Sümerler, Mısırlılar, Akadlar, Hititler, Romalılar ve Asya hunlar’ ı
1)yönetim şekilleri
2)egemenlik anlayışları
3)meşruiyet kaynakları
4)ordu sistemleri
5)silah ve teçhizatları
başlıkları altında inceleyiniz
Eski Çağ Medeniyetlerindeki Yönetim Sistemlerinin Özellikleri
Sümerler, Mısırlılar, Akadlar, Hititler, Romalılar ve Asya Hunları, çeşitli başlıklar altında incelenebilir. Her bir medeniyetin yönetim biçimleri, egemenlik anlayışları, meşruiyet kaynakları, ordu sistemleri ile silah ve teçhizatları detaylı olarak ele alınacaktır.
1) Yönetim Şekilleri
Sümerler: Sümerler, site-devletleri olan tüm devlet yönetimlerini bir merkezi şehir etrafında oluşturmuşlardı. Her şehir kendi hükümetine sahipti. Yönetim genellikle din adamları (priest-kings) veya askeri liderler tarafından kontrol edilirdi.
Mısırlılar: Mısır’da yönetim, firavun adı verilen tanrı-kral üzerinden merkezi bir monarşi şeklinde yürütülüyordu. Firavun, hem siyasi hem de dini liderdi.
Akadlar: Akadlar ilk kez imparatorluk yönetimi geliştiren medeniyetlerden biridir. Merkezi otorite etrafında güçlü bir krallık sistemi yer alıyordu, kralları geniş topraklar üzerinde hüküm sürüyordu.
Hititler: Hititler krallık ile yönetilirken aynı zamanda bir meclis (panku) tarafından da destekleniyordu. Krallık, soylular ve askeri liderler arasında bir tür denge kurmaya çalışıyordu.
Romalılar: Yönetim şekli krallık dönemi, cumhuriyet dönemi ve imparatorluk dönemi olarak üç ana safhadan geçmiştir. Cumhuriyet dönemi, senato ve çeşitli halk meclisleri ile yönetime katılım örneği sergilerken, imparatorluk dönemi otokratik monarşi sistemine evrilmiştir.
Asya Hunları: Asya Hunları kökleri göçebe olan ve genellikle kağan tarafından yönetilen bir konfederasyon sistemine sahiplerdi. Kağan; askeri liderler ve soylular tarafından desteklenirdi.
2) Egemenlik Anlayışları
Sümerler: Sümerlerdeki egemenlik anlayışı ilahi bir düzene dayalıydı. Tanrılar, kralların seçilip yetkilendirildiğine inanırlardı.
Mısırlılar: Mısırlılarda egemenlik, tanrı ile özdeşleştirilen firavunun tanrısal haklarından türemiştir. Firavunlar aynı zamanda Mısır’ın koruyucusu ve düzenin (ma’at) koruyucusu olarak kabul edilirdi.
Akadlar: Akad İmparatorluğu’ndaki egemenlik, kralın kişisel kabiliyetine ve askeri gücüne dayanıyordu. Sargon gibi büyük liderler, geniş toprakları askeri başarılarıyla kontrol altına almışlardı.
Hititler: Hititler’de egemenlik, kralın yanı sıra meclis tarafından da denetleniyordu, bu da kraliyet yetkilerinin paylaşımının bir göstergesidir.
Romalılar: Roma’da egemenlik Cumhuriyet döneminde vatandaşların temsilcileri aracılığıyla senato ve konsüller tarafından yürütülürken, imparatorluk döneminde imparatora devredilmişti.
Asya Hunları: Egemenlik, kağanın liderliği ile sembolize edilmiştir ve bu liderlik askeri başarılar ve göçebe klanların bağlılıkları doğrultusunda meşruiyet kazanırdı.
3) Meşruiyet Kaynakları
Sümerler: Meşruiyet tanrısal bir kaynağa dayandırılmıştır. Kralların, tanrılardan güç aldığına inanılırdı.
Mısırlılar: Mısırlılarda meşruiyet kaynağı firavunların tanrı ile olan bağı ve tanrısal soyun devamı idi.
Akadlar: Savaşlarda elde edilen başarılar ve askeri üstünlükler meşruiyeti sağlardı. Ayrıca tanrılardan aldıkları güç ve hükümet yetkisi onları meşru kılardı.
Hititler: Meşruiyet, kralların soyu ve tanrılardan aldıkları kutsallık üzerine inşa edilmiştir. Kral, kral olarak doğmuş olarak kabul edilirdi.
Romalılar: Roma’daki meşruiyet, başlangıçta halkın temsilcilerine dayalı bir yönetim sistemi kurularak sağlanmış, ardından imparatorluk döneminde imparatorun ilahi haklarına dayandırılmıştır.
Asya Hunları: Hunların meşruiyet kaynağı, kağanın askeri başarısı ve lider olarak güç gösterisi üzerine kurulmuştur. Güç ve otorite, çeşitli kabilelerin bağlılığını ve sadakatini elde ederek sağlanırdı.
4) Ordu Sistemleri
Sümerler: Sümerlerin sahip olduğu şehir devletleri, yaygın olarak yaya askerlerden oluşan ordulara sahipti. Savunma amacıyla surlar inşa etmişlerdi.
Mısırlılar: Mısır ordusu, hem yayalar hem de savaş arabalarından oluşurdu. Özellikle Yeni Krallık döneminde, Mısır ordusu güçlü ve disiplinli bir hale gelmiştir.
Akadlar: Akad ordusu, kalkan ve mızraklarla donatılmış, iyi organize edilmiş bir askeri güçtü. Sürekli genişlemeyi hedefleyen bir orduydu.
Hititler: Hitit ordusu genellikle savaş arabalarını kullanırdı. Bu arabalar savaşta önemli bir avantaj sağlıyordu. Ayrıca piyadeler ve süvari birlikleri de mevcuttu.
Romalılar: Roma İmparatorluğu’nun ordu sistemi dünyanın en disiplinli ve etkili ordularından birine sahipti. Lejyon sistemi, düzenli ve sistematik bir asker topluluğu yaratmıştı.
Asya Hunları: Asya Hunlarının orduları, atlı okçularla tanınırdı. Askerler, göçebe yaşama bağlı olarak at üstünde hareket kabiliyeti yüksek birliklerden oluşuyordu.
5) Silah ve Teçhizatları
Sümerler: Sümer askerleri genellikle tunçtan yapılmış kılıçlar, mızraklar ve oklar taşırdı. Savunma için metal miğferler ve kalkanlar kullanılırdı.
Mısırlılar: Mısırlı askerler çeşitli silahlar taşırdı; ok ve yay, savaş baltaları ve mızraklar yaygın olarak kullanılırdı. Savaş arabası, özellikle Mısır’ın Yeni Krallık döneminde sıkça kullanılmıştır.
Akadlar: Akad savaşçıları bronz kılıç ve mızrak taşırlar, ayrıca kendilerini deri zırhlarla korurlardı. Bu dönemde askerler için bronzdan kalkanlar da yaygındı.
Hititler: Hititler, demir silahlar kullanmışlardır ve savaş arabalarının tekerlekleri metal zıhlarla kaplanmıştır. Kılıç, ok ve yay, mızrak gibi silahlar da mevcuttu.
Romalılar: Roma askerleri Gladius denilen kısa kılıcıyla tanınırdı, ek olarak Pilum isimli mızrak taşırdı. Kalkanları Scutum oldukça ünlüdür ve askerler Lorica Segmentata adlı vücut zırhı giyerlerdi.
Asya Hunları: Hunlar, geçmiş uygarlıklara göre daha gelişmiş yaylar ve oklar kullanırlardı. At sırtında savaşmaları nedeniyle daha hafif zırhlar tercih etmişlerdir.
Her bir medeniyetin kendine has yönetim sistemleri, egemenlik anlayışları, meşruiyet kaynakları, ordu sistemleri ve silah-teçhizatları, onların tarih boyunca nasıl var olduklarını ve güçlendiklerini anlamamızda önem taşır. Bu inceleme, tarihî bilgilerin derinlemesine anlaşılması için önemli başlıklar sunmaktadır.