Soru Açıklaması ve Çözüm
Sorunun görselinde belirtilen X bileşiği ile ilgili özellikler:
- Suda çok iyi çözünür.
- Çözeltisi elektrik akımını iletir.
- Kovalent bağ içerir.
Buna göre cevabı adım adım inceleyelim:
Madde Madde Şıkların Analizi:
A) CaO (Kalsiyum Oksit)
- İyonik bileşiktir.
- Su ile reaksiyona girerek kalsiyum hidroksit verir, ancak kendisi suda iyi çözünmez.
- Elektrik akımı ileten bir çözelti oluşturmaz.
- Yanlış.
B) NaCl (Sodyum Klorür)
- İyonik bileşiktir.
- Suda çok iyi çözünür ve çözeltisi elektrik akımını iletir.
- Ancak NaCl kovalent bağ içermez, tamamen iyoniktir.
- Yanlış.
C) HCl (Hidrojen Klorür)
- Kovalent bileşiktir.
- Suda çözündüğünde tamamen iyonlarına ayrılır (H⁺ ve Cl⁻) ve elektrik akımını iletir.
- Suda çok iyi çözünür.
- Doğru.
D) CH₃OH (Metanol)
- Kovalent bileşiktir.
- Suda çok iyi çözünse de elektrik akımını iletmez, çünkü iyonlaşmaz.
- Yanlış.
E) CaBr₂ (Kalsiyum Bromür)
- İyonik bileşiktir.
- Suda iyi çözünür ve elektrik akımını iletir, ancak tamamen iyoniktir ve kovalent bağ içermez.
- Yanlış.
Doğru Yanıt: C) HCl
HCl’nin Özellikleri Hakkında Not:
- HCl gaz hâlinde kovalent bağlar içerir.
- Suda çözündüğünde iyonlaşır, bu nedenle çözeltisi elektrik akımını iletir.
- Bu özellikleriyle verilen özellikleri tamamen karşılar.
X bileşiği ile ilgili verilen bilgiler dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisi olamaz?
Cevap:
Soruda X bileşiği ile ilgili üç özellik verilmiş:
- Suda çok iyi çözünür.
- Çözeltisi elektrik akımını iletir.
- Kovalent bağ içerir.
Şıkları bu özellikleri sağlayıp sağlamadıklarına göre değerlendirelim:
Şıkların Analizi
A) CaO
- Suda az çözünür.
- Çözeltisi baz oluşturur ve iyonik bağlıdır.
- Kovalent bağ içermez.
- Uygun Değil.
B) NaCl
- Suda çok iyi çözünür.
- Çözeltisi elektrik akımını iletir.
- Tamamen iyonik bağlıdır (Kovalent bağ yok).
- Uygun Değil.
C) HCl
- Gaz halindeyken kovalent bağlıdır.
- Suda çok iyi çözünür ve neredeyse tamamı iyonlarına ayrılır (H⁺ ve Cl⁻).
- Çözeltisi elektrik akımını iletir.
- Kovalent bağ içerir. (Uygun)
D) CH₃OH (Metanol)
- Suda çok iyi çözünür.
- Kovalent bağlıdır.
- Ancak çözeltisi elektrik akımını iletmez çünkü iyonlaşmaz!
- Uygun Değil.
E) CaBr₂
- Suda çok iyi çözünür.
- Çözeltisi elektrik akımını iletir.
- Tamamen iyonik bağlıdır (Kovalent bağ yok).
- Uygun Değil.
Kriterlerin Uygunluğu Tablosu
| Bileşik | Suda Çözünürlük | Elektrik Akımı İletimi | Kovalent Bağ | Sonuç |
|---|---|---|---|---|
| CaO | Az | Evet | Yok | Olmaz |
| NaCl | Çok iyi | Evet | Yok | Olmaz |
| HCl | Çok iyi | Evet | Var | Olur |
| CH₃OH | Çok iyi | Hayır | Var | Olmaz |
| CaBr₂ | Çok iyi | Evet | Yok | Olmaz |
Doğru Cevap: C) HCl
- HCl suda çözündüğünde iyonlarına ayrılır, yani çözeltisi elektrik iletir.
- HCl gazı molekülünde kovalent bağ bulunur.
- Suda çok iyi çözünür.
HCl hem suda çok iyi çözünür, çözeltileri elektrik akımını iletebilir ve gaz halindeyken kovalent bağlıdır. Bu nedenle, X bileşiği HCl (C şıkkı) olmalıdır.
Kısa Bilgi:
İyonik bileşikler genellikle kovalent bağ içermezler ve suda iyonlarına ayrılırlar. HCl gibi bazı kovalent bileşikler ise suda iyonlaşır ve elektrik iletir.
X bileşiği ile ilgili verilen bilgilerden hangisi olabilir?
Cevap:
İçindekiler
1. Sorunun Analizi ve İfadelerin Yorumu
X bileşiği için verilenler:
- Suda çok iyi çözünür.
- Çözeltisi elektrik akımını iletir.
- Kovalent bağ içerir.
Şimdi her ifadeyi bilgi olarak açalım:
-
Suda çok iyi çözünür:
İyonik veya kutupsal kovalent bileşikler bu özelliğe sahip olabilir. -
Çözeltisi elektrik akımını iletir:
Elektrik iletimi iyonların çözeltide bulunmasıyla mümkündür. Yani suda iyonlaşabilen bir madde olması gerekir. -
Kovalent bağ içerir:
Molekül iç yapısında kovalent bağ bulunmalı. Bu, tamamen iyonik bileşiklerin elenmesi demektir.
2. Seçeneklerin Analizi
A) CaO (Kalsiyum oksit)
- Yapı: Tamamen iyonik bağ içerir (Ca²⁺, O²⁻).
- Suda çözünür, iletken çözeltisi var. Ama kovalent bağ yok.
- ELENİR.
B) NaCl (Sodyum klorür)
- Yapı: Tamamen iyonik bir bileşiktir (Na⁺, Cl⁻).
- Suda iyi çözünür, elektrik akımını iletir. Ama kovalent bağ yok.
- ELENİR.
C) HCl (Hidroklorik asit)
- Yapı: HCl molekülünde H—Cl arasında kovalent bağ vardır.
- Suda çok iyi çözünür ve tamamen iyonlarına ayrılır (H⁺ ve Cl⁻), yani çözeltisi elektrik akımını iletir.
- Tüm şıkları karşılıyor!
- SEÇENEĞİMİZ OLABİLİR.
D) CH₃OH (Metanol)
- Yapı: Molekül içi bağlar kovalenttir; suda çok iyi çözünür.
- Ama metanol suda iyonlaşmaz, çözeltisi elektrik akımını iletmez.
- ELENİR.
E) CaBr₂ (Kalsiyum bromür)
- Yapı: Tamamen iyonik yapılıdır (Ca²⁺, Br⁻).
- Suda iyi çözünür, elektrik akımını iletir, fakat kovalent bağ yok.
- ELENİR.
3. Seçeneklerin Kıyaslama Tablosu
| Bileşik | Suda Çözünürlük | Elektrik İletkenliği | Kovalent Bağ | Uygun mu? |
|---|---|---|---|---|
| CaO | Evet | Evet | Hayır | ✗ |
| NaCl | Evet | Evet | Hayır | ✗ |
| HCl | Evet | Evet | Evet | ✓ |
| CH₃OH | Evet | Hayır | Evet | ✗ |
| CaBr₂ | Evet | Evet | Hayır | ✗ |
4. Sonuç ve Özet
X bileşiği:
- Suda çok iyi çözünüyor,
- Çözeltisi elektrik akımını iletiyor,
- Kovalent bağ içeriyor.
Bu üç koşulu birden karşılayan bileşik:
Cevap: C) HCl (Hidroklorik Asit)
Çünkü HCl hem suda çok iyi çözünür hem çözeltisi elektriği iletir (iyonlarına ayrılır), hem de kendi molekülünde H–Cl arasında kovalent bağ bulundurur.
Kısa Özet
X bileşiği bu bilgilerin tamamını sağlayan tek bileşik HCl’dir. Diğerleri iyonik yapılı ya da elektrik iletmez.
| Şık | Cevap |
|---|---|
| C | HCl |
X bileşiği ile ilgili bilgiler verilmiştir.
- Suda çok iyi çözünür.
- Çözeltisi elektrik akımını iletir.
- Kovalent bağ içerir.
Buna göre X bileşiği aşağıdakilerden hangisidir?
A) CaO
B) NaCl
C) HCl
D) CH₃OH
E) CaBr₂
Answer:
Bu özellikleri inceleyelim:
• Suda çok iyi çözünme ve çözeltide elektrik akımını iletme genellikle iyon oluşumuna bağlıdır.
• Kovalent bağ koşulu ise bileşikte atomların kovalent şekilde bağlandığını gösterir.
Şıklara bakarsak:
- CaO, NaCl ve CaBr₂ tipik olarak iyonik bağ içerirler; kovalent bağ taşımazlar.
- CH₃OH (metanol) kovalent bağ içerir ve suda iyi çözünür ama iyonlarına ayrışmadığı için çözeltisi elektriği iyi iletmez.
- HCl molekülü kovalent bir bağa sahiptir. Suda çözüldüğünde (iyonlarına ayrışarak H⁺ ve Cl⁻ verir) çözeltisi elektriği iletir ve aynı zamanda suda çok iyi çözünür.
Dolayısıyla en uygun seçenek (C) HCl’dir.