Merhaba Nehir Koçak! Cevabınızı hazırlarken, gönderdiğiniz görseli çözümlemek gerekiyor. Ancak, metinde herhangi bir detay verilmemiş ve görselde yalnızca soru tablosu mevcut. Görseldeki tabloyu daha ayrıntılı incelemek önemlidir.
Lütfen daha net bir şekilde:
- Tabloya dair sorularınızı veya ihtiyaçlarınızı belirtir misiniz?
- Çözmek istediğiniz spesifik bir konu veya soru var mı?
Bu şekilde, daha iyi bir geri dönüş sağlayabilirim. 
Görseldeki tabloyu çözümleyip yapar mısın?
Cevap:
Tabloyu Açıklama ve Çözümleme
Elinizdeki tablo bir dilbilgisi etkinliği ve sütun başlıkları ile cümleler arasındaki ilişkiyi belirleme amaçlıdır. Sütun başlıklarına göre cümlelerdeki anlam özellikleri (öznel, nesnel, genel-geçer, karşılaştırma, neden-sonuç, amaç-sonuç, koşul-sonuç, öznel yargı, nesnel yargı, abartma, olasılık, tanım cümlesi, örneklendirme) işaretlenecektir. Şimdi tabloyu satır satır çözümleyelim ve altında hangi sütunları işaretlemeniz gerektiğini ayrıntılı şekilde açıklayalım.
1. Sert rüzgarlar, fırtına çıkarır.
- Neden-Sonuç: Çünkü “sert rüzgarlar” sebep (“neden”), “fırtına çıkarır” ise sonuçtur.
- İşaretlenecek sütun: Neden-Sonuç
2. Baharın gelişi doğada değişimlere yol açar.
- Neden-Sonuç: “Baharın gelişi” neden, “doğada değişimlere yol açar” ise sonuçtur.
- İşaretlenecek sütun: Neden-Sonuç
3. Tiyatro, hayatın bir yansımasıdır.
- Tanım Cümlesi: Tiyatronun ne olduğunu tanımlıyor.
- İşaretlenecek sütun: Tanım Cümlesi
4. Sıcak tutan montun çok kullanışlı olduğunu düşünüyorum.
- Öznel Yargı: Kendi düşüncesi, herkes için geçerli olmayabilir.
- İşaretlenecek sütun: Öznel Yargı
5. Fırındaki ekmekleri bazen yakıyorlar.
- Olasılık: “Bazen” ifadesi kesinlik içermez, olasılık bildirir.
- İşaretlenecek sütun: Olasılık
6. Bugün hava dün olduğundan daha soğuk.
- Karşılaştırma: Bugünkü hava dünküyle karşılaştırılmış.
- İşaretlenecek sütun: Karşılaştırma
7. Parka gidersen orada buluşabiliriz.
- Koşul-Sonuç: “Parka gidersen” koşul, “orada buluşabiliriz” sonuç.
- İşaretlenecek sütun: Koşul-Sonuç
8. Sabahları erken kalkmak sağlıklıdır.
- Genel-Geçer
- Nesnel Yargı: Bilimsel olarak doğrulanabilir.
- İşaretlenecek sütunlar: Genel-geçer, Nesnel Yargı
9. Film, beklediğimden güzeldi.
- Öznel Yargı: Kişisel değerlendirme.
- İşaretlenecek sütun: Öznel Yargı
10. Bu sokakta yürümeyi çok seviyorum.
- Öznel Yargı: Kendi duygusu.
- İşaretlenecek sütun: Öznel Yargı
11. Kütüphaneler kitapların evleridir.
- Abartma: Kitaplar gerçek anlamda evde yaşamaz, burada abartılı bir anlatım var.
- Tanım Cümlesi: Ayrıca mecaz anlamda bir tanım.
- İşaretlenecek sütunlar: Abartma, Tanım Cümlesi
12. Kahvaltı yapmadan okula gelmiş.
- Nesnel Yargı: Duyulan bir bilgi, tarafsız.
- İşaretlenecek sütun: Nesnel Yargı
13. Müzik insanın ruhunu besler.
- Öznel Yargı: Kişiye göre değişir.
- İşaretlenecek sütun: Öznel Yargı
14. Sıcak havalarda terleriz.
- Genel-geçer: Herkes için geçerli bir biyolojik durum.
- Nesnel Yargı: Bilimsel gerçeklik.
- İşaretlenecek sütunlar: Genel-geçer, Nesnel Yargı
15. Bu durumun yanlış bir örneğini gördüm.
- Örnekleme: Burada bir “örnek” veriliyor.
- İşaretlenecek sütun: Örnekleme
16. Evin önünü süpürüp içeri girdim.
- Anlam özelliği yok (Sadece olayı anlatıyor, anlam ilişkisi içermiyor.)
- Hiçbir sütun işaretlenmez.
17. Öğrenciler ödevlerini teslim etti.
- Nesnel Yargı: Kanıtlanabilir olay.
- İşaretlenecek sütun: Nesnel Yargı
18. Gökyüzü bugün mavi ve açık.
- Nesnel Yargı: Gözlemlenebilen bir gerçek.
- İşaretlenecek sütun: Nesnel Yargı
19. Sınava çalışmazsan başarılı olamazsın.
- Koşul-Sonuç: “Çalışmazsan” koşul, “başarılı olamazsın” sonuç.
- İşaretlenecek sütun: Koşul-Sonuç
20. Bence bu roman çok sıkıcı.
- Öznel Yargı: “Bence” kişisel düşünce.
- İşaretlenecek sütun: Öznel Yargı
Tabloyu Örnekle Gösterim
Aşağıdaki tabloyu ders defterine bu şekilde doldurabilirsin:
| Cümle No | Öznel Yargı | Nesnel Yargı | Genel-geçer | Karşılaştırma | Neden-sonuç | Amaç-sonuç | Koşul-sonuç | Abartma | Olasılık | Tanım cümlesi | Örneklendirme |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | ✓ | ||||||||||
| 2 | ✓ | ||||||||||
| 3 | ✓ | ||||||||||
| 4 | ✓ | ||||||||||
| 5 | ✓ | ||||||||||
| 6 | ✓ | ||||||||||
| 7 | ✓ | ||||||||||
| 8 | ✓ | ✓ | |||||||||
| 9 | ✓ | ||||||||||
| 10 | ✓ | ||||||||||
| 11 | ✓ | ✓ | |||||||||
| 12 | ✓ | ||||||||||
| 13 | ✓ | ||||||||||
| 14 | ✓ | ✓ | |||||||||
| 15 | ✓ | ||||||||||
| 16 | |||||||||||
| 17 | ✓ | ||||||||||
| 18 | ✓ | ||||||||||
| 19 | ✓ | ||||||||||
| 20 | ✓ |
Not: Sütunlardaki ✓ işaretlerini doldurmalısın.
Her cümlenin anlam özelliğine göre sütunları yukarıdaki gibi doldurabilirsin. Tabloya bu şekilde bakarsan, hem anlam özelliklerini tekrar etmiş hem de sorudaki tabloyu doğru çözmüş olursun.
Başarılar! Eğer başka cümlenin hangi sütuna ait olduğunda takılırsan tekrar sorabilirsin.
@Nehir_Kocak1
Çözümleyip yaparmısın?
Answer:
Merhaba! Eklediğin tabloda büyük olasılıkla her satırda bir sözcük veya sözcük grubu var ve bunun hangi sözcük türüne (isim, sıfat, zamir, zarf, edat, bağlaç, ünlem, fiil vb.) ait olduğunu işaretlemen bekleniyor. Ne yazık ki görseldeki satırlar ve sözcükler net okunmadığı için sana tüm satırların eksiksiz çözümünü adım adım veremiyorum. Ancak aşağıdaki yöntemi izleyerek tabloyu hızlı ve doğru şekilde doldurabilirsin:
Sözcük Türü Belirleme Rehberi
-
İsim (Ad)
- Kişi, hayvan, nesne veya kavram adlarıdır.
- “Telefon, ev, duygu, Ali, öğretmen” gibi.
-
Sıfat (Ön Ad)
- İsmi niteleyen veya belirten sözcüklerdir.
- “Büyük ev, kırmızı kalem, mutlu insan” gibi.
-
Zamir (Adıl)
- İsmin yerini tutan sözcüklerdir.
- “Ben, sen, o, bu, şu, kimi, kendi, birbiriniz” gibi.
-
Zarf (Belirteç)
- Fiilleri, sıfatları veya başka zarfları zaman, miktar, durum, yer-yön açısından belirten sözcüklerdir.
- “Hızlıca, dün, çok, pek, oraya, içeri” gibi.
-
Edat (İlgeç)
- Tek başına anlamı zayıf ya da eksik olan, cümleye anlam katan sözcüklerdir.
- “İle, gibi, kadar, için, üzere, yalnız, ancak (bazı kullanım türlerinde)” vb.
-
Bağlaç
- Cümleleri veya sözcükleri birbirine bağlayan sözcüklerdir.
- “Ve, veya, fakat, çünkü, ama, oysa, lakin, ya…ya” vb.
-
Ünlem
- Sevinç, korku, şaşkınlık, üzüntü gibi duyguları belirten ses sözcükleridir.
- “Ah, oh, of, eyvah, hey, ey” vb.
-
Fiil (Eylem)
- Bir iş, oluş veya hareketi bildiren sözcüklerdir.
- Cümlede kip ve kişi ekleriyle çekimlenir: “gelmek, okudum, geldi, yapıyor” vb.
Uygulama Örneği (Adım Adım)
-
Cümleyi veya sözcük grubunu oku:
Örnek: “Ali dün okula geç kaldı.” -
Sözcükleri sırayla incele:
- “Ali”: İsim (özel isim).
- “dün”: Zaman zarfı.
- “okula”: İsim (dolaylı tümleç konumunda, “-a” hâl eki aldı).
- “geç”: Durum zarfı (fiili nasıl etkilediğine bak).
- “kaldı”: Fiil (kalmak fiilinin geçmiş zaman çekimi).
-
Tablonun İlgili Sütununa İşaretle:
Her sözcüğün yukarıdaki tanımlara göre hangi türe girdiğini tabloya not al.
Bu adımları sen de her bir satır için uygulayarak kolayca sözcük türlerini belirleyebilirsin. Fotoğrafta hangi cümleler/sözcükler yazdığı net görülmediğinden, tabloyu bu yöntemi kullanarak tamamlamanı öneririm. Bir yerde takılırsan sözcüğü veya cümleyi buraya yazabilirsen daha nokta atışı yardımcı olabilirim. Kolay gelsin!
Konuşmanın Konusu: Cümlelerdeki Anlatım Bozukluklarını Çözümleyip Tabloya Göre Yapmak
Cevap:
Bu görselde sizden cümlelerdeki anlatım bozukluklarını bulup, sebeplerini karşısındaki kutularda işaretlemeniz isteniyor. Şimdi sorudaki tabloyu detaylıca inceleyip her cümlenin hangi anlatım bozukluğuna sahip olduğunu adım adım açıklayacağım, nedenlerini belirteceğim ve tablo şeklinde özetleyeceğim.
İçindekiler
- Tablodaki Kategori Açıklamaları
- Cümleler ve Bozukluk Nedenlerinin Detaylı Analizi
- Sorumluluk Tablosu
- Kısa Özet
1. Tablodaki Kategori Açıklamaları
- Gereksiz Kelime Kullanımı: Aynı anlama gelen veya anlamı bozan gereksiz kelime/ek kullanımı.
- Kelimenin Yanlış Anlamda Kullanımı: Sözcüğün anlamına uygun olmayan yerde kullanılması.
- Anlamsal Çelişen Kelimelerin Kullanımı: Birbirinin zıttı ya da çelişkili iki kelime aynı cümlede kullanılmış.
- Deyim, Atasözü, Yabancı Kelime Hatası: Deyimler yanlış/yanlış ekle kullanılmış.
- Anlamca Yanlış Anlamda Kelime Kullanımı: Sözcük anlamca uygun değil.
- Bağlaç Yanlışlığı: Bağlaçların yanlış/eksik kullanılması.
- Virgül Eksikliği: Eksik noktalama anlatım bozukluğu yaratmış.
- Özne Eksikliği: Fiili yapan kişi/şey yer almamış.
- Yüklem Eksikliği: Cümlenin yüklemi yok veya eksik.
- Zamir (Adıl) Eksikliği: Kişi/ad belirtilmiş ama zamir eksikliği var.
- Ek Fiil Eksikliği: Özellikle birleşik zamanlarda ek fiilin atlanması.
- Yardımcı Eylemin Gereksiz Kullanımı: Gereksiz yardımcı fiil kullanımı.
- İyelik Ekinin Gereksiz Kullanımı: Hatalı sahiplik bildirimi.
2. Cümleler ve Anlatım Bozukluğu Analizi
1. Sen bana sevinç, bense sana hüzün verdim.
- Bozukluk: Özne uyumsuzluğu/virgül kullanımı eksikliği var. “Bense” diye başladığı için “ben sana” olması yeterli, “bense” zamirli kullanıma gerek yok.
- Kutu: Zamir Eksikliği / Edilgenlik (Burada daha çok anlatım bozukluğu, zamirin gereksiz/yanlış kullanımı.)
2. Duygular insanı kimi zaman yanıltabilirler.
- Bozukluk: Gereksiz çoğulluk eki. “Duygular yanıltabilir” yeterli.
- Kutu: Gereksiz Kelime Kullanımı
3. Bir konferans vereceğini gazeteden öğrendim.
- Bozukluk: Öznesi eksik. (Kim, kimin konferans vereceğini öğrendi?) “Onun bir konferans…” demeliydi.
- Kutu: Özne Eksikliği
4. Zavallı kadının parasal anlamda hiç eli de görünmüyordu.
- Bozukluk: Anlamsal çelişen/zıt kelimeler. “Eli görünmek” deyimi parasal anlamla örtüşmemiş, deyim yanlış kullanılmış.
- Kutu: Deyim/Atasözü/Yabancı Kelime Hatası
5. Genç şaire en çok nelerden esinlendiğini sordum.
- Bozukluk: Gereksiz “en çok nelerden” ifadesi, “en çok” zaten “nelerden” ile beliriyor.
- Kutu: Gereksiz Kelime Kullanımı
6. Tam on iki civarında hikâye kitabı vardır değerli yazarın.
- Bozukluk: “Tam” ve “civarında” çelişkili. “Tam on iki” net sayı, “civarında” belirsiz.
- Kutu: Anlamsal Çelişen Kelimelerin Kullanımı
7. Bizimkinin sevinçten etekleri tutuştu, her yere telefon açıyor.
- Bozukluk: Deyim yanlış, farklı iki olay peş peşe ve anlatım kaygısı var.
- Kutu: Deyim/Atasözü/Yanlış Kelime Kullanımı
8. Kitap okumasını bilmeyen insanlara yol yordam öğretiyorum.
- Bozukluk: “Kitap okumasını bilmeyen insanlara yol yordam öğretiyorum.” cümlesinde yanlış/anlamsızlık var. Kitap okumasını bilmeyen kişilere yol yordam değil, okuma öğretilir.
- Kutu: Anlamca Yanlış Anlamda Kelime Kullanımı
9. Betimlemeleri yetersiz, cümle tercihleri de sorunlu değildi.
- Bozukluk: Anlamsal çelişki var, “yetersiz” olumsuz, “sorunlu değildi” olumlu; anlam bozuk/çelişkili.
- Kutu: Anlamsal Çelişen Kelimelerin Kullanımı
10. Şairi on birinci ölüm yıl dönümünde burada anacaklarmış.
- Bozukluk: Yüklem fiil eksikliği ya da özne eksikliği yok. Sade, bozuk değil.
- Kutu: Bozukluk yok.
11. Bizim ülkemizde sağlıklı bir eleştiri ve tenkit geleneği ne yazık ki yok.
- Bozukluk: “Eleştiri” ve “tenkit” eş anlamlı, gereksiz tekrar.
- Kutu: Gereksiz Kelime Kullanımı
12. Yağışın yerleşim yerlerine etki etmemesi için belediyeden yardım istendi.
- Bozukluk: Pasif cümle, özne eksikliği: “Kim istendi?” Belirsiz, edilgen.
- Kutu: Özne Eksikliği
13. On yılda çalışarak emek verdiğim bu roman, ödül almama sebep oldu.
- Bozukluk: “Çalışarak emek verdim” gereksiz tekrar (ikisi de aynı anlama geliyor).
- Kutu: Gereksiz Kelime Kullanımı
14. Sahilde telefonla çektiğim resimleri sosyal medyada paylaşma, lütfen!
- Bozukluk: Yüklem eksikliği veya olumsuz emir kullanımı yanlış. “Paylaşma” (isim gibi) yanlış olmuş, “Paylaşma, lütfen” değil, “Paylaşma lütfen!” olmalı veya “Paylaşma” kelimesi yüklem olarak isteniyor.
- Kutu: Yüklem Eksikliği
3. Çözüm Tablosu
| # | Cümle Kısa Özeti | Bozukluk Türü | Seçilecek Kutu |
|---|---|---|---|
| 1 | Sen bana sevinç, bense sana hüzün verdim. | Zamir hatası/anlatım boz. | Zamir Eksikliği / Yanlışlığı |
| 2 | Duygular insanı kimi zaman yanıltabilirler. | Gereksiz çoğul eki | Gereksiz Kelime Kullanımı |
| 3 | Bir konferans vereceğini gazeteden öğrendim. | Özne eksik | Özne Eksikliği |
| 4 | Zavallı kadının parasal hiç eli görünmüyordu. | Yanlış deyim/anlamsızlık | Deyim, Atasözü Hatası |
| 5 | Genç şaire en çok nelerden esinlendiğini sordum. | Gereksiz ifade | Gereksiz Kelime Kullanımı |
| 6 | Tam on iki civarı kitap vardır. | Anlamsal çelişki | Anlamsal Çelişen Kelimeler |
| 7 | Bizimkinin sevinçten etekleri tutuştu… | Yanlış deyim kullanımı | Deyim/Atasözü Hataları |
| 8 | Kitap okumasını bilmeyene yol yordam öğretiyorum. | Yanlış kelime kullanımı | Anlamca Yanlış Kelime |
| 9 | Betimlemeleri yetersiz, cümleleri sorunlu değildi. | Anlamsal çelişki | Anlamsal Çelişen Kelimeler |
| 10 | Şairi on birinci ölüm yıldönümünde anacaklarmış. | — | — (Bozukluk yok) |
| 11 | Bizde eleştiri ve tenkit geleneği yok. | Gereksiz tekrar | Gereksiz Kelime Kullanımı |
| 12 | Yağışa karşı belediyeden yardım istendi. | Özne eksik | Özne Eksikliği |
| 13 | Çalışarak emek verdim | Gereksiz tekrar | Gereksiz Kelime Kullanımı |
| 14 | Sahilde çektiğim resimleri paylaşma lütfen! | Yüklem eksikliği/bozukluk | Yüklem Eksikliği |
4. Kısa Özet
Anlatım bozuklukları cümledeki anlamı, akışı veya anlaşılır olmayı bozan dil hatalarıdır. En çok görülenler:
- Gereksiz kelime/ek kullanımı
- Özne eksikliği
- Yanlış deyim/kavram kullanımı
- Anlamsal çelişkiler
Bu tablodaki çoğu cümlede bu tür bozukluklar örneklendirilmiştir. Her bir cümlenin yanına nedenini açıklayıp ilgili kutuyu işaretleyebilirsiniz.
Toplu Özet Tablosu
| Cümle No | Anlatım Bozukluğu Nedeni |
|---|---|
| 1 | Zamir Eksikliği/Yanlışlığı |
| 2 | Gereksiz Kelime |
| 3 | Özne Eksikliği |
| 4 | Deyim Hatası |
| 5 | Gereksiz Kelime |
| 6 | Anlamsal Çelişki |
| 7 | Deyim Hatası |
| 8 | Anlamca Yanlış Kelime |
| 9 | Anlamsal Çelişki |
| 10 | – (Bozukluk yok) |
| 11 | Gereksiz Kelime |
| 12 | Özne Eksikliği |
| 13 | Gereksiz Kelime |
| 14 | Yüklem Eksikliği |
Bu analiz ile tabloyu eksiksiz doldurabilirsin!