itibarıyla mı itibariyle mi
İtibarıyla mı, itibariyle mi?
Cevap:
Türkçede yönelme durumu eki olan -yla / -yle ile birlikte kullanılan “itibar” kelimesinde, doğru kullanım konusu sıkça karıştırılır. “İtibarıyla” mı yoksa “itibariyle” mi olması gerektiği hakkında detaylı ve kapsamlı açıklama aşağıdadır.
1. Temel Bilgi: -Yla / -Yle Eki Nedir?
Türkçede “-yla” / “-yle” eki, bir isimden sonra gelerek onunla beraber anlam taşıyan ve genellikle araç, vasıta, zaman, birlikte olma gibi anlamlar katan bir ek durumudur. Bu ek, kelimenin son ünlüsüne göre uyum sağlar:
- Kalın ünlüyle biten kelimelerde -yla
- İnce ünlü ile biten kelimelerde -yle
Örnekler:
- Evle (ev + le),
- Kışla (kış + la).
2. İtibar Kelimesinin İncelenmesi
- “İtibar” kelimesi, Türkçede bağlam, açı, yön anlamlarında kullanılan bir isimdir.
- Son harfi “r”dir ve son ünlüsü “a”dır.
- Bu nedenle ek alırken kalın ünlü kuralına göre işlem yapılır.
3. Doğru Kullanım: İtibarıyla
- “İtibar” + “-ıyla” ekinin birleşmesiyle oluşur → İtibarıyla
- Burada “-yla” eki kaynaşarak “itibar” kelimesinin son sessizine bağlanır ve bir kelime gibi yazılır.
- Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde de bu kullanım geçerlidir.
4. “İtibariyle” Kullanımı Neden Yanlıştır?
- “İtibariyle” yazımı yaygın olsa da yanlıştır.
- Çünkü “itibar” kelimesine “i” eklenmez; ekler doğrudan son harfe ve son ünlüye göre -yla şekline girer.
- “İtibariyle” yazımı, kelimenin yapısına aykırıdır ve dilbilgisi hatasıdır.
5. Anlam ve Kullanım Örnekleri
- Doğru:
- Durumu itibarıyla değerlendirmek gerekir.
- Her yönüyle, her açıdan demek.
- Yanlış:
- Durumu itibariyle değerlendirmek gerekir. (Hem yazım hem de anlatım açısından hatalı)
6. Benzer Yapılarla Karşılaştırma
| Kelime | Doğru Kullanımı | Yanlış Kullanımı | Açıklama |
|---|---|---|---|
| İtibar | İtibarıyla | İtibariyle | Son ünlü ‘a’ → -yla eki kullanılır |
| Kesinlik | Kesinliğiyle | Kesinliyle | “Kesinlik” kelimesi farklı olduğu için durum değişebilir, ancak TDK’ya göre “kesinliğiyle” doğrudur |
| Bakış | Bakışıyla | Bakışıyle | Son ünlü ‘ı’ → -yla eki kullanılır |
7. Özet Tablo: İtibar + Durum Eki
| Kelime | Son Ünlü | Doğru Ek | Doğru Yazımı | Doğru Anlamı |
|---|---|---|---|---|
| İtibar | a (kalın) | -yla | İtibarıyla | … açısından, göre |
Sonuç
“İtibarıyla” kelimesi Türkçe yazım ve dilbilgisi kurallarına tamamen uygundur ve doğru kullanımdır.
“İtibariyle” ise yanlış yazım biçimidir ve kullanılmaması gerekir.
Kaynaklar:
- Türk Dil Kurumu Yazım Kılavuzu
- Güncel Türkçe Dilbilgisi Kaynakları
Kısaca:
- Doğru kullanım: İtibarıyla
- Yanlış kullanım: İtibariyle