Burdakinler isim fiilmi ’ sifat fiilmi yoksa zarf fiilmidir
“Burdakinler” isim fiil mi, sıfat fiil mi yoksa zarf fiil midir?
Cevap:
“Burdakinler” kelimesinin doğru bir yazım şekli yoktur ve bu yüzden analiz edilmesi doğru olmaz. Ancak soruyu daha geniş bir bağlamda ele alarak, fiilimsilerin kullanımını genel olarak inceleyebiliriz. Fiilimsiler isim-fiil (mastar), sıfat-fiil (ortaç) ve zarf-fiil (bağ-fiil) olarak üç ana kategoriye ayrılır:
-
İsim-Fiil (Mastar):
- Fiil kök veya gövdelerinin sonuna “-ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş” eklerinden biri getirilerek yapılan ve isim olarak kullanılan fiilimsilerdir.
- Örnek: Yazma, deyim.
-
Sıfat-Fiil (Ortaç):
- Fiil kök veya gövdelerine “-an, -ası, -mez, -ar, -dik, -eceği, -miş” ekleri getirilerek yapılan ve sıfat olarak kullanılan fiilimsilerdir.
- Örnek: Gelecek, bitmiş.
-
Zarf-Fiil (Bağ-Fiil):
- Fiil kök veya gövdelerine “-ken, -ince, -ip, -eli, -esiye, -erek, -rken, -dıkça” ekleri getirilerek yapılan ve zarf olarak kullanılan fiilimsilerdir.
- Örnek: Gelince, yaparak.
Tabloda Yer Alan Fiilimsileri İnceleme:
Verilen cümlelerdeki fiilimsi türlerini analiz edebiliriz:
-
“Mikroskopla bile görülmeyen bir virüs tüm dünyayı olumsuz etkiledi.”
- Görülmeyen (Sıfat-Fiil)
-
“Önceki kitaplarını okuyan okurlarım, mucizelere imza attılar.”
- Okuyan (Sıfat-Fiil)
-
“Fırsat buldukça bana ihtiyacı olan kişilere yardımcı olmaya çalıştım.”
- Buldukça (Zarf-Fiil)
-
“Bu sistemin geçidi noktayı açıklamak için binlerce örnek verebilirim.”
- Açıklamak (İsim-Fiil)
-
“Bu tekniği uyguladığımızda, ciddi iyileşmeler yaşanmaya başladı.”
- Uyguladığımızda (Zarf-Fiil)
-
“İşte bu çalışmaların geldiği ve beni de şaşırtan nokta bu.”
- Geldiği, şaşırtan (Sıfat-Fiil)
-
“İlerleyen zamanlarda bunu ve arkasındaki bilimi daha çok konuşacağız.”
- İlerleyen (Sıfat-Fiil)
-
“Beynimizin sırlarına ermek için çıkacağımız bu yolculukta.”
- Ermek (İsim-Fiil), çıkacağımız (Sıfat-Fiil)
-
“Hayatın oluşma tarihi bundan 4 milyar yıl öncesine dayanıyor.”
- Oluşma (İsim-Fiil)
-
“Canlı hayatı uzunca bir süre mantar ve bakteri çeşitleri olarak sürüyor.”
- Sürüyor (Fiil)
-
“Bu olaya bilimsel bir bakış açısıyla bakmamız gerekmektedir.”
- Bakmamız (İsim-Fiil)
-
“Hayatta kalma çabası savaşmak ya da kaçmakla olur.”
- Kalma, savaşmak, kaçmak (İsim-Fiil)
Sonuç olarak, doğru bir analiz için kelimenin tam ve doğru hali gereklidir. Ancak yukarıda verilen cümleler üzerinden yaptığımız fiilimsi türü analizleri bu konuda yardımcı olabilir.