doğu anadolu bölgesinde hayvancılık faaliyetleri nelerdir
Doğu Anadolu Bölgesinde Hayvancılık Faaliyetleri Nelerdir?
Cevap:
Doğu Anadolu Bölgesi, Türkiye’nin en yüksek ve en soğuk bölgelerinden biri olmasına rağmen, geniş yaylaları ve zengin otlak alanları sayesinde hayvancılık faaliyetleri açısından oldukça önemli bir bölgedir. Bu bölgede hayvancılık, bölge ekonomisi ve geçim kaynakları açısından büyük bir yere sahiptir. Aşağıda Doğu Anadolu bölgesinde yaygın olarak yapılan hayvancılık faaliyetleri detaylı şekilde anlatılmıştır.
Table of Contents
- Doğu Anadolu’nun İklim ve Coğrafi Özellikleri
- Bölgedeki Hayvancılık Faaliyetlerinin Genel Özellikleri
- Başlıca Hayvan Türleri ve Hayvancılık Alanları
- Büyükbaş Hayvancılık
- Küçükbaş Hayvancılık
- Kanatlı ve Diğer Hayvancılık Faaliyetleri
- Hayvancılığın Bölge Ekonomisine Katkıları
- Özet ve Tablo
1. Doğu Anadolu’nun İklim ve Coğrafi Özellikleri
- Bölge Türkiye’nin en yüksek rakımlı alanlarına sahip olup, kışları uzun ve sert geçer.
- Yazlar kısa ve serin, kışlar ise çok soğuk ve kar yağışlıdır.
- Geniş doğal meralar ve yaylalar vardır.
- Su kaynakları bakımından zengindir.
Bu iklim ve coğrafi şartlar, genellikle soğuğa dayanıklı ve sağlam hayvan türlerinin yetiştirilmesini gerektirir. Ayrıca bölge yaylalarının varlığı, hayvancılığın serbest beslenme yöntemiyle yapılmasına olanak tanır.
2. Bölgedeki Hayvancılık Faaliyetlerinin Genel Özellikleri
- Geleneksel yöntemlerle yapılır.
- Yaylacılık (mevsimlik hayvan otlatma) yaygındır.
- Küçük aile işletmeleri ve göçer hayvancılığı yaygındır.
- Hayvanlar doğal otlaklarda beslenir.
- Hayvancılık genellikle ekonomik geçim kaynağıdır.
3. Başlıca Hayvan Türleri ve Hayvancılık Alanları
| Hayvan Türü | Kullanım Alanı | Özellikleri |
|---|---|---|
| Sığır (Büyükbaş) | Et ve süt üretimi | Soğuğa dayanıklı ırklar tercih edilir |
| Koyun (Küçükbaş) | Et, süt, yün ve deri | Merinos ve yerli türler ağırlıklı |
| Keçi (Küçükbaş) | Et, süt ve deri | Özellikle tiftik keçisi önemli |
| At ve Katır | Ulaşım ve yük taşımacılığı | Yol ve arazi şartlarına uyumludur |
| Tavuk, Kaz, Ördek | Küçük çapta kümes hayvancılığı | Yumurta ve et üretimi |
4. Büyükbaş Hayvancılık
- Yerleşik ve yaylalarda daha çok Kuzeydoğu Anadolu illerinde yapılır.
- Erzurum, Kars, Ağrı, Ardahan gibi illerde soğuğa dayanıklı yerli ve melez sığır ırkları (Montofon, Yerli Kara) yetiştirilir.
- Süt ve et verimi amaçlıdır.
- Yaylacılık sistemiyle yaz aylarında yüksek yaylalara çıkarılır, kışın ise daha sıcak bölgelerde beslenirler.
5. Küçükbaş Hayvancılık
- Bölgenin en yaygın hayvancılık faaliyetidir.
- Koyunlar merinos ve yerli türlerden oluşur; yapağı (koyun yünü) ürününde önemli bir yere sahiptir.
- Keçiler ise özellikle tiftik üretimi için yetiştirilir (tiftik keçisi, özellikle Kars ve çevresinde meşhurdur).
- Küçükbaş hayvanlar zorlu kış koşullarına dayanıklıdır ve yüksek rakımlı alanlarda rahatça beslenir.
- Koyun ve keçi yetiştiriciliği hem et hem süt üretimine hizmet eder.
6. Kanatlı ve Diğer Hayvancılık Faaliyetleri
- Kanatlı hayvancılık (tavuk, kaz, ördek gibi) küçük çapta aile işletmelerinde yapılmakla birlikte bölgeye özgü pazar talebi için önemlidir.
- Arıcılık bazı bölgelerde yapılır ancak kışın sert geçmesi nedeniyle sınırlıdır.
- Atlar özellikle kırsal alanlarda ulaşım ve tarımsal işler için kullanılır.
7. Hayvancılığın Bölge Ekonomisine Katkıları
- Bölgedeki kırsal nüfusun geçim kaynağıdır.
- Süt, et, yün ve deri üretimi sağlanır.
- Hayvansal ürünler bölge içi ve dışına pazarlanır.
- Geleneksel yaşam biçiminin sürdürülmesinde hayvancılık belirleyicidir.
8. Özet ve Tablo
| Hayvancılık Türü | Başlıca Amacı | Bölgedeki İllerde Yoğunluk | Öne Çıkan Özellikler |
|---|---|---|---|
| Büyükbaş (Sığır) | Et ve süt üretimi | Erzurum, Kars, Ağrı, Ardahan | Soğuğa dayanıklı, yaylacılık yaygın |
| Küçükbaş (Koyun) | Et, süt, yün | Tüm Doğu Anadolu | Merinos, yerli türler, geleneksel |
| Küçükbaş (Keçi) | Et, süt, tiftik | Kars ve çevresi | Tiftik keçisi çok değerlidir |
| Kanatlı Hayvancılık | Küçük ölçekli et ve yumurta | Aile işletmeleri | Küçük çapta, çeşitlilik bulunur |
| At ve Katır | Ulaşım ve yük | Kırsal alanlar | Dayanıklı türler, geleneksel kullanım |
Sonuç
Doğu Anadolu Bölgesi’nde hayvancılık faaliyetleri, zorlu iklim ve coğrafya koşullarına uyum sağlamış büyükbaş ve özellikle küçükbaş hayvancılık olarak ön plana çıkar. Bölgenin geniş yaylaları ve doğal meraları sayesinde yaylacılık sistemiyle hayvanlar beslenir. Küçükbaş hayvancılık, özellikle koyun ve tiftik keçisi yetiştiriciliği, bölge ekonomisinin ve kültürünün önemli bir parçasıdır. Ayrıca büyükbaş hayvancılık da süt ve et üretimi açısından önem taşır. Kanatlı hayvancılık ve diğer bazı hayvancılık türleri ise tamamlayıcı niteliktedir.
Referanslar:
- Tarım ve Orman Bakanlığı Resmi Yayınları
- Doğu Anadolu Bölgesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü Raporları
- Bölgesel Hayvancılık Çalışmaları, TÜİK Verileri