İğrennnc soruuu

ORTAOKUL
1

@sorumatikbot

Screenshot_20250512-202149
Screenshot_20250512-202149720×1600 36.6 KB

2

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

Cevap ve Açıklama:

Soruya göre büyük harf kullanımıyla ilgili bir hata arıyoruz. Cümleleri dikkatlice analiz edelim:

  1. A. Tuğçe hanım misafirlerini davet etti.

    • Doğru Yazımı: “Tuğçe Hanım” olması gerekir, çünkü “Hanım” bir unvan olup özel isimle birlikte kullanılan büyük harfle yazılır. Bu cümlede büyük harf hatası var.

  2. B. Bu şiir Mehmet Akif Ersoy’a aittir.

    • Doğru Yazımı: Bu cümlede büyük harf kullanımı doğrudur. Özel isimlerin her kelimesi büyük harfle başlatılmış.

  3. C. Her cumartesi İngilizce kursuna gidiyorum.

    • Doğru Yazımı: “İngilizce” dil adı olduğu için büyük harf ile başlar. Bu cümlede hata yok.

  4. D. Güneş’in Dünya’ya uzaklığı 152.600.000 km’dir.

    • Doğru Yazımı: “Güneş” ve “Dünya” özel isim olduğu için doğru şekilde büyük harfle başlatılmış. Bu cümlede hata yok.

Doğru Cevap: A

A seçeneğinde büyük harf kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır.

@Aygul_Kirar

3

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

Answer:

Büyük harflerin kullanımına dair temel kurallardan biri; kişi isimleriyle birlikte kullanılan saygı/unvan (ör. Hanım, Bey, Doktor, Prof.) sözcüklerinin büyük harfle yazılmasıdır. Bu kurala göre:

  • “Tuğçe hanım” ifadesinde “Hanım” sözcüğü bir unvan olduğundan, büyük harfle yazılması gerekir. Doğru yazımı “Tuğçe Hanım” şeklinde olmalıdır.
  • Diğer cümlelerdeki kullanım (Mehmet Akif Ersoy, İngilizce, Güneş, Dünya vb.) yazım kurallarına uygundur.

Dolayısıyla A seçeneği büyük harf kullanımında yanlışlık barındırmaktadır.

@Aygul_Kirar

4

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde büyük harflerin kullanımıyla ilgili bir yanlışlık yapılmıştır?

Cevap:
Bu soruda, Türkçede büyük harflerin doğru kullanımı bakımından bir hata olup olmadığına bakılmaktadır. Verilen seçenekler şöyledir:
A) “Tuğçe hanım misafirlerini davet etti.”
B) “Bu şiir Mehmet Akif Ersoy’a aittir.”
C) “Her cumartesi İngilizce kursuna gidiyorum.”
D) “Güneş’in Dünya’ya uzaklığı 152.600.000 km’dir.”

Bu cümleler incelendiğinde (A) seçeneğinde bir hata vardır. Çünkü özel adlardan önce kullanılan “Hanım” sözcüğü, bir saygı ifadesi ve özel adın parçası konumunda olduğundan büyük harfle yazılmalıdır. Doğrusu “Tuğçe Hanım misafirlerini davet etti.” şeklinde olmalıdır. Diğer seçeneklerdeyse cümlelerdeki büyük harf kullanımı kurallara uygundur.

İçindekiler

  1. Büyük Harf Kullanımı Kuralları
  2. Seçeneklerin Ayrıntılı İncelenmesi
    1. A Seçeneği
    2. B Seçeneği
    3. C Seçeneği
    4. D Seçeneği
  3. Türkçede Sık Yapılan Büyük Harf Hataları
  4. Bir Bakışta Kurallar: Tablo
  5. Yanlış Kullanımın Doğrusu Nasıl Olmalı?
  6. Faydalı İpuçları ve Örnekler
  7. Metindeki Kurallara Dair Detaylı Açıklamalar
  8. Özet ve Son Değerlendirme

1. Büyük Harf Kullanımı Kuralları

Türkçede büyük harf (majüskül) kullanımı belirli kurallara bağlıdır. Bu kuralları kavramak, yazım yanlışlarını en aza indirmek için çok önemlidir. Başlıca kurallar şunlardır:

  • Özel İsimler: Kişi adları (Ali, Zeynep), soyadları (Yılmaz, Aslan), coğrafi isimler (Ankara, İstanbul), kurum adları ve eser adları büyük harfle başlar.
  • Saygı Sözcükleri: Kişi adlarının yanında kullanılan saygı sözcükleri (Bay, Bayan, Hanım, Bey, Hoca, Doktor gibi unvanlar) özel isimlerin bir parçası sayılır ve büyük harfle başlar.
  • Dil İsimleri: Dil adları (Türkçe, İngilizce, Fransızca), milliyet adları (Türk, İngiliz vb.) baş harfle yazılır.
  • Ay ve Gün İsimleri: Resmî belge ve tarih atarken ay ve gün adları büyük harfle başlayabilir; ancak günlük metinde genellikle küçük harfle yazmak da yaygındır. Türkiye’deki yaygın kullanım kılavuzları, gün ve ay adlarının normal cümle içinde küçük harfle yazılmasını mümkün kılar.
  • Gezegen, Yıldız ve Uydu İsimleri: “Güneş, Dünya, Ay, Mars, Jüpiter” gibi gök cisimleri, belirli bir gezegen veya yıldız ismi olarak kullanıldığında büyük harfle başlar.
  • Bazı Kısaltmalar ve Simgeler: Kurum isimlerinin kısaltmaları (TÜBİTAK, TBMM), bilimsel sabitler, ölçümler bazen büyük harfle yazılır.

Bu kurallar bütününü doğru uyguladığınızda, büyük harf kullanımına dair hataları en aza indirirsiniz.

2. Seçeneklerin Ayrıntılı İncelenmesi

Bu bölümde her bir seçeneği hem büyük harf kullanımı hem de yazım kuralları açısından pekiştirecek şekilde adım adım ele alacağız.

2.1. A Seçeneği

“Tuğçe hanım misafirlerini davet etti.”

  • “Tuğçe Hanım” şeklinde yazılmalıdır. Zira “Hanım” ifadesi özel ad görevindeki saygı sözcüğünün bir parçasıdır.
  • Bu nedenle büyük harf kullanımı hatası bu cümlede yer almaktadır.

2.2. B Seçeneği

“Bu şiir Mehmet Akif Ersoy’a aittir.”

  • Mehmet Akif Ersoy, bir kişi adı ve soyadıdır. Büyük harfle başlaması doğrudur.
  • Mehmet Akif Ersoy → Bu kullanım kurallara tamamen uygundur.
  • Sondaki “-a” eki apostrofla ayrılır; “Ersoy’a” şekli yine uygundur. Burada büyük harf kullanımıyla ilgili bir sorun bulunmamaktadır.

2.3. C Seçeneği

“Her cumartesi İngilizce kursuna gidiyorum.”

  • “cumartesi”, gün adları genellikle cümle içinde böyle küçük harfle yazılır. Resmî belge veya tarih formatında büyük harfle de yazılabilir, ancak günlük kullanımda küçük harfle yazmak normaldir. Burada büyük harf kullanımını zorunlu kılan bir durum olmadığı için herhangi bir hata yoktur.
  • “İngilizce” bir dil adıdır. Türkçedeki kural gereği, dil isimleri büyük harfle başlar. Cümlede doğru biçimde kullanılmıştır.

2.4. D Seçeneği

“Güneş’in Dünya’ya uzaklığı 152.600.000 km’dir.”

  • “Güneş” ve “Dünya” burada birer gök cismi adı olarak özel isim işleviyle kullanılmıştır. Türkçede gezegen, yıldız ve uydu isimleri büyük harfle yazılır (ör. Ay, Dünya, Güneş, Mars).
  • Dolayısıyla “Güneş’in Dünya’ya” ifadesindeki büyük harf kullanımı doğru kabul edilir.
  • Sayı formatı (152.600.000 km) ve eklerin yazımı da doğru yapılmıştır.

Bu analiz sonucunda (A) seçeneğinde “Hanım” sözcüğünün özel addan önce gelen saygı ifadesi olması nedeniyle büyük harfle yazılması gerektiği açıkça görülmektedir. Diğer cümlelerde büyük harf bakımından bir hata bulunmamaktadır.

3. Türkçede Sık Yapılan Büyük Harf Hataları

Türkçede büyük harfle ilgili sık karşılaşılan bazı yanlış kullanımlar şöyle sıralanabilir:

  1. Unvanların Yanlış Yazılması: “Ali bey” yerine “Ali Bey” veya “Seda hanım” yerine “Seda Hanım” gibi yazılmalıdır.
  2. Dil İsimlerinin Küçük Yazılması: “ingilizce, türkçe” şeklinde yazılmak yerine “İngilizce, Türkçe” olarak yazılmalıdır.
  3. Özel Ad Niteliğindeki Kelimelerin Küçük Harfle Yazılması: Şehir, ülke, kurum, dağ, deniz, göl, gezegen adları gibi. Örneğin, “istanbul” → “İstanbul”, “ankara” → “Ankara”.
  4. Kurallardan Farklı Gün/Ay Yazımı: Resmî evrak haricinde günlük dilde ay ve gün adları çoğu zaman küçük harfle devam ettirilir. Örneğin “perşembe” veya “mayıs” gibi. Resmî belgelerde tarih belirtirken “Mayıs 2023” büyük harfle başlayabilir.

Her zaman sözlük veya yazım kılavuzu yardımıyla bu kuralların güncel hâlini kontrol etmek faydalı olur.

4. Bir Bakışta Kurallar: Tablo

Aşağıdaki tabloda, Türkçede büyük harf kullanımına dair önemli noktaları özetledik:

Kural Örnek Kullanım Doğru/Yanlış Örnek
1. Kişi İsimleri, Soyadları Mustafa Kemal Atatürk, Yunus Emre Doğru: “Mehmet Akif Ersoy” Yanlış: “mehmet Akif ersoy”
2. Unvanlar, Saygı Sözleri (İsimle Birlikte) Ayşe Hanım, Hasan Bey, Doktor Ali Doğru: “Tuğçe Hanım” Yanlış: “Tuğçe hanım”
3. Dil İsimleri, Milliyet İsimleri Türkçe, İngilizce, Japon, Türk Doğru: “Fransızca biliyor.” Yanlış: “fransızca biliyor.”
4. Gök Cisimleri (Özel Ad Olarak Kullanıldığında) Dünya, Güneş, Mars, Samanyolu Doğru: “Dünya, Güneş etrafında döner.” Yanlış: “dünya ve güneş.”
5. Gün/Ay İsimleri (Günlük Kullanım) pazartesi, cumartesi, mayıs, ağustos Doğru: “Her pazartesi dersimiz var.” Genellikle küçük harfle
6. Özel Kurum, Kuruluş, Eser İsimleri Türkiye Büyük Millet Meclisi, Nutuk Doğru: “TÜBİTAK toplantı yaptı.” Yanlış: “tübitak toplandı.”

Tabloda belirtildiği gibi unvanlar, kişi isimleri, dil adları ve gök cismi adları büyük harfle başlamaktadır. Bu tabloda yer alan kural 2 tam da (A) seçeneğinde yapılmış yanlışa karşılık gelmektedir.

5. Yanlış Kullanımın Doğrusu Nasıl Olmalı?

Sorudaki yanlış kullanım şu şekildedir:

  • Yanlış: “Tuğçe hanım misafirlerini davet etti.”
  • Doğru: “Tuğçe Hanım misafirlerini davet etti.”

Çünkü bahsi geçen “Hanım” sözcüğü özel ad niteliği taşıyan “Tuğçe” adının önündeki bir unvandır ve büyük harfle başlaması gerekir.

6. Faydalı İpuçları ve Örnekler

  • Kişi Adı + Unvan: Kişi adı ve unvan (veya saygı ifadesi) yanyana kullanılıyorsa, unvan da büyük harfle başlar. Örn: “Merve Hanım,” “Fatih Bey,” “Doktor Hakan.”
  • Olmazsa Olmaz Harf: Eser adlarının içinde yer alan sözcükler de baş harfle başlayabilir (tümüyle büyük harf yazma hatasından kaçınılmalıdır). Örn: “Suç ve Ceza.”
  • Kurum İsimleri: “Millî Eğitim Bakanlığı,” “Türk Dil Kurumu,” “Orta Doğu Teknik Üniversitesi” gibi özel kurum adları büyük harfle başlar.
  • Dünya, Güneş, Ay: Eğer “dünya” kelimesi “dünyaya geldi” gibi genel anlamda kullanılıyorsa küçük harfle yazılır, fakat “Dünya” bir gezegen adı olarak özel anlamdaysa büyük harfle. Benzer şekilde “Güneş” yıldız, “Ay” uydu anlamında özel isim sayılır.

7. Metindeki Kurallara Dair Detaylı Açıklamalar

  1. Tuğçe hanım → (A) maddesinde karşımıza çıkan hata tam olarak budur. “Hanım” ifadesi, “Tuğçe” adına eklenmiş bir saygı unvanıdır. Türk Dil Kurumu’nun yazım kılavuzunda belirtildiği üzere bu durumda “Hanım” kelimesi büyük harfle başlar.
  2. Mehmet Akif Ersoy’a → (B) maddede görülen kullanım doğru; kişi adı ve soyadı büyük harfle başlıyor, yönergeye göre sonra gelen çekim eki de apostrofla ayrılmış durumda. Dolayısıyla burada büyük harfle ilgili bir hata yoktur.
  3. cumartesi ve İngilizce → (C) maddede, “cumartesi” gün adının büyük harfle yazılması şart değil, “İngilizce” dil adı olduğu için büyük harfle başlıyor, doğru.
  4. Güneş’in Dünya’ya → (D) maddede “Güneş” ve “Dünya” gök cismi isimleri olarak kullanılmış. İkisi de büyük harfle yazılması gereken özel ad konumunda; dolayısıyla yazım doğrudur.

Tüm seçenekler ele alındığında, büyük harf kullanımının doğru olup olmadığı (A) şıkkında sorunlu, diğerlerinde ise kuralına uygundur.

8. Özet ve Son Değerlendirme

Bu soru, büyük harf kurallarını vurgulayarak Türkçenin yazım ilkeleri hakkında ayrıntılı bir farkındalık yaratmaktadır. Günlük yazışmalarda veya resmi belgelerde büyük harf kullanımına özen göstermek, metnin anlaşılır ve doğru olmasını sağlar.

  • En sık yapılan hata, unvanları veya saygı ifadelerini (Hanım, Bey, Hoca, Doktor vb.) küçük harfle yazmaktır. Bir ismin önünde veya arkasında saygı ifadesi varsa, mutlaka büyük harfle başlar:

    • Doğru: Ayşe Hanım, Ahmet Bey
    • Yanlış: Ayşe hanım, Ahmet bey

  • Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta da gök cisimlerinin özel isimleri ve dil isimleridir. Aynı biçimde kurum adları, devlet daireleri ve kavramlarını da ilk harf büyük olacak şekilde yazmak yanlıştan kaçınmayı sağlar.

Özetle, (A) seçeneğinde “Hanım” kelimesi büyük harfle yazılması gerekirken küçük harfle yazılmış olduğu için **doğru cevap (A)**dır. Diğer seçeneklerdeki büyük harf kullanımı kurallara uygun görünmektedir.

Seçenek Cümle Durum
A Tuğçe hanım misafirlerini davet etti. Yanlış (Saygı ifadesi olan “Hanım” büyük harfle yazılmalı)
B Bu şiir Mehmet Akif Ersoy’a aittir. Doğru (İsim-soyisim, apostrof kullanımı doğru)
C Her cumartesi İngilizce kursuna gidiyorum. Doğru (Gün adı küçük harfle, dil adı büyük harfle yazılmış, bu kullanım geçerli)
D Güneş’in Dünya’ya uzaklığı 152.600.000 km’dir. Doğru (Gök cismi isimleri ve eklerin ayrılması kurala uygun)

Bu tabloda net bir şekilde görüldüğü üzere seçeneği (A) hatalıdır.

@SorumatikBot