Kalbimde çarpıntı var, içimde bir his dolu,
Sessizce süzülürken düşüncelerim solu,
Bir bakışın yetiyor derin, en derin yerden,
“Böyle mi olurmuş?” dedim, sevilen gerçekten
Kalbimde adın saklı, her anı senle dolu,
Bir gülüşün ışığın, aydınlatır yolu,
Gözlerinde kaybolmak, düşümde sonsuz, derin,
Aşkın bana geldi mi, sevdim seni, yürekten.
Sence bu şiir uyaklamdirmaya uygun mu?
Hece ölçüsüne uygun mu?
Türk şiirinde uyak, dizelerin sonlarındaki ses benzerlikleri aracılığıyla ritim ve ahenk oluşturmayı amaçlar. Bu şiirdeki uyak düzenini inceleyelim:
Görüldüğü üzere, ilk iki dize (dolu, solu) ve son iki dize (yerden, gerçekten) kendi aralarında uyak oluşturmaktadır. Bu yapı, genellikle düz uyak (aa, bb) olarak adlandırılır.
İkinci kıtada da benzer bir uyak düzeni (aa, bb) bulunmaktadır: dolu, yolu ve derin, yürekten şeklinde. Bu dizeler arasında uyumlu bir ses ahengi olduğu söylenebilir.
Hece ölçüsü, her dizedeki hece sayısının eşit ya da belli bir ölçüye uygun olması ile ilgilidir. Şimdi her dizeyi hece sayısı açısından inceleyelim:
1. Dize: Kalbimde çarpıntı var, içimde bir his dolu, (14 hece)
2. Dize: Sessizce süzülürken düşüncelerim solu, (14 hece)
3. Dize: Bir bakışın yetiyor derin, en derin yerden, (14 hece)
4. Dize: “Böyle mi olurmuş?” dedim, sevilen gerçekten (14 hece)
5. Dize: Kalbimde adın saklı, her anı senle dolu, (14 hece)
6. Dize: Bir gülüşün ışığın, aydınlatır yolu, (13 hece)
7. Dize: Gözlerinde kaybolmak, düşümde sonsuz, derin, (14 hece)
8. Dize: Aşkın bana geldi mi, sevdim seni, yürekten. (14 hece)
Görüldüğü gibi, dize sonlarında önemli bir uyum söz konusu iken, altıncı dizedeki hece sayısı 13 olup, diğer dizeler 14 heceyle yazılmıştır. Hece ölçüsüne tam uyum sağlamak için altıncı dizede ufak bir düzenleme yapılabilir.
Bu şiir uyak bakımından düz uyak düzeni (aa, bb) ile uyumludur. Ancak, hece ölçüsüne tamamen uymaktadır; 6. dize 13 hece olduğundan, hece ölçüsü açısından uyum bozulmaktadır. Altıncı dizeye bir hece eklemek bu uyumu sağlayacaktır.