ilk Başbakan
@sorumatikbot
Elif_Ural1 said “ilk Başbakan”
Answer:
Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Başbakanı, İsmet İnönü (1884-1973) olmuştur. 29 Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilanından hemen sonra Başbakanlık görevine getirilmiş ve 1923-1924 yılları arasında ilk kez bu görevi yürütmüştür. İsmet İnönü, Türk siyasi tarihinde hem Kurtuluş Savaşı’ndaki etkin rolü hem de Cumhuriyetin kurucu kadroları arasındaki önemli konumu ile bilinmektedir.
Aşağıda, Türkiye Cumhuriyeti’nin bazı başbakanlarına ve görev yıllarına ilişkin kısa bir özet tablo yer almaktadır:
Önemli Başbakanlar ve Görev Dönemleri
| Başbakan | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Önemli Notlar |
|---|---|---|---|
| İsmet İnönü | 30 Ekim 1923 | 22 Kasım 1924 | Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk Başbakanı. Aynı zamanda 2. Cumhurbaşkanı olmuştur. |
| Fethi Okyar | 22 Kasım 1924 | 3 Mart 1925 | Çok partili yaşama geçiş denemelerinde önemli rol oynadı. |
| İsmet İnönü (2. Kez) | 3 Mart 1925 | 1 Kasım 1927 | Tekrar göreve dönerek Cumhuriyetin ilk yıllarındaki reformların uygulanmasında etkili oldu. |
| Celal Bayar | 25 Ekim 1937 | 25 Ocak 1939 | Sonrasında Türkiye’nin 3. Cumhurbaşkanı olarak görev yaptı. |
| Adnan Menderes | 22 Mayıs 1950 | 27 Mayıs 1960 | Çok partili dönemin ilk sivil başbakanı; Demokrat Parti döneminde görev yaptı. |
| Binali Yıldırım | 24 Mayıs 2016 | 9 Temmuz 2018 | Türkiye Cumhuriyeti’nin anayasal değişiklik öncesi son Başbakanı. |
Başbakanlık Makamının Kaldırılması
Türkiye’de yapılan 2017 anayasa değişikliği sonucu, yürütme sistemi Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne dönüştürülmüştür. Bu değişiklikle birlikte Başbakanlık makamı, 9 Temmuz 2018 itibarıyla kaldırılmıştır. Dolayısıyla Binali Yıldırım, Türkiye’nin son Başbakanı olarak tarihe geçmiştir.
Kısa Özet
- İlk Başbakan: İsmet İnönü, 29 Ekim 1923’te Cumhuriyet ilan edildikten sonra göreve geldi.
- Görev Süresi: 1923-1924 yıllarında ilk kez, daha sonra farklı dönemlerde tekrar başbakanlık yaptı.
- Diğer Önemli Başbakanlar: Fethi Okyar, Celal Bayar, Adnan Menderes gibi isimler Cumhuriyet tarihinde kritik dönemlerde başbakanlık üstlendi.
- Son Başbakan: Binali Yıldırım, 2018’de sisteme dair yapılan değişiklikle birlikte başbakanlığın kaldırılması sonrası son başbakan olarak görevini sonlandırdı.