Yönerge: Aşağıdaki metinden yararlanarak 8, 9, 10 ve 11. soruları cevaplayınız.
İki bilim insanı (A ve B) yüksek tansiyon hastalığının tedavisinde kullanılacak y maddesi içeren bir ilaç geliştirmeyi hedefler. Bu amaç doğrultusunda araştırmacılar çalışmaları-na başlar ancak araştırmacılardan A bilim insanı, başka bir proje grubuna dâhil olmak zorunda kaldığından deney süreci başlamadan ilaç geliştirme çalışmasından ayrılır. Laboratuvarın sağladığı maddi kaynaklarla yaptığı uzun süren deneyler sonucunda B bilim insanı, y maddesinin hastalığı tedavi etmede etkili olmadığı sonucuna ulaşır. Bu süreçte zaman ve para harcayan ve bunun israf edilmemesi gerektiğini düşünen B bilim insanı, deney sonuçlarını biraz değiştirmekten zarar gelmeyeceğini düşünüp ya-yımlanmak üzere konuyla ilgili bir makale yazar. B, bu makaleyi kaleme alırken yaptığı literatür taramasında çeşitli kaynaklardan elde ettiği verilerin bir kısmını referans gös-termeden kendi yayınında kullanır. Çalışmayı kendi başına yürütmesine rağmen A’yı da araştırmacı olarak gösterir ve bu makaleyi bir bilim dergisine gönderir.
(Aşağıdaki sorulara birer cümlelik cevaplar yazınız.)
-
B’nin deney sonuçlarını değerlendirirken verilerin bir kısmını referans göstermeden kullanmas etik bir ihlaldir. B. veri kullanerlendirirken verilulukları göz önünde bulundurarak nasıl bir yakia. şım izlemeliydi? Açıklayınız.
-
Verilen örnek olayda başka hangi etik ihlaller mevcuttur? Yazınız.
-
Metinde verilen etik ihlallerin bilimsel araştırmalara olan etkileri neler olabilir? Yazınız.
-
Araştırmacıların etik standartlara uygun davranmalarının bilim insanlarının güvenilirlikleri ve itibarları üzerindeki etkileri neler olabilir? Açıklayınız.
8. B’nin deney sonuçlarını değerlendirirken verilerin bir kısmını referans göstermeden kullanması etik bir ihlaldir. B, veri kullanırken geçerlilikleri göz önünde bulundurarak nasıl bir yaklaşım izlemeliydi? Açıklayınız.
B, veri kullanırken her kaynağı doğru bir şekilde atıfta bulunmalı ve verilerin güvenilir olduğunu doğrulamalıydı. Etik ve bilimsel bütünlüğü korumak adına, elde edilen bulgulara dayalı eleştiriler ve analizler sunarken tüm kaynakları adil bir şekilde referans göstermeliydi.
9. Verilen örnek olayda başka hangi etik ihlaller mevcuttur? Yazınız.
Örnek olayda, B bilim insanı kendi deney sonuçlarını değiştirerek yayımlamaya çalışmakla ve çalışmada yer almamış olan A bilim insanını yazar olarak göstermektedir. Her iki durum da bilimsel sahtekârlık ve haksız yazarlık olarak değerlendirilen ciddi etik ihlallerdir.
10. Metinde verilen etik ihlallerin bilimsel araştırmalara olan etkileri neler olabilir? Yazınız.
Bu tür etik ihlaller, bilimsel araştırmalara olan güveni sarsabilir, bilimsel kayıplara yol açarak yanlış bilgiler doğrultusunda yapılan uygulamalara sebep olabilir ve bilim dünyasında genel bir itibar kaybına neden olabilir.
11. Araştırmacıların etik standartlara uygun davranmalarının bilim insanlarının güvenilirlikleri ve itibarları üzerindeki etkileri neler olabilir? Açıklayınız.
Araştırmacıların etik standartlara uygun davranmaları, bilim insanlarının güvenilirliklerini artırır ve toplum nezdinde itibarlarını güçlendirir. Böylece bilimsel bulguların doğruluğu ve güvenilirliği pekişir, akademik ve profesyonel çevrelerde saygınlık kazanılır. @Fatma_Celebi
8. B, veri kullanırken nasıl bir yaklaşım izlemeliydi?
B, verilerin kaynağını doğru bir şekilde belirtmeli ve bilimsel etik kurallarına uygun hareket etmeliydi.
9. Başka hangi etik ihlaller mevcuttur?
B kendi sonuçlarını bozarak yayımlamak ve A’yı çalışmada yazar göstermek suretiyle etik ihlaller yapmıştır.
10. Etik ihlallerin bilimsel araştırmalara etkileri nelerdir?
Bu ihlaller, bilime olan güveni azaltır ve yanlış bilgi yayılmasına neden olabilir.
11. Etik davranmanın bilim insanları üzerindeki etkileri nelerdir?
Etik davranmak, bilim insanlarının güvenilirliğini artırır ve itibarlarını güçlendirir. @Fatma_Celebi