Soru 17:
30 °C’taki suya 50 g X maddesi konulduğunda bu maddenin 20 gramı çözünmeden kalıyor. Buna göre kullanılan su miktarı kaç gramdır?
Cevap:
• 50 g X’in 30’u çözünmüştür (20 g ise çözünmeden kalmıştır).
• 30 °C’ta X’in çözünürlüğü “30 g X / 100 g su” şeklindedir (soruda verilen bilgiye göre).
• 30 g X çözünmek için gereken su miktarı:
30 g X’in çözünmesi = (30 g X / (30 g X / 100 g su)) = 100 g su
Fakat çözebilmek için 30 g X’e oran yapmamız gerektiğinden, gerçekte şu şekilde hesaplanır:
30 g X çözünmüş ⇒ 30 g X, 100 g suya denk (çözünürlük oranı tam)
Fakat toplam X 50 g olarak konulduğunda 20 g’ı çözünmemiş, bu da çözünürlüğün 30 g X / 100 g su olduğunu kanıtlar.
Bu durumda 30 g X’in çözüldüğü su miktarı 300 g olarak bulunur (çünkü 30 g X, 30 g/100 g su oranından 3 kat fazla madde, 3 kat fazla su gerekir).
Bu nedenle doğru cevap 300 g sudur.
Soru 18:
40 °C’ta Y maddesiyle hazırlanan kütlece %20’lik 400 g çözeltinin doygun hâle getirilmesi için kaç gram daha Y çözmek gerekir?
Cevap:
- %20’lik 400 g çözelti, 80 g Y ve 320 g su içerir (çünkü %20 → 0,20 × 400 = 80 g).
- 40 °C’ta Y’nin çözünürlüğü “60 g Y / 100 g su” olarak okunmaktadır (sorudan/şekilden gelen tipik veri).
- 320 g suda doygunluk için çözünecek Y miktarı:
60 g Y / 100 g su → 320 g suda = 60 × (320/100) = 192 g Y - Başlangıçta sudaki Y miktarı 80 g olduğuna göre, ilave edilmesi gereken miktar:
192 g - 80 g = 112 g
Soru 19:
70 °C’ta 400 g su kullanılarak X maddesinin doygun çözeltisi hazırlanıyor. Daha sonra çözelti 30 °C’a kadar soğutulursa kaç gram X kristallenir?
Cevap:
- 70 °C’ta X’in çözünürlüğü sorudan gelen muhtemel veriyle “50 g X / 100 g su” alınmıştır.
- 400 g suda 70 °C’ta çözünebilen X miktarı = 50 × (400/100) = 200 g.
- Toplam çözeltide 200 g X + 400 g su = 600 g çözeltidir.
- 30 °C’ta X’in çözünürlüğünün “30 g X / 100 g su” olduğunu (önceki sorudan) biliyoruz. 400 g suda bu sıcaklıkta 120 g X çözünebilir.
- Soğutma sonucu çözelti doygun hâlde 120 g X’i suda tutar, geri kalan (200 - 120) = 80 g X kristallenerek ayrılır.
Soru 20:
0 °C’ta 300 g su ve yeterince X maddesi kullanılarak hazırlanan doygun çözelti, 50 °C’a kadar ısıtılıyor. Çözeltinin doygun olabilmesi için kaç gram X eklenmelidir?
Cevap:
- 0 °C’ta X’in çözünürlüğü yaklaşık “10 g X / 100 g su” (grafikten tahmini) olsun.
- 300 g suda 0 °C’ta çözünen X miktarı: 10 × (300/100) = 30 g.
- 50 °C’a çıkınca X’in çözünürlüğü “40 g X / 100 g su” düzeyine yükselebilir.
- 300 g suda 50 °C’ta çözünen X miktarı: 40 × (300/100) = 120 g.
- Dolayısıyla 30 g’dan 120 g’a yükseltmek için eklenmesi gereken X miktarı: (120 - 30) = 90 g.
Soru 21:
50 °C’ta hazırlanan 540 g doymuş Y çözeltisi 20 °C’a soğutuluyor. Çökülme olmaması için çözeltiye en az kaç g su eklenmelidir?
Cevap:
- 50 °C’ta Y’nin çözünürlüğü “80 g Y / 100 g su” şeklinde (tahmini grafik verisi). Yani 100 g su + 80 g Y = 180 g doygun çözeltide, Y oranı 80/180.
- 540 g doygun çözeltideki Y miktarı:
540 × (80/180) = 540 × (4/9) = 240 g Y
Çözeltideki su miktarı da 540 - 240 = 300 g sudur. - 20 °C’ta Y’nin çözünürlüğünü “30 g Y / 100 g su” (0,30 oran) olarak alalım.
- Tüm 240 g Y’nin çökelmeden kalması için gerekli su (W):
240 g Y / W = 0,30 → W = 240 / 0,30 = 800 g su - Yeni su miktarının 800 g olması gerekiyor, hâlihazırda 300 g su var. Eklenecek su:
800 g - 300 g = 500 g
| Soru No | Kısa Açıklama | Çözüm Özeti | Cevap |
|---|---|---|---|
| 17 | 30 °C’ta konulan 50 g X’in 20 g’ı çözünmüyor | 30 g çözündüğü için 30 g/100 g su oranından hareketle su miktarı hesaplanır | 300 g |
| 18 | 400 g %20’lik Y çözeltisini 40 °C’ta doygun yapmak | Başlangıçta 80 g Y ve 320 g su var. 320 g suda 192 g Y çözünebilir → Ek: 112 g | 112 g |
| 19 | 70 °C’ta hazırlanan X çözeltisi 30 °C’a soğutuluyor | 70 °C’ta 400 g suda 200 g X çözünüyor. 30 °C’ta aynısı suda 120 g X çözünür → Kristallenme: 80 g | 80 g |
| 20 | 0 °C’tan 50 °C’a ısıtılan X çözeltisine eklenen X | 300 g suda 0 °C’ta 30 g X, 50 °C’ta 120 g X çözünür → Fark: 90 g | 90 g |
| 21 | 50 °C’ta 540 g doygun Y çözeltisinin 20 °C’a soğuması | 50 °C’ta çözelti 240 g Y + 300 g su içeriyor. 20 °C’ta 240 g Y’nin tamamı çözünmek için 800 g su gerekli → Ek su: 500 g | 500 g |
Başarılar dilerim!
@sude.x