iyelik eki nasıl yazılır
İyelik eki nasıl yazılır?
Cevap:
İyelik eki, Türkçede bir ismin kime ait olduğunu, kimin olduğunu belirtmek için kullanılır. İyelik ekleri, kelimenin sonuna eklenir ve İngilizcedeki “'s” veya “of” yapısına benzer bir anlam taşır. İyelik ekleri çoğunlukla kişiye veya zamire göre değişir ve sözcüğün sonundaki ses uyumlarına göre yazılır.
1. İyelik Eki Nedir?
Bir ismin kime ait olduğunu gösteren eklerdir. Örnek:
- ev (isim) → evim (benim evim)
- kitap → kitabın (senin kitabın)
2. İyelik Ekleri ve Kullanımları
| Kişi | Tekil İsimlere Getirilen İyelik Ekleri | Örnek | Anlamı |
|---|---|---|---|
| Ben (1. Tekil Şahıs) | -im / -ım / -um / -üm | evim, kalemim, odam, kütüphanem | benim |
| Sen (2. Tekil Şahıs) | -in / -ın / -un / -ün | evin, kitabın, araban, kalemin | senin |
| O (3. Tekil Şahıs) | -i / -ı / -u / -ü | evi, kitabı, arabası, kalemi | onun |
| Kişi | Çoğul İsimlere Getirilen İyelik Ekleri | Örnek | Anlamı |
|---|---|---|---|
| Ben (1. Tekil Şahıs) | -im / -ım / -um / -üm | evim, kalemim, odam, kütüphanem | benim |
| Biz (1. Çoğul Şahıs) | -imiz / -ımız / -umuz / -ümüz | evimiz, kalemimiz, odamız, kütüphanemiz | bizim |
| Siz (2. Çoğul Şahıs) | -iniz / -ınız / -unuz / -ünüz | eviniz, kaleminiz, odanız, kütüphaneniz | sizin |
| Onlar (3. Çoğul Şahıs) | -leri / -ları | evleri, kitapları, arabaları, kalemleri | onların |
3. Yazım Kuralları ve Ses Uyumu
-
Büyük Türkçe ses uyumuna göre iyelik ekleri kelimenin son harfi baz alınarak yazılır. Örneğin:
- Kalın ünlüler varsa ekte a, ı, o, u kullanılır:
- araba → arabanın (senin araban)
- İnce ünlüler varsa ekte e, i, ö, ü kullanılır:
- ev → evin (senin evin)
- Kalın ünlüler varsa ekte a, ı, o, u kullanılır:
-
Ünlüyle biten kelimelere getirilen iyelik eki genellikle kesme işareti (*) kullanılmaz, çünkü bu ekler birleşik yazılır:
- kitap + ın → kitabın
- okul + um → okulum
-
Ancak özel isimlere veya yabancı kelimelere gelen iyelik ekinden önce kesme işareti (') kullanılır:
- Ali’nin kitabı
- İstanbul’un sokakları
4. İyelik Eklerinin Yazımı Örnekleri
| Kelime | 1. Tekil (Benim) | 2. Tekil (Senin) | 3. Tekil (Onun) | 1. Çoğul (Bizim) | 2. Çoğul (Sizin) | 3. Çoğul (Onların) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ev | evim | evin | evi | evimiz | eviniz | evleri |
| kitap | kitabım | kitabın | kitabı | kitabımız | kitabınız | kitapları |
| kalem | kalemim | kalemin | kalemi | kalemimiz | kaleminiz | kalemleri |
| oda | odam | odan | odası | odamız | odanız | odaları |
| çocuk | çocuğum | çocuğun | çocuğu | çocuğumuz | çocuğunuz | çocukları |
5. Dikkat Edilmesi Gerekenler
- İyelik ekleri kelime ile bitişik yazılır, araya boşluk veya kesme işareti konmaz (özel isimler ve yabancı kelimeler hariç).
- İyelik eki alan isimler çoğul eki almazlar.
- Doğru: kitapları
- Yanlış: kitaplarınlar
Özet Tablosu
| İyelik Eki | Kişi | Örnek | Anlamı |
|---|---|---|---|
| -im, -ım, -um, -üm | 1. Tekil (Ben) | evim | benim evim |
| -in, -ın, -un, -ün | 2. Tekil (Sen) | evin | senin evin |
| -i, -ı, -u, -ü | 3. Tekil (O) | evi | onun evi |
| -imiz, -ımız, -umuz, -ümüz | 1. Çoğul (Biz) | evimiz | bizim evimiz |
| -iniz, -ınız, -unuz, -ünüz | 2. Çoğul (Siz) | eviniz | sizin eviniz |
| -leri, -ları | 3. Çoğul (Onlar) | evleri | onların evi |
Sonuç
İyelik eki, kelimeye kime ait olduğunu gösteren eklerdir. Türkçe’de ses uyumuna göre farklı şekillerde yazılır, ancak çoğu zaman kelimeye bitişik yazılır ve özel durumlarda kesme işareti kullanılır. İyelik eki almış isimler çoğul eki almaz.