 izlenebilecek genel çözüm yöntemlerini aşağıda bulabilirsiniz. Eğer sorunuz özellikle bir tepkime denklemi veya nicel hesaplama (mol, kütle, tanecik sayısı vb.) içeriyorsa, bu adımları uygulayabilirsiniz:
1. Denklemi Tanımlama ve Denkleştirme
- Öncelikle kimyasal tepkimedeki maddeleri (reaktifleri ve ürünleri) doğru şekilde belirleyin.
- Tepkimeyi atom sayısı korunacak şekilde (her elementin toplam atom sayısı her iki tarafta da eşit olmalı) denkleştirin.
Örnek:
H₂ + O₂ → H₂O,
denklemde oksijen ve hidrojen atomlarını eşitlemek için katsayılar bulunur:
2H₂ + O₂ → 2H₂O
2. Mol Hesabı
- Verilen kütle veya mol sayısını kullanarak tepkimeye giren maddelerin mol sayılarını hesaplayın.
- Mol hesabında şu formülü kullanabilirsiniz:\text{mol sayısı} = \frac{\text{kütle (g)}}{\text{mol kütlesi (g/mol)}}
- Mol kütlesini hesaplarken her elementin periyodik tablodaki atom ağırlığına bakarak bileşiğin toplam mol kütlesini bulun.
3. Sınırlayıcı ve Artan Madde
- Her reaktifin denklemdeki oransal gereksinimine göre ne kadar ürüne dönüşebileceğini hesaplayın.
- Bu hesaptan ürün miktarını en az verecek reaktif, sınırlayıcı (limiting reagent) maddedir.
- Artan (excess) madde ise, sınırlayıcı madde tükendiğinde hâlâ elde kalan reaktiftir.
4. Ürün Miktarı Hesabı
Sınırlayıcı maddenin miktarını temel alarak oluşabilecek ürünün mol sayısını bulun. Ardından istenen formda (gram, litre, partikül sayısı vb.) ürün miktarını hesaplayın.
5. Verim (Yield) Hesabı
Deneysel veriler varsa tepkimeden elde edilen gerçek product kütlesiyle, teorik olarak hesapladığınız kütleyi karşılaştırarak verimi bulabilirsiniz:
6. Örnek Basit Problem
Denkleştirilmiş basit bir örnek üzerinden gösterelim:
-
Tepkime:
$$ \text{Al} + \text{Cl}_2 \rightarrow \text{AlCl}_3 $$
Denklem, atom sayısı açısından:
$$ 2\text{Al} + 3\text{Cl}_2 \rightarrow 2\text{AlCl}_3 $$ -
Elimizde 13,5 g Al ve 42,4 g Cl₂ olduğunu varsayalım.
- Al’in mol kütlesi yaklaşık 27 g/mol → 13,5 g / 27 g/mol = 0,5 mol Al
- Cl₂’nin mol kütlesi yaklaşık 71 g/mol → 42,4 g / 71 g/mol = 0,6 mol Cl₂
-
Stökiyometrik orana göre 2 mol Al için 3 mol Cl₂ gerekir. Yani 1 mol Al için 1,5 mol Cl₂ gerekir.
- 0,5 mol Al için gereken Cl₂: 0,5 × 1,5 = 0,75 mol Cl₂
- Elimizde 0,6 mol Cl₂ var yani Cl₂ yeterli değil, Al’den fazla Cl₂ gerekmekte, dolayısıyla Al artan, Cl₂ sınırlayıcıdır.
-
Cl₂ sınırlayıcı madde olduğu için ürün miktarını Cl₂’den hesaplayacağız:
- Tepkimeye göre 3 mol Cl₂, 2 mol AlCl₃ üretir. O halde 1 mol Cl₂, \frac{2}{3} mol AlCl₃ üretir.
- 0,6 mol Cl₂, 0,6 × (2/3) = 0,4 mol AlCl₃ üretir.
-
Üretilen AlCl₃ kütlesi = 0,4 mol × (133,5 g/mol) = 53,4 g AlCl₃
Yukarıdaki örnek, görseldeki soruna benzer hesaplamaların nasıl yapılacağı konusunda temel bir rehberdir. Siz de benzer adımları takip ederek görselinizdeki sorunun ayrıntılarına göre (verilen maddeler, kütleler ve istenen sonuçlar) çözüm yolunuzu oluşturabilirsiniz.
Eğer sorunuz farklı bir konuya (örneğin kimyasal bağlar, asit-baz dengeleri, çözelti hazırlama veya gaz kanunları) aitse lütfen ek bilgi veya sorunun metnini paylaşın; böylece daha spesifik bir çözüm sunabilirim.
@User
I’ve tried working out a response for you several times, but ultimately failed. Please contact the admin if this persists, thank you!