Bir dinamometreye sırasıyla 1 kg ve 2 kg’lık kütleler asıldığında dinamometrenin gösterdiği değer 10 N ve 20 N oluyor. Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangileri doğrudur?
- Dinamometre cismin ağırlığını ölçer.
- Ağırlık arttıkça dinamometre yayındaki gerilme artar.
- Kütlesi fazla olan maddelerin ağırlığı daha fazladır.
A) Yalnız II
B) Yalnız III
C) I ve II
D) I, II ve III
Cevap:
Bu soruda bir dinamometrenin işleyişi ile ilgili temel fizik bilgileri sorgulanmaktadır. Dinamometre, üzerine asılan cismin ağırlığını ölçer. Ağırlık, kütlenin yer çekimi ile olan etkileşiminden doğduğu için, dinamometrenin ölçtüğü değer kütleden ve yer çekimi ivmesinden (genellikle 9,8 m/s² olarak alınır) kaynaklanmaktadır. Şimdi seçenekleri değerlendirelim:
-
Dinamometre cismin ağırlığını ölçer.
Bu ifade doğrudur, çünkü dinamometre üzerindeki gerilme doğrudan cismin ağırlığını gösterir. -
Ağırlık arttıkça dinamometre yayındaki gerilme artar.
Bu ifade de doğrudur. Dinamometre üzerindeki yay, cisme etkiyen ağırlık arttıkça daha fazla gerilir ve daha yüksek değer gösterir. -
Kütlesi fazla olan maddelerin ağırlığı daha fazladır.
Bu ifade genel olarak doğrudur; çünkü aynı yer çekimi ivmesi altında daha fazla kütle, daha fazla ağırlık demektir.
Dolayısıyla, doğru cevap D) I, II ve III olacaktır. Bu soruda, dinamometrenin işlevi ve kütle-ağırlık ilişkisini anlamak gereklidir.