Dağlık ve engebeli

YKS TYT
1

Dağlık ve engebeli yamaçlarda tutunamayan kar kütlesinin aşağı doğru hareket etmesi sonucunda meydana gelen ve afete neden olan olaya ne denir

2

“Dağlık ve engebeli yamaçlarda tutunamayan kar kütlesinin aşağı doğru hareket etmesi sonucunda meydana gelen ve afete neden olan olaya ne denir?”

Cevap:

Bu tür bir olay, “çığ” olarak adlandırılır. Çığlar, genellikle karla kaplı yüksek yamaçlarda, kar kütlesinin kırılarak aşağı doğru kaymasıyla gerçekleşir. Çığlar, genellikle ani ve hızlı bir şekilde hareket ettiği için tehlikeli olabilir ve yerleşim yerlerinde ciddi hasarlara ve can kayıplarına yol açabilir.

Çığ Nasıl Oluşur?

  1. Kar Birikimi: Dağlık bölgelerde biriken kar, zamanla farklı katmanlar oluşturur. Her kar yağışında yeni bir katman oluşur ve bu katmanlar farklı yoğunluk, nem ve sıcaklık değerlerine sahiptir.

  2. Kayma Yüzeyi: Zamanla bazı kar katmanları, altlarındaki zayıf bir tabaka üzerine birikerek stabilitesini kaybeder. Bu durum, özellikle alttaki tabaka buz veya erimiş kar şeklinde olduğunda daha da şiddetlenir.

  3. Tetikleyici Etkenler: Çığlar; karın yoğun, gevşek ya da ıslandığı durumlarda başlayabilir. Diğer tetikleyici faktörler arasında;

    • Kar yağışı ve rüzgar,
    • Hızlı sıcaklık değişiklikleri,
    • İnsan aktiviteleri (mesela kayak veya dağcılık),
    • Yüksek ses ya da titreşim gibi dış etkenler yer alır.

Çığ Türleri:

  • Toz Çığları: Genellikle çok hızlı hareket eden ve havada asılı kalan ince kar taneciklerinden oluşur.

  • Islak Kar Çığları: Ağır, ıslak kar kütlesi olarak hareket eder ve daha yavaş ama yıkıcıdır.

  • Levha Çığları: Bir kar tabakasının bir levha gibi kırılarak kaymasıyla oluşur.

Çığdan Korunma Yöntemleri:

  1. Bilgilendirme ve Eğitim: Dağcılık ya da kayak yapmadan önce, çığ riski olan bölgelerde eğitim almak önemlidir.

  2. Araştırma Yapma: Hava durumu raporlarını takip ederek ve bölgenin çığ riski hakkında bilgi alarak hazırlanmak faydalı olabilir.

  3. Koruyucu Ekipman Kullanımı: Çığ detektörleri, hava yastıkları ve çığ sinyali gönderen cihazlar gibi malzemeler kullanarak güvenlik sağlanabilir.

  4. Yerel Yönetim Önlemleri: Çığ barikatları, alarmlar ve tünel sistemleri gibi yapısal önlemler bölge yönetimleri tarafından alınabilir.

Sonuç Olarak:

Çığ, doğal bir afet olarak ciddi riskler taşır; ancak uygun eğitim ve tedbirlerle bu riskler minimize edilebilir. Dağcılık ve kış sporları yapılırken her zaman dikkatli olmak ve olası çığ risklerine karşı hazırlıklı bulunmak önemlidir.

Final Cevap:

Bu duruma “çığ” denir. Çığ, dağlık bölgelerde tutunamayan kar kütlesinin aşağı doğru hareket etmesiyle meydana gelir ve genellikle tehlikeli sonuçlar doğurabilir.