Bu parçadaki numaralanmış cümlelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Cevap:
Parçadaki cümlelerle ilgili olarak her bir cümlenin yapısına ve çeşitlerine bakalım:
-
I. cümle: “Yeni açılan tünellerle Arhavi’ye giden yol kısalmış.”
- Bu cümle, yüklem, özne ve dolaylı tümleçten oluşur. Yani, yüklemde bir fiil (kısalmış) vardır ve bu cümle bileşik cümle değil, basit bir cümledir.
-
II. cümle: “Trabzon veya Batum üzerinden hava yoluyla ulaşım daha rahat.”
- Bu cümlede, “daha rahat” ifadesinden önce iki farklı yer (Trabzon ve Batum) karşılaştırılıyor ve “veya” bağlacı kullanılıyor. “Daha rahat” olması doğrudan bir bağlantı sağlıyor. Bağlı cümle değil daha çok sıralı basit bir cümledir.
-
III. cümle: “Artvin’in Karadeniz kıyısındaki iki ilçesinden biri olan Arhavi engebeli arazi üzerine kuruludur.”
- Bu cümlede, “kuruludur” yüklemi bir isim fiil olarak kullanılmış, yani bu bir isim cümlesidir.
-
IV. cümle: “Eskiden ekilen pirincin yerine şimdi çay yetiştiriliyor.”
- Bu cümle, “eskiden” ve “şimdi” zaman zarfları ile kuralına uygun bir biçimde oluşturulmuş bir cümledir, ancak gördüğümüz genel yapı, kurallı basit cümle olarak algılanabilir.
-
V. cümle: “Büyükbaş hayvancılık ve süt ürünleri de halkın geçim kaynakları.”
- Bu cümlede, “geçim kaynakları” yüklemi var ve tamamlayıcı unsurlar var. Bu bir isim cümlesidir ancak basit bir yapıya da sahiptir.
Her bir seçeneği kontrol edersek:
- A şıkkına göre I. cümle bileşik bir cümledir (yanlış; I. cümle basit cümledir)
- B şıkkına göre II. cümle bağlı bir cümledir (yanlış; basit cümle)
- C şıkkına göre III. cümle isim cümlesidir (doğru; isim cümlesidir)
- D şıkkına göre IV. cümle kurallı bir cümledir (doğru)
- E şıkkına göre V. cümle basit bir cümledir (doğru; basit)
Sonuç:
Doğru cevap “A” şıkkıdır. I. cümle basit bir cümledir, dolayısıyla “bileşik” değildir.