görelik ne demek
Görelik ne demek?
Cevap:
Görelik kelimesi, Türkçe’de günlük hayatta ve çeşitli bilim dallarında kullanılan temel bir kavramdır. Temelde bir şeyin başka bir şeye göre değişkenlik göstermesi, bağlama veya koşullara bağlı olması anlamına gelir. Yani, herhangi bir durum, değer, anlam veya ölçüt mutlak değil, çevresine, bakış açısına veya referans noktalarına bağlıdır.
Görelik Kavramının Açıklaması
- Görelik, bir şeyin anlamının, değerinin veya durumunun sabit olmayıp, başka faktörlere bağlı olarak değişkenlik göstermesi demektir.
- Bu kavram farklı alanlarda farklı bakış açılarıyla ele alınır. Örneğin, felsefede, fizik biliminde, toplumsal ilişkilerde ve kültürel bağlamlarda görelik farklı şekillerde yorumlanabilir.
- Görecelilik, bir ölçüm, değerlendirme ya da yargının, belirli bir referans çerçevesine bağlı olduğunu ifade eder.
Görelik Kavramının Kullanıldığı Alanlar ve Örnekler
| Alan | Görelik Anlamı ve Örnek |
|---|---|
| Felsefe | Değer yargılarının ve doğru-yanlış kavramlarının bağlama göre değişmesi. Örneğin, bir davranış bir kültürde doğru kabul edilirken, başka bir kültürde yanlış olabilir. |
| Fizik | Albert Einstein’in Görelilik Teorisi gibi, hareket halindeki gözlemcilerin zamana, mekâna ve hızlara göre olayları farklı algılaması. |
| Dil ve Anlam | Bir kelimenin ya da ifadenin anlamının, kullanıldığı cümle ve bağlama göre değişmesi. |
| Sosyal Bilimler | Toplumsal normlar ve değerlerin, zamana ve mekâna göre farklılık göstermesi. |
| Gündelik Hayat | “Güzellik görecelidir” sözü, insanların güzellik anlayışının kişisel ve kültürel farklılıklara bağlı olduğunu belirtir. |
Einstein’in Görelilik Teorisi (Fizikte)
- Fizikte görelik, özellikle zamanın, uzayın ve hareketin gözlemcinin referans çerçevesine bağlı olarak farklı algılanması anlamındadır.
- Özel Görelilik Teorisi (1905), ışık hızına yakın hızlarda zamanın ve uzunluğun değişebileceğini, kütlenin hızla arttığını ortaya koyar.
- Genel Görelilik Teorisi (1915) ise yerçekiminin, uzay-zamandaki eğrilmeden kaynaklandığını, dolayısıyla kütle ve enerji ile uzay-zamanın şekillendiğini açıklar.
Özet Tablosu
| Görelik Alanı | Anlamı | Örnek |
|---|---|---|
| Felsefi Görelik | Değer ve doğruların bağlama göre değişmesi | Farklı kültürlerde değişen ahlaki değerler |
| Fiziksel Görelik | Zaman, uzay ve hareketin gözlemciye bağlı farklılığı | Einstein’in özel ve genel görelik teorileri |
| Dil ve Anlam | Anlamın bağlama göre değişmesi | Bir kelimenin cümledeki anlamının değişmesi |
| Sosyal Görelik | Toplumsal normların zamana ve yere göre değişmesi | Farklı toplumların farklı sosyal değerleri |
| Gündelik Hayat | Kişisel ve kültürel farklılıklara bağlı yargılar | “Güzellik görecelidir” sözündeki anlam |
Sonuç
Görelik, bir şeyin kendi başına ve mutlak olarak değil, başka bir şeye, duruma veya koşullara bağlı olarak değişiklik gösterebilmesi anlamına gelir. Hayatın, bilimin ve felsefenin birçok alanında bu kavram, düşünceleri, algıları ve değerlendirmeleri şekillendirir. Bu yüzden, “görelik” terimi, anlamını ve değerini bağlama, duruma veya perspektife göre kazanan değişkenlik olarak özetlenebilir.