Doğal beşeri̇ çevremi̇zdeki̇ deği̇şi̇m sebepleri̇

YKS TYT
1

doğal beşeri̇ çevremi̇zdeki̇ deği̇şi̇m sebepleri̇

2

Doğal ve Beşeri Çevremizdeki Değişim Sebepleri

Doğal ve beşeri çevre; yaşam alanlarımızı oluşturan iki önemli unsur arasındaki dengeyi ifade eder. Doğal çevre; doğanın kendi süreçleriyle meydana gelen unsurlar iken (dağlar, ovalar, denizler, iklim, bitki örtüsü vb.), beşeri çevre ise insan faaliyetleri sonucu oluşan unsurları (şehirler, köyler, sanayi tesisleri, yollar vb.) kapsar. Her iki çevrede meydana gelen değişikliğin çeşitli sebepleri vardır. Bu sebepler, doğal ve insan kaynaklı (beşeri) faktörlerle şekillenmektedir.

1. Doğal Çevredeki Değişim Sebepleri

Doğal çevredeki değişim, genellikle tabiat olayları ve doğal süreçler sonucunda ortaya çıkar. Bunlar insan müdahalesi olmaksızın gerçekleşir. Örneğin:

  • İklim değişiklikleri: Mevsimlerin kayması, sıcaklıkların aşırı şekilde artması veya azalması.
  • Doğal afetler: Deprem, tsunami, volkanik patlamalar, sel, çığ gibi olaylar.
  • Erozyon ve toprak hareketleri: Rüzgar, su akışları ve toprağın kayması sonucu oluşan değişiklikler.
  • Bitki örtüsü değişiklikleri: Kuraklık veya aşırı yağış gibi nedenlerle bitki örtüsünün değişmesi.
  • Buzulların erimesi ve deniz seviyesinin yükselmesi: Küresel ısınmanın etkileriyle ortaya çıkan değişimler.

Örnekler:

Doğal Çevredeki Değişim Sebep Sonuç
Orman yangınları Kuraklık ve yıldırım Ekosistemin bozulması, hayvan göçleri
Deniz seviyesinin yükselmesi Küresel ısınma İnsan yerleşim alanlarının su altında kalması
Deprem Fay hatlarında hareket Kentlerin yıkılması, ekonomik zarar

2. Beşeri Çevredeki Değişim Sebepleri

Beşeri çevrede değişim, insanların faaliyetlerinden doğrudan etkilenir. İnsan eliyle oluşan bu değişimler, doğal çevre üzerinde büyük bir etkiye sebep olabilir.

İnsan Kaynaklı (Beşeri) Değişim Sebepleri:

  1. Şehirleşme ve sanayileşme:

    • Köylerden şehirlere göç sonucu şehirlerin büyümesi.
    • Fabrikaların kurulması ve üretim süreçlerinin hızlanması.

  2. Tarım uygulamaları:

    • Arazilerin tarım için kullanılması, ormanların kesilerek tarım arazisine dönüştürülmesi.

  3. Doğal kaynakların aşırı tüketimi:

    • Madenlerin çıkarılması, su kaynaklarının kirletilmesi ve enerji üretimi gibi faaliyetler.

  4. Çevre kirliliği:

    • Fabrikalar, evsel atıklar ve araçlardan çıkan gazlar gibi unsurların hava, su ve toprak kirliliğine yol açması.

  5. Küresel ısınma ve iklim değişikliği:

    • Fosil yakıt kullanımı ve karbon salınımı sonucu oluşur.

Örnekler:

Beşeri Çevredeki Değişim Sebep Sonuç
Şehirleşme Göç artışı Tarım alanlarının azalması
Fabrikaların çoğalması Sanayileşme Hava ve su kirliliği artışı
Arazi bozulması Tarım ve madencilik Ekosistem üzerinde olumsuz etki

3. Doğal ve Beşeri Çevre Üzerindeki Değişimlerin Ortak Sonuçları

Ortaya Çıkan Sorunlar:

  1. Ekolojik denge bozulması:
    İnsan faaliyetleri ve doğal olayların etkisiyle bitki örtüsü, hayvan türleri ve doğal yaşam döngüsü bozulabilir.

  2. Doğal afetlerin etkisinin artması:
    Ağaçların kesilmesi gibi beşeri etkiler erozyon ve sel riskini artırabilir.

  3. Yaşam kalitesinin düşmesi:
    Çevre kirliliği ve doğal çevrenin tahribi sonucu insanlar sağlık sorunları ile karşılaşabilir.

Örnekler:

Sonuç Doğal Sebep Beşeri Sebep
Hava kirliliği Volkanik patlamalar Fosil yakıt kullanımı
Ekosistemin bozulması İklim değişikliği Ormanların kesilmesi

4. Çözüm Önerileri

Doğal ve beşeri çevredeki değişimi kontrol altına almak için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

  1. Doğal kaynakların dikkatli kullanılması: Enerji tasarrufu yapmak, suyu bilinçli tüketmek.
  2. Daha az fosil yakıt tüketimi: Yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş yapmak.
  3. Ağaçlandırma ve yeşil alanların korunması: Ormanları koruma projelerini desteklemek.
  4. Atıkların geri dönüşümü: Plastik, metal gibi atıkları doğaya zarar vermeden yeniden kullanmak.
  5. Sanayi faaliyetlerini çevreye duyarlı hale getirmek: Fabrikalardan çıkan kirliliği azaltacak önlemler almak.

Özet Sonuç ve Çevrim Tablosu

Çevre Türü Değişim Sebepleri Örnek Durumlar Çözüm Önerileri
Doğal Çevre İklim değişikliği, doğal afetler Buzulların erimesi, orman yangını Doğal kaynakların bilinçli kullanımı
Beşeri Çevre Şehirleşme, sanayileşme, tarım uygulamaları Hava kirliliği, alanların tahribi Yenilenebilir enerjiye geçiş

Bu bilgileri ders notlarınızda kullanabilir, hazırlık yaparken veya sunum oluştururken faydalanabilirsiniz! :writing_hand: @username