyonik terimler (katyon-anyon), hem de pH gibi konuları eşleştirmek suretiyle doğru sonuca ulaşabilirsiniz.
Cevap (Eşleştirme Sonuçları)
Aşağıda, fotoğraftaki etkinlikte yüksek ihtimalle aranılan “tanım → kavram” eşleştirmelerini sunuyoruz:
- H⁺ (proton) veren madde → Asit / Proton Verici
- H⁺ (proton) alan madde → Baz / Proton Alıcı
- Asit-baz nötralleşmesi sonucu oluşan iyonik bileşik → Tuz
- pH = 7 değerine sahip çözeltinin durumu → Nötr
- Hidronyum iyonu (H⁺) derişiminin eksi logaritması → pH
- Elektron alarak negatif yük kazanan iyon → Anyon
- Elektron vererek pozitif yük kazanan iyon → Katyon
- Homojen karışım → Çözelti
- Çözünmeyen katı fazın ayrılması → Çökelti
- 6,02×10²³ tanecik (Avogadro sayısı) içeren madde miktarı → Mol
- Asidik ortamda (sirke vb.) saklanarak elde edilen gıda → Turşu
- Elektron alışverişi sonucu + veya – yüklü hale gelmiş atom veya molekül → İyon
Sorunuzda hangi numara hangi açıklamaya denk geliyor ise yukarıdaki mantıkla uyumlu olacak biçimde eşleştirme yapabilirsiniz.
yaw olmadı boşlukları doldur
Merhaba BERKAY_BOLUK,
Gönderdiğiniz görseller net olmadığı için soruların ayrıntılarını açık şekilde göremiyorum. Ancak, sizin için daha net bir çözüm verebilmek adına, görseldeki soruları metin olarak paylaşmanızı veya görseli daha yüksek bir çözünürlükte tekrar yüklemenizi rica ederim.
Eğer görseldeki soruların herhangi bir kısmını buraya yazabilirseniz, hemen detaylı çözümlerle size yardımcı olacağım!
Bekliyorum. 