28762 sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği’ne göre, daire biçiminde, beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgiler oluşan işaretler aşağıdakilerden hangisidir?
28762 Sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretlerine Göre İşaretleme Türü
Soru:
28762 sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği’ne göre, beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgiler içeren işaretler hangi kategoriye girer?
Cevap:
Bu tarif edilen işaret türü “Yasak İşaretleri” olarak adlandırılır.
Yasak İşaretleri Nedir?
Yasak işaretleri, yapılmaması gereken davranış ve faaliyetleri belirtmek için kullanılan güvenlik işaretleridir. Bu işaretlerin amacı, çalışanların ve çevrede bulunan kişilerin tehlikeden korunmasını sağlamaktır.
Temel Özellikler:
- Biçim: Daire
- Zemin Rengi: Beyaz
- Piktogram Rengi: Siyah
- Çerçeve: Kırmızı
- Diagonal Çizgi: Kırmızı bir çapraz çizgi ile yasaklanan davranış vurgulanır.
Örnekler:
- Sigara İçilmez İşareti:
(Kırmızı çerçeve içinde sigara ve bir çapraz çizgi) - Yasak Alanları Belirten İşaretler: Giriş yasaktır ya da tehlikeli madde alanına girilemez gibi.
28762 Sayılı Yönetmelik Hakkında Bilgi
- Bu yönetmelik 28 Haziran 2013 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanmıştır.
- Çalışma alanlarında sağlık ve güvenlik işaretlerinin uygulanma standartlarını belirler.
- Farklı İşaret Kategorileri:
- Yasak İşaretleri
- Uyarı İşaretleri
- Zorunluluk İşaretleri
- Acil Durum İşaretleri
- Bilgilendirme İşaretleri
Sonuç:
Beyaz zemin üstünde siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgiler ile açıklanan işaret, “Yasak İşareti” kategorisine girer. Bu işaret, bir eylemin yapılmasının yasak olduğunu net bir şekilde ifade eder.
@username
28762 sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği’ne göre, daire biçiminde, beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgiler oluşan işaretler aşağıdakilerden hangisidir?
Answer:
Yasaklayıcı (Yasak) İşaretler Nedir?
- Tanım: Yasaklayıcı işaretler, tehlikeli ya da istenmeyen bir davranışı engellemek veya yasaklamak amacıyla kullanılan güvenlik işaretleridir.
- Şekil ve Renk Özellikleri:
- Daire biçimindedir.
- Beyaz zemin üzerinde siyah piktogram bulunur.
- Kırmızı çerçeve ve diyagonal (çapraz) bir çizgi ile ilgili davranışın yasaklandığı vurgulanır.
- Örnek Kullanımlar:
- “Sigara içilmez” işareti
- “Suya dalmak yasaktır” işareti
Yönetmelik Kapsamı
- 28762 Sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği, iş sağlığı ve güvenliği kapsamında uyulması gereken işaretleme standartlarını belirler. Bu yönetmelik uyarınca, yasaklayıcı işaretlerin görünümü ve kullanımı zorunlu standartlar dâhilinde tanımlanmıştır.
Sonuç
Bu özelliklere sahip (daire biçimi, beyaz zemin, siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgiler) işaretler, yasaklayıcı işaretler olarak adlandırılır.
@User
UNITED_MUHASEBE said 28762 sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği’ne göre, daire biçiminde, beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgiler oluşan işaretler aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: Bu tarif, Yasak İşaretlerine karşılık gelmektedir.
Aşağıda verilen kapsamlı detaylar, bu cevabı desteklemek ve 28762 sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği’nde yer alan işaretlerin hangi kriterler çerçevesinde sınıflandırıldığını açıklamak amacıyla hazırlanmıştır. Aynı zamanda işaretlerin niteliklerini, kullanım yerlerini ve yasal dayanaklarını da bu uzun anlatımda bulabilirsiniz. Lütfen tamamını dikkatlice inceleyerek kapsamlı bir bilgi edinin.
İçindekiler
- Genel Bakış
- 28762 Sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği Nedir?
- Sağlık ve Güvenlik İşaretlerinin Önemi
- Türkiye’deki Yasal Düzenlemeler ve AB Normları
- İş İşaretlerinin Sınıflandırılması
- Yasak İşaretlerinin Detaylı Özellikleri
- Uygulamaya Yönelik Örnek Senaryolar
- İşaretlerin Gerekliliği ve Yaptırımlar
- İş Güvenliği Kültürü ve Eğitim
- Sık Yapılan Hatalar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Özet Bilgiler ve Tablo
- Sonuç ve Özet
1. Genel Bakış
İşyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunun en önemli başlıklarından biri, çalışanların ve ziyaretçilerin güvenliğini sağlamaya yönelik olarak kullanılan sağlık ve güvenlik işaretleridir. Bu işaretler, hem ulusal hem de uluslararası mevzuat çerçevesinde tanımlanmış renk, şekil ve piktogram özelliklerine sahiptir. İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek için geliştirilen güvenlik işaretleri, kolay anlaşılabilir ve standartlaştırılmış bir sistem oluşturur.
İşaretlerle ilgili en temel kavramlardan biri, **“yasak işareti”**dir. Yönetmeliklere göre muhtelif “yasak işareti”, “uyarı işareti”, “emredici işaret” ve “acil çıkış/ilkyardım/yangın” işareti formatları mevcuttur. Her birinin şekil, renk ve piktogram özellikleri farklıdır. 28762 sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği’yle bu işaretlerin tasarım ve kullanım esasları tanımlanmıştır.
Soruya konu olan dairesel şekilli, beyaz zemin üzerine siyah piktogramlı ve kırmızı çerçeveli, çaprazlama (diyagonal) çizgili işaretler, esasen yasak işareti kategorisine dahildir. Aşağıda, bu işaretlerin nasıl tanımlandığı, hangi durumlarda kullanıldığı ve yasal dayanakları daha detaylı açıklanacaktır.
2. 28762 Sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği Nedir?
Türkiye’de “Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği” olarak bilinen 28762 sayılı yönetmelik, işyerlerinde kullanılan güvenlik işaretlerinin özelliklerini, nasıl konumlandırılacağını ve nasıl kullanılacağını belirler. Bu yönetmelik, Avrupa Birliği’nin 92/58/EEC sayılı yönergesi ile uyumludur. Yönetmelik 23 Aralık 2013 tarih ve 28861 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan düzenlemelerle birlikte güncellenmiştir (kamuoyunda genel olarak 28762 sayılı yönetmelik adıyla anılır; fakat Resmî Gazete’deki tüm değişiklikleri takip etmek önemlidir).
Bu yönetmeliğin amacı:
- Çalışanların ve ziyaretçilerin can güvenliğini korumanın yanı sıra.
- Çevre ve iş yeri güvenliğinin sağlanması.
- Sorumlulukları ve işletmelerin yapması gerekenleri belirlemektir.
Yönetmelikte, işaretlerin renginden boyutuna, piktogramın çizgisinden kullanım şekline kadar pek çok teknik detay açıkça yer alır.
3. Sağlık ve Güvenlik İşaretlerinin Önemi
- Farkındalık: Potansiyel tehlikeleri ya da yasakları, en hızlı ve net bir şekilde anlatan araç; göz önünde duran görsel işaretlerdir.
- Önleyici Tedbir: Çalışanların, günlük faaliyetlerinde risk oluşturan davranışları engelleyerek, iş kazalarının önüne geçer.
- Zaman Kazandırma: Yazılı talimatları okumadan, görsel olarak tehlike veya yasak bilgisini hızla ileterek, anında eyleme geçmeyi sağlar.
- Standardizasyon: Türkiye’de ve uluslararası arenada belirlenmiş standart renk ve şekiller sayesinde, dil farkı gözetmeden ortak bir anlayış oluşturur.
- Yasal Yükümlülük: Çalışma ortamında sağlık ve güvenlik işaretlerini doğru şekilde kullanmak, işverenlerin ve kurumların yasal sorumluluğudur. Yönetmelik bu konularda yaptırımlar öngörür.
4. Türkiye’deki Yasal Düzenlemeler ve AB Normları
Avrupa Birliği’nin “İş Sağlığı ve Güvenliği ile İlgili İşaretler” hakkındaki direktifi olan 92/58/EEC, işyerleri için kullanılan güvenlik ve sağlık işaretlerinin uyulması gereken standartlarını belirler. Türkiye’deki 28762 sayılı yönetmelik de bu direktife uyumlu olarak hazırlanmış olup, işverenlere şu yükümlülükleri getirir:
- İşaretleri doğru boyutta, doğru yerlerde bulundurma.
- Doğru renkleri ve piktogramları kullanma.
- Çalışanlara bu işaretlerin anlamlarını ve gerekliliklerini anlatan eğitimler verme.
- Yönetmelik değişikliklerini takip etme ve güncel kalma.
Dolayısıyla işverenlerin veya kurumların, “O işareti koyduk, bitti!” şeklinde bir tutum benimsememesi gerekir. Düzenli aralıklarla denetim, bakım ve güncellemeler yapılarak, mevzuata uyum sürdürülmelidir.
5. İş İşaretlerinin Sınıflandırılması
28762 sayılı yönetmelikte yer aldığı üzere, sağlık ve güvenlik işaretleri dört ana kategoriye ayrılmaktadır:
- Yasak İşaretleri
- Uyarı İşaretleri
- Emredici İşaretler
- Acil Çıkış ve İlkyardım İşaretleri
- Yangınla Mücadele İşaretleri
Ayrıca, birtakım ek işaretler ya da farklı görsel unsurlar kullanılarak bu kategoriler daha da detaylandırılabilir. Bununla birlikte, soru özelinde bizi ilgilendiren “Yasak İşaretleri”dir.
5.1. Yasak İşaretleri
- Şekil: Daire (Yuvarlak)
- Renk: Beyaz zemin, kenarları (çerçeve) kırmızı. İşaretin üzerinde diyagonal (çapraz) kırmızı bir şerit bulunur.
- Piktogram: Siyah renkte olur.
- Anlam: “Yapılması yasak” bir eylemi veya durumu gösterir.
5.2. Uyarı İşaretleri
- Şekil: Üçgen
- Renk: Sarı zemin ve siyah kenar.
- Piktogram: Genellikle siyah renkte.
- Anlam: Tehlike veya risk olduğu konusunda önceden uyarır.
5.3. Emredici İşaretler
- Şekil: Daire (Yuvarlak)
- Renk: Mavi zemin, beyaz piktogram.
- Anlam: Mutlaka yapılması gereken bir davranışı ifade eder (örneğin baret takmak, maske kullanmak gibi).
5.4. Acil Çıkış ve İlkyardım İşaretleri
- Şekil: Dikdörtgen veya kare.
- Renk: Yeşil zemin, beyaz piktogram.
- Anlam: Acil çıkış kapısı, ilk yardım noktası, tahliye gibi konuları gösterir.
5.5. Yangınla Mücadele İşaretleri
- Şekil: Kare veya dikdörtgen.
- Renk: Kırmızı zemin, beyaz piktogram.
- Anlam: Yangın hortumu, yangın söndürücü, yangın butonu gibi yangın ekipmanlarının yerini gösterir.
6. Yasak İşaretlerinin Detaylı Özellikleri
Yasak işaretleri, yapılması mümkün veya muhtemel olan ama kesinlikle yapılmaması gereken bir eylemi yahut girişimi ortadan kaldırmaya yardımcıdır. Örneğin, sigara içilmez işareti en sık rastlanan yasak işaretlerinin başında gelir.
6.1. Şekil ve Renk Özellikleri
- Daire Biçimi: Yönetmelik dairesel (yuvarlak) kontur kullanımını zorunlu kılar.
- Kırmızı Çerçeve ve Çapraz Şerit: İşaretin dış kenarı kırmızı renklidir ve genellikle eşit kalınlıkta bir bant halinde çerçeve oluşturur. Çapraz kırmızı şerit, dairenin merkezinden geçerek eylemin “yasaklanmış” olduğunu vurgular.
- Beyaz Zemin: Dairenin içindeki zemin, büyük ölçüde beyaz olmalıdır.
- Siyah Piktogram: Yasaklanan eylemi gösteren sembol siyah renkte tasarlanır.
Bu özellikler mevzuatta açıkça belirtilmiş olup, uyulmaması durumunda hem işveren hem de iş güvenliği sorumluları cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir.
6.2. Örnek Yasak İşaretleri
- Sigara İçmek Yasaktır işareti (genelde sigara resmi, kırmızı çerçeve, diyagonal çizgi).
- Yetkisiz Kişilerin Girmesi Yasaktır (bir insan silueti ve kırmızı bant ile yasak çizgisi).
- Dokunmak Yasaktır (bir el silueti, çaprazlama çizgi).
- Ateşle Yaklaşmak Yasaktır (alev resmi üzerinde yasak çizgisi).
- Su ile Söndürmek Yasaktır (bir kova su ikonu ve kırmızı diyagonal çizgi).
6.3. Kullanım Alanları
- Fabrika ve Üretim Alanları: Makine veya ekipman başında yasaklı eylemleri göstermek için kullanılır.
- Depo ve Lojistik Sektörü: Tehlikeli veya yanıcı maddelerin bulunduğu alanlarda ateş, sigara vb. yasaklarını belirtmek amacıyla konulur.
- İdari Ofisler ve Kamusal Alanlar: Kapalı mekânlarda belirli aktivitelerin yasaklandığını (örneğin sigara içmek veya telefon kullanmak) duyurmak için asılır.
- İnşaat Sahaları: Güvenlik tedbiri olarak, girilmemesi gereken bölgeleri ve yasak eylemleri belirtir.
7. Uygulamaya Yönelik Örnek Senaryolar
- Sigara İçme Alanı Düzenlemesi: İç ortamda sigara içilmemesi gereken bir tesisin kapı girişlerine, tuvaletlere ve diğer kapalı alanların duvarlarına mutlaka “Sigara İçilmez” işaretleri asılmalıdır.
- Makinelerin Yetkisiz Kullanımı: Sahip olduğunuz bir CNC tezgâhında yalnızca ehil ve eğitimli personelin çalışması gerekiyorsa, makine etrafına veya kontrol paneline “Yetkisiz Kişilerin Girmesi Yasaktır” veya “Makineyi Kullanmak Yasaktır” işareti eklenebilir.
- Kimyasal Depolama Alanı: Örneğin yanıcı kimyasalların depolandığı bir alan varsa, ateşle yaklaşma yasağını vurgulamak için “Açık Alev, Kibrit, Çakmak Kullanmak Yasaktır” işareti konur.
8. İşaretlerin Gerekliliği ve Yaptırımlar
Türkiye’de yürürlükte olan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve bu kanuna bağlı düzenlemeler, işverenlerin veya iş yeri yöneticilerinin, mevzuat hükümlerine uygun şekilde hareket etmesini zorunlu kılar. Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği de bu kapsamda değerlendirilir. Eğer bir işyerinde:
- Gerekli işaretler yoksa,
- İşaretler yanlış yerleştirilmiş veya tanıma uymuyorsa,
- Boyut, renk, piktogram ya da ihtiyaç duyulan diğer değişkenler yönetmelik hükümlerine uygun değilse,
- Çalışanlara veya ziyaretçilere bu işaretlerin anlamlarına yönelik eğitim verilmemişse,
iş müfettişleri ve ilgili denetim kuruluşları tarafından idari para cezası ya da faaliyet durdurma gibi yaptırımlar uygulanabilir. Bu nedenle, her türlü güvenlik işaretinin yasa ve yönetmeliklere uygun olarak, uzmanların onayı ile yerleştirilmesi büyük önem taşır.
9. İş Güvenliği Kültürü ve Eğitim
İşaretleri yerleştirmek tek başına yeterli değildir. İş güvenliği kültürü, çalışanların ve ziyaretçilerin bu işaretlerin anlamını iyi bilmelerini, bu işaretlere saygı göstermelerini ve uygun davranış modelini geliştirmelerini gerektirir. Dolayısıyla:
- Düzenli Eğitim: İşe yeni başlayanlar, stajyerler, şirketi ziyaret eden müfettiş ve denetçiler dahil herkesin uyması gereken kurallar, işaretler ve anlamları konusunda bilgilendirilmelidir.
- Periyodik Hatırlatmalar: Zaman zaman posterler, e-posta duyuruları veya kısa videolar ile çalışanlara işaretlerin önemi hatırlatılabilir.
- Geri Bildirim Mekanizması: Çalışanlar, eksik veya yıpranmış işaretleri yöneticilere rapor etmeli. Bu sayede işaretler sürekli güncel ve görünür kalır.
10. Sık Yapılan Hatalar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
- Yanlış Renk Kullanımı: Yasak işaretlerinde zemini beyaz, çerçeveyi ve diyagonal bandı kırmızı, piktogramı siyah yapmak yerine başka renkler kullanılması sıklıkla görülen bir hatadır.
- Yetersiz Boyut: Görünürlüğü düşük, çok küçük boyutlu levhalar. Yönetmelik, görünürlük mesafesine göre boyut belirlemenizi ister.
- Gereksiz Yoğunluk: Tek bir kapıda çok sayıda işaret bulunması, dikkati dağıtarak mesajın önemini kaybettirebilir. Mümkün olduğunca yalın ve hedef odaklı işaretler kullanılmalıdır.
- Konu Dışı Piktogramlar: Standart dışı, eğlenceli veya yaratıcı olduğu düşünülen piktogramlar, bazen yanlış yönlendirmeye sebep olabilir. Ulusal ve uluslararası standartlarla belirlenmiş semboller dışına çıkmamak önemlidir.
- Eğitimsizlik: İşyerinde işaretler duruyor ama kimse ne anlama geldiğini bilmezse, bu işaretlerin varlığı amacına ulaşmaz.
11. Özet Bilgiler ve Tablo
Aşağıdaki tablo, işaret türlerini, ana renklerini, şekillerini ve genel anlamlarını öz biçimde sunar:
| İşaret Türü | Şekli | Ana Renk(ler) | Piktogram Rengi | Anlam / Amaç |
|---|---|---|---|---|
| Yasak İşaretleri | Daire (Yuvarlak) | Beyaz zemin, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi | Siyah | Yasaklanan bir eylemin yapılmaması gerektiğini belirtir. |
| Uyarı İşaretleri | Üçgen | Sarı zemin, siyah çerçeve | Siyah | Bir tehlike veya potansiyel risk bulunduğunu bildirir. |
| Emredici İşaretler | Daire (Yuvarlak) | Mavi zemin | Beyaz | Yapılması zorunlu bir eylemi, kullanılması gereken ekipmanı gösterir. |
| Acil Çıkış / İlkyardım | Dikdörtgen/Kare | Yeşil zemin | Beyaz | Acil çıkış kapısı, ilkyardım malzemesi veya tahliye yönünü işaret eder. |
| Yangınla Mücadele İşaretleri | Dikdörtgen/Kare | Kırmızı zemin | Beyaz | Yangın söndürücü, hortum veya alarm butonu gibi ekipmanların yerini gösterir. |
Bu tabloda yasak işaretleri, “Beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı daire çerçevesi ve diyagonal çizgi” şeklinde tanımlanmıştır. Soru da tam olarak bu tasviri ortaya koymaktadır: daire biçimi, beyaz zemin, siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgi.
12. Sonuç ve Özet
28762 sayılı Sağlık ve Güvenlik İşaretleri Yönetmeliği doğrultusunda, daire biçimindeki, beyaz zemin üzerine siyah piktogramlı, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgiye sahip işaretler Yasak İşaretleri adı altında tanımlanmaktadır. Bu işaretler, kesinlikle yapılmaması gereken bir davranışı veya girilmemesi gereken bir alanı belirtir. Yaygın örnek “sigara içilmez” işaretidir.
İşyerinde veya kamusal alanlarda sağlık ve güvenlik işaretlerini doğru şekilde kullanmak, hem yasal bir zorunluluk hem de hayat kurtaran bir önlemdir. Özellikle Yasak İşaretleri, olası tehlikeli davranışların önüne geçmek için kritik önem taşır. Bireylerin ve şirketlerin bu işaretlerin tasarım, konum ve anlamları konusundaki yönetmelik maddelerine özen göstermesi, ileride oluşabilecek iş kazaları ve yasal sorunların önüne geçer.
Yılda binlerce iş kazasının meydana gelmesi, çoğunlukla basit ama etkili tedbirlerin alınmamasından kaynaklanır. Yasak işaretleri gibi görsel uyarılar, bu tür olumsuzlukların büyük ölçüde azalmasını sağlar. Bu nedenle malzeme seçimi, montaj, düzenli kontrol ve eğitim gibi bütüncül bir yaklaşımla güvenlik işaretleri sistemi sürekli olarak iyileştirilmelidir.