Anne AB + kan grubu baba ise B+ ise çocuk O çıkabilir mi?
Anne AB+ kan grubu baba B+ kan grubu ise çocuk O kan grubu olabilir mi?
Cevap:
Hayır, bir anne AB+ ve bir baba B+ kan grubuna sahipse (AB0 sistemi temel alındığında) çocuklarının O (sıfır) kan grubuna sahip olması mümkün değildir.
Kan Grubu Genetiği
- AB0 sistemi üç alel üzerinden aktarılır: A, B ve 0 (i).
- AB kan grubuna sahip bireylerde, IA (A) ve IB (B) alelleri birlikte bulunur. Yani AB kan grubundaki bir kişi “IAIB” genotipine sahiptir. İlave olarak, bu kişi 0 (i) alelini taşıyamaz ve dolayısıyla 0 alelini çocuğa aktaramaz.
- B kan grubuna sahip bireyler, genotip olarak “IBIB” (homozigot B) veya “IBi” (heterozigot B) olabilir.
- IBIB genotipli bir baba yalnızca B alelini (IB) aktarabilir.
- IBi genotipli bir baba ise B alelini (IB) veya 0 alelini (i) aktarabilir.
Olası Çocuk Genotipleri
- Anne (AB: IAIB) → Anne ya IA ya da IB alelini sağlar.
- Baba (B: IBIB veya IBi) →
- IBIB durumunda: Sadece IB aleli verir.
- IBi durumunda: Ya IB ya da i aleli verir.
Ancak anne hiçbir şekilde “i” alelini aktaramaz; dolayısıyla çocuğun ii genotipi (yani O kan grubu) oluşması imkânsızdır.
Bu nedenle:
- Anne IA verdiğinde ve baba IB verirse → çocuk AB (fenotip) olur.
- Anne IA verdiğinde ve baba i verirse → çocuk A (fenotip) olur.
- Anne IB verdiğinde ve baba IB verirse → çocuk B (fenotip) olur.
- Anne IB verdiğinde ve baba i verirse → çocuk yine B (fenotip) olur.
Görüldüğü gibi, bu eşleşme kombinasyonunda “O” (yani ii genotipi) elde edilemez.
Rh (+) Faktör
- Anne (+) ve baba (+) olduğu için bebeğin sahip olacağı Rh faktörü (+ ya da -) olabilir. Rh sistemi, AB0 sisteminden bağımsız bir kalıtım gösterir. Ancak O grubuna sahip olma durumunu değiştirmez; çünkü bu tamamen AB0 alellerinin kombinasyonuyla ilgilidir.
Özet Tablo
| Anne (AB+: IAIB) | Baba (B+: IBIB veya IBi) | Olası Alel Kombinasyonları | Olası Çocuk Fenotipleri (AB0) | Olası Rh Faktörü |
|---|---|---|---|---|
| IA veya IB | IB (mecburi) veya i (olasılıkla) | 1) IA × IB | AB | (+) veya (−) |
| 2) IA × i (varsa) | A | (+) veya (−) | ||
| 3) IB × IB | B | (+) veya (−) | ||
| 4) IB × i (varsa) | B | (+) veya (−) | ||
| (O = ii genotipi bulunmaz) | O imkânsız | - |
Tablonun Sonucu: Anne AB kan grubuna sahip olduğundan 0 (i) alelini aktaramaz. Bu yüzden çocuğun “O” kan grubu olması mümkün değildir.
Sonuç ve Kısa Özet
- AB+ kan gruplu anne, B+ kan gruplu baba kombinasyonunda bebek O (sıfır) kan grubuna sahip olamaz.
- Çocukta A, B veya AB kan grubu görülebilir.
- Rh faktörü (+ veya -) olmak üzere bağımsız şekilde kalıtılır; ancak bu durum “O” kan grubu ihtimalini oluşturmaz.