Bu cümlede aşağıda verilenlerden hangisi yoktur?
Cevap:
Verilen cümledeki ifadeleri dikkatlice analiz ederek hangi dil bilgisi unsurlarının yer aldığını belirleyeceğiz. Cümlemiz şudur:
“İnsanoğlu kendi yaşadıklarını, kendi deneyimlerini masallarda geçen kahramanlara yüklemiş, böylece masal kahramanını özne yapmış ve gelecek kuşaklara ders vermek için bu metodu kullanmıştır.”
Şimdi şıklarda belirtilen unsurları cümle içinden inceleyelim:
A) İsim-Fiil (Ad-Eylem)
İsim-fiil, fiil kök veya gövdelerine “-ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş” eklerinin getirilmesiyle oluşturulan sözcüklerdir. Cümlede şu isim-fiilleri görebiliriz:
- “yaşadıklarını” (yaşamak + -ık)
- “deneyimlerini” (deneyim + -im) [Bu isimden türetilmiştir ama genel olarak kabul edilebilir.]
- “vermek için” (vermek + -mek)
B) Bağlaç
Bağlaçlar, cümleleri veya sözcükleri birbirine bağlayan sözcüklerdir. Cümlede bağlaç olarak örnek gösterebileceğimiz kelime:
- “ve”
- “böylece”
C) Sıfat-Fiil (Ortaç)
Sıfat-fiil anlamına gelen ortaç, fiil kök veya gövdelerine “-an, -en, -ası, -esi, -mış, -miş, -muş, -müş” eklerinin getirilmesiyle oluşturulan sıfat işlevli sözcüklerdir. Cümlede geçen sıfat-fiil şudur:
- “geçen” (geçmek + -en)
D) Yer-Yön Zarfı
Yer-yön zarfları, mekan belirten zarflardır, örneğin “içeride”, “dışarıda”, “yukarıda”, “aşağıda” gibi. Cümlede yer-yön zarfı bulunmamaktadır.
E) Dönüşlülük Zamiri
Dönüşlülük zamiri "kendi"dir ve cümlede iki kez kullanılmıştır:
- “kendi yaşadıklarını”
- “kendi deneyimlerini”
Sonuç:
Bu cümlede belirtilen seçeneklerden hangisinin bulunmadığını sorduğumuzda, yer-yön zarfı bulunmamaktadır. Dolayısıyla doğru cevap D) Yer-yön zarfı olacaktır.