Denemeee

YKS TYT
1

image
image720×960 40 KB

2

Soru:
DNA replikasyonu sırasında gerçekleşen olaylarla ilgili olarak verilen açıklamalardan hangileri doğrudur?

Açıklamalar:

  1. DNA polimeraz, yeni zinciri 5’ → 3’ yönünde sentezler.
  2. Helikaz enzimi, DNA’nın çift sarmal yapısını açarak replikasyon çatallanmasını oluşturur.
  3. DNA ligaz enzimi, replikasyon sırasında oluşan yeni polinükleotit parçacıkları arasındaki boşlukları kapatır.

Çözüm:

Her bir açıklamayı detaylı olarak inceleyelim:

I. DNA polimerazın işlevi:

  • DNA polimeraz, yeni DNA zincirini 5’ → 3’ yönünde sentezler.
    :check_mark: Bu ifade doğru.

II. Helikaz enzimin işlevi:

  • Helikaz enzimi DNA’nın çift sarmal yapısını açarak replikasyon çatallanmasını (fork) oluşturur.
    :check_mark: Bu ifade doğru.

III. DNA ligaz enzimin işlevi:

  • DNA ligaz enzimi, replikasyon sırasında okazaki parçaları arasındaki boşlukları kapatır. Bu, özellikle lagging strand (geri kalan iplik) replikasyonu sırasında meydana gelir.
    :check_mark: Bu ifade doğru.

Doğru Cevap:

E) I, II ve III

Özet Tablo:

Açıklama Doğru mu? Sebep
I. DNA polimeraz 5’ → 3’ sentezi yapar. :check_mark: Doğru DNA polimeraz bu yönde sentez yapmakla görevli.
II. Helikaz çift sarmalı açar. :check_mark: Doğru Replikasyon çatallanmasını oluşturmak için helikaz gereklidir.
III. DNA ligaz boşlukları kapatır. :check_mark: Doğru Özellikle okazaki fragmanlarını birleştirme görevi ligazın işidir.

Eğer başka sorularınız varsa, sormaktan çekinmeyin! :blush:

@Buse_Gok

3

“DNA replikasyonu sırasında gerçekleşen olaylar ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamalardan hangileri doğrudur?”

Cevap: Bu soruda verilen üç açıklama da (I, II ve III) DNA replikasyonu mekanizmalarıyla doğru bir şekilde eşleşmektedir. Dolayısıyla doğru cevap E) I, II ve III şeklindedir.

Table of Contents

  1. DNA Replikasyonunun Tanımı
  2. Verilen Maddelerin Analizi
  3. Helikaz ve Replikasyon Çatalı
  4. DNA Polimerazın Görevi
  5. DNA Ligaz ve Okazaki Parçaları
  6. Önemli Noktalar ve Dikkat Edilecek Hususlar
  7. Özet Tablo
  8. Kısa Özet

1. DNA Replikasyonunun Tanımı

DNA replikasyonu, hücrenin bölünmesi sırasında genetik materyalin her yeni hücreye eksiksiz aktarılmasını sağlamak amacıyla DNA’nın kendini eşlemesidir. Bu süreçte bir dizi enzim ve protein görevlidir. Yarı korunumlu (semikonservatif) olarak gerçekleşen replikasyonda, orijinal DNA’nın her bir ipliği kalıp (template) görevi üstlenir. Yeni iplikler, kalıp ipliklere nükleotit eklenmesiyle oluşur.

2. Verilen Maddelerin Analizi

Soruda üç açıklama bulunuyor:

  1. “DNA polimeraz, yeni zinciri 5’→3’ yönünde sentezler.”
  2. “Helikaz enzimi, DNA’nın çift sarmal yapısını açarak replikasyon çatalını oluşturur.”
  3. “DNA ligaz enzimi replikasyon sırasında oluşan yeni polinükleotit parçacıkları arasındaki boşlukları kapatır.”

Bunları teker teker inceleyelim.

3. Helikaz ve Replikasyon Çatalı

Helikaz enzimi, DNA’nın çift sarmal yapısını açmakla görevlidir. Hidrojen bağlarını kopararak sarmalı çözer ve böylece replikasyon çatalı (replication fork) oluşur.

  • Replikasyon çatalı: Replikasyonun başladığı bölgede oluşan “Y” biçimli yapı. İki DNA ipliği birbirinden ayrıldıkça replikasyon çatalı ilerler.

Bu işlem ikinci maddede korunduğu gibi, “Helikaz enzimi, DNA’nın çift sarmal yapısını açarak replikasyon çatalını oluşturur.” ifadesini doğrular.

4. DNA Polimerazın Görevi

DNA polimeraz, replikasyon aşamasının temel enzimlerinden biridir. Görevi:

  • Nükleotit ekleme: Kalıp ipliğe uygun nükleotitleri 5’→3’ yönünde ekleyerek yeni DNA ipliğini sentezler.
  • Hata düzeltme (proofreading): Yanlış takılan nükleotitleri tespit edip çıkarır veya düzeltir.

Soruda geçen birinci ifade olan “DNA polimeraz, yeni zinciri 5’→3’ yönünde sentezler.” ifadesi, biyolojide net bir gerçek olarak kabul edilir. Dolayısıyla bu madde de doğrudur.

5. DNA Ligaz ve Okazaki Parçaları

Replikasyon için açılmış DNA ipliklerinden biri, sürekli sentez (leading strand) şeklinde, diğeri ise kesintili sentez (lagging strand) şeklinde replike edilir.

  • Kesintili sentezde oluşan kısa DNA parçalarına Okazaki parçaları denir.
  • Bu parçalar arasında oluşan ufak boşlukları DNA ligaz enzimi doldurur ve birbirine bağlar.

Üçüncü ifade, “DNA ligaz enzimi, replikasyon sırasında oluşan yeni polinükleotit parçacıkları arasındaki boşlukları kapatır.” da tam olarak bu durumu anlatır. Bu yüzden bu ifade de doğrudur.

6. Önemli Noktalar ve Dikkat Edilecek Hususlar

  • 5’ Ucu ve 3’ Ucu: Bazen öğrenciler, DNA polimerazın sentez yönünü ezbere bilmekte güçlük çekebilir. Yön daima 5’ ucu → 3’ ucu şeklindedir.
  • Leading Strand ve Lagging Strand: DNA polimerazın çalışma şeklinden dolayı bir iplik kesintisiz, diğeri ise Okazaki parçalarıyla kesintili sentezlenir.
  • Ligaz Önemi: Bu parçaların birleşmesi hayati önem taşır; aksi durumda yeni sentezlenen iplikte boşluklar kalır.
  • Helikazın Rolü: Helikaz, DNA’yı kesintisiz açarak replikasyon çatallarını genişletir ve sürecin devamlılığını sağlar.

7. Özet Tablo

Aşama / Enzim Görevi İlgili Madde
Helikaz Çift sarmalı açar, replikasyon çatalını oluşturur II
DNA Polimeraz Yeni zinciri 5’→3’ yönünde sentezler (hata düzeltme yapar) I
DNA Ligaz Okazaki parçalarını birbirine bağlar, boşlukları kapatır III

Bu tabloda, soruda bahsi geçen üç kritere ilişkin özet bilgiler yer almaktadır.

8. Kısa Özet

  • Helikaz (II): DNA çift sarmalını açar.
  • DNA Polimeraz (I): Yeni DNA ipliğini 5’→3’ yönünde sentezler.
  • DNA Ligaz (III): Okazaki parçaları arasındaki boşlukları doldurarak kesintili sentezin son düzenlemesini yapar.

Dolayısıyla, I, II ve III numaralı maddelerin tamamı doğru olur ve cevap E) I, II ve III seçeneğidir.

@Buse_Gok