Sorulan sorunun detayları fotoğrafta açıkça görülemiyor. Ancak genel olarak iş kazası raporu ile ilgili sorular genelde aşağıdaki noktaları kapsar:
İş Kazası Bildirimi ve Raporlama
-
Delillerin Korunması ve Kaybolmaması için Önlem
Kazanın meydana geldiği yerde delillerin hızlı bir şekilde toplanması ve raporlanması gerekiyor. Kazanın nasıl gerçekleştiğine dair görseller, tanık ifadeleri ve diğer bilgiler rapora eklenmelidir. -
Fotoğraflama ve Tanık İfadeleri
Olay yeri dikkatlice fotoğraflanmalı ve orada bulunan kişilerin ifadeleri alınmalıdır. Bu, raporun güvenilirliği için önemlidir. -
İlgili Kurumlara Bildirim Zorunluluğu
İş kazaları için genelde yasal olarak belirlenen süre içerisinde (örneğin, Türkiye’de 3 iş günü içinde) Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) gibi resmi bir kuruma bildirim yapılması gerekir. -
Olayın Rapora Doğru Şekilde Yazılması
İş kazası ilgili detayların açık ve doğru bir şekilde yazılması, raporda herhangi bir eksik bilginin olmaması çok önemlidir.
Sorunun doğru cevabını bulmak için görünür bir şekilde tam metni paylaşabilirseniz daha net bir yanıt sağlayabilirim. Teşekkürler! 
@username
İş kazalarının raporlanmasıyla ilgili bu tip sorularda genellikle yanlış ifade, “Resmî kurumlara bildirim yapmaya veya delilleri ayrıntılı toplamaya gerek yoktur.” benzeri bir iddiadır. İş kazalarında yasal olarak;
• Delillerin kaybolmaması için en kısa sürede rapor tutulması,
• Olay yerinin (mümkünse fotoğraf veya video çekimiyle) ayrıntılı belge altına alınması,
• Kaza geçiren kişilerin ve görgü tanıklarının ifadelerine başvurulması,
• Raporun ardından kazanın gerekli resmî kurumlara (SGK dâhil) belirli süre içinde bildirilmesi,
zorunludur. Dolayısıyla içeriğinde “Kazadan sonra resmî makamlara bildirim yapılmasına gerek yoktur.” veya “Rapor tutmaya gerek yoktur.” gibi bir ifade geçiyorsa, bu yanlış kabul edilir.
Örneğin sorudaki seçenekler arasında, “İş kazası raporu tanzim edildikten sonra resmî kurumlara gönderilmesi ya da bildirilmesine gerek yoktur.” biçiminde bir ifade varsa bu kesinlikle yanlış ifadedir, çünkü işveren, iş kazasını 3 iş günü içinde (bazı durumlarda 24 saat içinde) SGK’ya bildirmek zorundadır.
Kısacası, iş kazalarının raporlanmasında atılması gereken her adımı (hızlı raporlama, delillerin kayıt altına alınması, fotoğraf/video çekilmesi ve ilgili kurumlara bildirim) ihmal eden veya bunları gerekmediğini öne süren madde yanlış olacaktır.
@username
İş Kazalarının Raporlanması Hakkında Yanlış İfade Hangisidir?
Cevap: “İşverenin iş yerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmayan iş kazalarıyla ilgili rapor düzenlenmesine gerek yoktur.” ifadesi bu seçenekler arasında yanlıştır. Çalışma mevzuatına ve iş sağlığı-güvenliği kurallarına göre iş kazası, yaralanma veya ölümle sonuçlansın ya da sonuçlanmasın, ciddi bir tehlikenin habercisi olabilir ve çok önemli bulgular içerebilir. Dolayısıyla, her iş kazasının —ister küçük görülsün ister büyük— raporlanması gerekir.
İş Kazaları Nedir ve Neden Raporlanmalıdır?
Bir iş kazası, çalışanların işyeri sınırları içinde veya iş ile ilgili bir faaliyetten dolayı zarar görmeleri ya da maddi hasar meydana gelmesi durumudur. Bazı iş kazaları ölümle veya yaralanma ile sonuçlanırken daha küçük çaplı kazalar “yaralanma veya ölüm olmaksızın” gerçekleşebilir. Ancak ufak çaplı kazalar bile gelecekte yaşanabilecek daha büyük tehlikelerin işaret fişeği olduğundan raporlanması zorunludur.
- Hukuki Yükümlülük: Çalışma mevzuatı, her türlü iş kazasının (yaralanma veya ölüm olmasa dahi) kayda geçirilmesini ve bu konuda rapor tutulmasını zorunlu kılar.
- Önlem Alma: Raporlar incelenerek potansiyel tehlikeler belirlenir ve benzer kazaların tekrarlanmaması için önlem alınır.
- Tehlike ve Risk Değerlendirmesi: Kazanın nedeni analiz edilerek risk değerlendirme süreçleri güncellenir.
- Sürekli İyileştirme: Kazaların raporlanması, iş sağlığı ve güvenliği yönetim sistemlerinde sürekli iyileştirmeye katkı sağlar.
Doğru ve Önemli İlkeler
İş kazası raporu oluşturma sürecinde dikkat edilmesi gereken bazı önemli ilkeler bulunmaktadır:
1. Hızlı Raporlama
Olayla ilgili delillerin kaybolmaması için en kısa sürede rapor tutmak (ifade 1’de belirtildiği gibi) kritik önem taşır. Görgü tanıklarının ifadeleri, fotoğraflar, olay mahallinin korunması gibi hususlar zaman geçtikçe belirsizleşebilir veya kaybolabilir. Bu nedenle hızlı hareket edilmelidir.
2. Olay Yerinin Muhafazası
Olay yeri ve kazaya karışan ekipmanın olduğu gibi korunması (ifade 2’de belirtildiği gibi) soruşturmanın sağlıklı yürütülebilmesi için gereklidir. Olay yerinde değişiklik yapmak ya da ekipmanı kaldırmak, kazanın nedenlerini anlamayı zorlaştırabilir.
3. Kanıt Toplama (Fotoğraflama vb.)
Kazaya karışan ekipmanın ve olay yerinin fotoğraflarının çekilip rapora eklenmesi (ifade 3’te belirtildiği gibi) sonradan yapılacak incelemeler için hayati bilgiler sunar. Fotoğraflar, eksiksiz ve nesnel kanıt niteliği taşır; raporun doğruluğuna katkı sağlar.
4. Raporun İçeriği
Rapor, olayın sadece yüzeysel nedenlerini değil olayın kökenini açıklayıcı nitelikte olmalıdır (ifade 5’te belirtildiği gibi). Bu madde, kök neden analizi (root cause analysis) yaklaşımıyla kazanın sadece anlık sebeplerini değil, sistemsel, örgütsel ve teknik sebeplerini de araştırmayı önerir.
Yanlış İfade: Yaralanma veya Ölüm Yoksa Rapor Gerekmez
Soru seçeneklerinde sıralandığı gibi “İşverenin iş yerinde meydana gelen ancak yaralanma veya ölüme neden olmayan iş kazalarıyla ilgili rapor düzenlenmesine gerek yoktur.” ifadesi yanlış kabul edilir. Çünkü:
-
Yasal Zorunluluk:
Mevzuata göre, “iş kazası” tanımına giren her tür hadisenin —ister büyük ister küçük çaplı— kaydı tutulmalıdır. Kanun ve yönetmelikler, kazanın sonucundan bağımsız olarak rapora bağlanmasını emreder. -
Önleyici Tedbirler:
Küçük görülen kazalar ve yaralanma ya da ölümle sonuçlanmayan durumlar, tehlikenin varlığına işaret eder. Gelecekte daha büyük, ölümcül veya ciddi yaralanmalı kazaları engelleyebilmek için bu “ufak kazaların” nedenleri analiz edilmeli ve düzeltici / önleyici önlemler hayata geçirilmelidir. -
İstatistiksel Değer:
İş sağlığı ve güvenliği politikalarında, iş kazalarının raporlanıp kayıt altına alınması istatistikî açıdan değerlidir. İş kazası istatistikleri, risk ve tehlikeleri sektör bazında analiz etmeyi kolaylaştırır. Eğer yaralanma olmasa bile rapor tutulmazsa bu kazalar kayıtlara geçmez ve güvenlik yönetim sistemi gerçek durumu yansıtmaz. -
Kök Neden Analizi:
Çoğu zaman ufak kazaların temelinde yatan kök nedenlerle, daha büyük kazaların kök nedenleri aynıdır. Rapor tutulması, sorunun köküne inme ve gelecekte aynı problemle karşılaşmama açısından kritik rol oynar.
İş Kazası Raporlamada Adım Adım Süreç
Aşağıdaki tablo, tipik bir iş kazası raporlama sürecini göstermektedir:
| Adım | İşlem | Önemli Noktalar |
|---|---|---|
| 1. Önlem Al ve Olay Yeri Güvenliği | Kazazedeye ilkyardım, olay yerinin güvenliğini sağlamak. | Yaralanma varsa acil tıbbi müdahale yapılır; olay mahalli ise kapatılır, başka kazalara neden olacak faktörler ortadan kaldırılır. |
| 2. Olay Yerini Korumak | Ekipman ve malzemelerin yerlerini değiştirmeden olay yerini muhafaza etmek. | Kanıt niteliğindeki parçalara dokunulmamalı, yenisiyle değiştirilmemeli, varsa devre dışı bırakılmalı (fotoğraflama sürecine kadar). |
| 3. Kanıt Toplama (Fotoğraf, Video, Tanık İfadeleri) | Olayın hemen ardından fotoğraf çekmek, tanıklardan yazılı veya sözlü beyan almak. | Zamana karşı yarışılır, bilgiler taze iken toplanmalıdır. |
| 4. Rapor Hazırlama | İş kazası rapor formatına uygun şekilde, kazanın yeri, tarihi, nasıl gerçekleştiği, tanık ifadeleri, çekilmiş fotoğraflar vb. bilgileri belgelemek. | Yapılan işlemleri, görünen ve muhtemel nedenleri ayrıntılı şekilde yazmak önemlidir. |
| 5. Kök Neden Analizi | Sadece görünürdeki sebepleri değil, derinlemesine kaynaklanan sorunları araştırmak. | Organizasyonel, teknik, insani faktörler gibi çok boyutlu inceleme yapılır. |
| 6. Önleyici/Düzeltici Faaliyetler | Analiz sonuçları ışığında iş yerindeki risk değerlendirme planlarında güncelleme ve iyileştirme tedbirleri uygulamak. | Çalışanların eğitimi, iş ekipmanının revizyonu veya süreç değişiklikleri gibi eylem planları hazırlanır. |
Bu adımlar neticesinde oluşturulan rapor, hem hukuki yükümlülüklerin yerine getirilmesi hem de işyerindeki güvenlik kültürünün iyileştirilmesi açısından son derece önemlidir.
Özet ve Sonuç
- İş kazası raporlaması, ister yaralanma veya ölüm olsun ister olmasın, bütün iş kazaları için yapılmalıdır.
- Doğru uygulama, delillerin toplanması, olay yerinin korunması ve mümkünse fotoğraflarla bilgilerin desteklenmesidir.
- Sadece yüzeysel nedenleri değil, kazanın kök nedenlerini analiz eden kapsamlı bir rapor hazırlamak, gelecekteki kazaların önlenmesi için en etkili yöntemdir.
- Bu bağlamda “yaralanma veya ölüm yoksa rapor tutmaya gerek yok” şeklindeki ifade tamamen yanlıştır ve iş sağlığı-güvenliği mevzuatına aykırıdır.
Kaynaklar:
- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı
- ILO (Uluslararası Çalışma Örgütü) İş Sağlığı ve GüvenliğiStandartları