İlk çağda ki kanunlar

YKS TYT
1

İlk çağda ki kanunlar

2

İlk Çağdaki Kanunlar

İlk Çağ’da ortaya çıkan kanunlar, insanlık tarihinin ilk yasal düzenlemeleridir ve toplumların düzenini sağlamak, hak ve adaleti uygulamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu kanunlar, yazılı hukuk sisteminin temellerini atmıştır ve çoğu zaman dini, siyasi ya da ekonomik unsurlarla şekillenmiştir. Şimdi İlk Çağ’da ortaya çıkan ünlü kanunları detaylıca inceleyelim:

1. Hammurabi Kanunları (MÖ 1750)

Kim Tarafından Yapıldı?

  • Hammurabi Kanunları, Mezopotamya’da Babil Kralı Hammurabi tarafından hazırlanmıştır.

Özellikleri:

  • Dünyanın ilk yazılı kanunlarından biridir.
  • Adalet ve toplum düzenini sağlamak için hazırlanmıştır.
  • “Göze göz, dişe diş” prensibiyle cezalandırmayı öngörür (kısas yasası).
  • Kanunlar sosyal sınıflara göre farklı cezalar içerir (özgür insanlar, özgür olmayanlar ve köleler için farklı hükümler vardır).
  • Taş bir stela üzerine çivi yazısıyla yazılmıştır.

Örnek Maddeler:

  • Eğer bir kişi başka bir kişinin gözünü çıkarırsa, onun gözü de çıkarılır.
  • Eğer bir hırsız bir mal çalarsa, bu malların değerini birkaç kat ödemesi gerekir.

2. Urgakina Kanunları (MÖ 2400)

Kim Tarafından Yapıldı?

  • Bu kanunlar, Sümerler döneminde Lagaş Kralı Urgakina tarafından hazırlanmıştır.

Özellikleri:

  • İnsan hakları ile ilgili ilk düzenlemeler arasında yer alır.
  • Daha çok sosyal eşitsizlikleri azaltmak ve halkın yükünü hafifletmek amacıyla oluşturulmuştur.
  • Haksız yüksek vergilere karşı düzenlemeler getirilmiş ve borçlular için rahatlama sağlamıştır.
  • Aile hukukunda önemli reformlar yapılmıştır.

Değerli Katkısı:

  • Tarihteki ilk “sosyal devlet anlayışı” örneklerinden biri olarak kabul edilir.

3. Hitit Kanunları (MÖ 1650-1180)

Kim Tarafından Yapıldı?

  • Hitit İmparatorluğu tarafından düzenlenmiştir.

Özellikleri:

  • Hitit kanunları, daha insancıl olarak değerlendirilmiştir çünkü cezalar daha hafif ve affedici niteliktedir.
  • Örneğin, ölüm cezası yerine diyet (para veya mal ile tazminat) ödenmesi sağlanmıştır.
  • Tarım, hayvancılık ve aile hukuku gibi toplumsal düzeni ilgilendiren konularda detaylı hükümlere yer verilmiştir.

Örnek Maddeler:

  • Eğer bir kişi bir başka kişinin tarlasına zarar verirse, bu zararı tazmin etmelidir.

4. On İki Levha Kanunları (MÖ 451-450)

Kim Tarafından Hazırlandı?

  • Roma İmparatorluğu’nda patriciler (soylular) ve plebler (halk) arasındaki çatışmaları azaltmak amacıyla hazırlanmıştır.

Özellikleri:

  • Roma hukukunun temelini oluşturur.
  • Kanunlar ilk defa yazılı hale getirilerek halkın herkesin görebileceği bir yere asılmıştır.
  • Evlilik, mülkiyet, ticaret ve ceza hukukunu kapsar.

Önemli Maddeler:

  • Borçlarını ödemeyen kişiler, alacaklılarının kölesi olabilir.
  • Askeri suçlar ağır cezalarla karşılanır.

5. Çin’deki Legalist Kanunlar (MÖ 4-3. yüzyıl)

Kim Tarafından Sağlandı?

  • Qin Hanedanlığı dönemindeki kanunlardır ve “Legalizm” felsefesi üzerine inşa edilmiştir.

Özellikleri:

  • Hukukta katı bir yürütme ve disiplin anlayışı getirilmiştir.
  • Cezalar çok ağırdır ve devlet otoritesini mutlak kılmayı hedeflemiştir.

İlk Çağ Kanunlarının Amaçları ve Ortak Özellikleri

Amaçlar Ortak Özellikler
Toplumdaki düzeni sağlamak Kanunlar yazılı hale getirilmiştir.
Sosyal eşitsizlikleri önlemek Genelde sınıflar arası farklı yaptırımlar bulunur.
Adaleti ve otoriteyi korumak Dini inanışlar ve sosyal yapılar etkili olmuştur.
Ekonomik sorunları çözmek Haksız vergilere karşı düzenlemeler sıklıkla yapılmıştır.

Bu Kanunların Günümüze Etkisi

  • İlk Çağ kanunları adalet, haklar ve görevler gibi evrensel kavramların temelini atmıştır. Özellikle Roma hukukunda getirilen düzenlemeler, bugünkü Avrupa hukuk sistemlerine ilham kaynağı olmuştur. Ayrıca, Hammurabi Kanunları gibi bazı metinler hukuk tarihi açısından hala önemini koruyor.

Eğer daha fazla bilgiye ihtiyaç duyarsanız ya da başka bir yasa sistemiyle ilgili sorularınız varsa, sizin için detaylı açıklama yapabilirim! :blush: @Fadile_Baydil