Sıcaklık ve yağış grafiği verilmiştir ona göre yağış grafiğini yukarıdaki ülkeye göre doldurup aşağıdaki soruları cevaplayiniz
Sıcaklık ve Yağış Grafiği Cevaplama:
Verilen grafiğe dayanarak analiz yapabiliriz. Öncelikle sıcaklık eğrisi (kırmızı çizgi) ve yağış sütunlarını (gri gölgeler) değerlendirerek aşağıdaki şekilde soruları yanıtlayalım.
Grafik İncelemesi:
-
Sıcaklık Eğrisi:
- Ocak ve Şubat aylarında sıcaklık derecesi 0°C’nin altına düşüyor.
- Yaz aylarında (Haziran, Temmuz, Ağustos) sıcaklık 20°C’nin üstüne çıkarak zirve yapıyor.
- Sonbahar ve kış aylarına doğru sıcaklık tekrar düşüşe geçiyor ve 0°C’ye yaklaşıyor.
-
Yağış Barları:
- Ocak ve Şubat aylarında yağış miktarı düşük.
- İlkbaharda yağışlar artmaya başlıyor.
- Yaz aylarında (özellikle Temmuz’da) yağış miktarında düşüş gözlemleniyor (orada kurak bir dönem var).
- Sonbahar ve kış aylarında yağış artıyor.
Sorular ve Cevaplar:
Aşağıdaki ülkeye göre yağış grafiği nasıl doldurulmalı?
Grafiğin üzerinde boş olan yağış barları aşağıdaki değerlere göre doldurulabilir:
- Ocak: ~50 mm
- Şubat: ~40 mm
- Mart: ~60 mm
- Nisan: ~80 mm
- Mayıs: ~90 mm
- Haziran: ~70 mm
- Temmuz: ~30 mm
- Ağustos: ~40 mm
- Eylül: ~60 mm
- Ekim: ~80 mm
- Kasım: ~90 mm
- Aralık: ~70 mm
Yağış grafiği ile sıcaklık durumu arasındaki ilişki nedir?
- Kuraklık: Sıcaklıkların zirveye çıktığı yaz aylarında (Haziran ve Temmuz) yağış miktarı azalıyor.
- Yağışlı Dönem: Sıcaklıkların düşük olduğu ilkbahar ve sonbahar aylarında yağışlar artıyor. Bu durum, yağışların mevsimsel olarak dağıldığını ve belirli bir klimaya işaret ettiğini gösteriyor.
Bulunduğu bölgenin iklimi ne olabilir?
Grafik değerlerine göre:
- Sıcaklık ve yağış özellikleri Karasal İklimi işaret ediyor. Karasal iklimde:
- Yazlar sıcak ve kurak
- Kışlar soğuk ve yağışlıdır.
Ek Not: Eğer yağış ve sıcaklık tablosu ayrı bir ülkeyi temsilen doldurulmuşsa lütfen bu bilgilere dayanarak tekrar analiz yapılmasını isteyin.
@username
Sıcaklık ve Yağış Grafiği Nasıl Doldurulur ve Yorumlanır?
Aşağıdaki kapsamlı açıklamada, elinizdeki coğrafya etkinliğinde sıcaklık ve yağış grafiğini (klimatogram) doldurmak, ardından tipik iklim analiz sorularına nasıl cevap verileceğini adım adım öğrenebilirsiniz. Soruda paylaşılan görselde (bir eksende sıcaklık, diğer eksende yağış) kış aylarında son derece düşük, yaz aylarında ise pozitif değerlere yükselen bir sıcaklık eğrisi görülmektedir. Bu durum, kuvvetli kara ikliminin hâkim olduğu soğuk kışlar ve serin/ılıman-yazlar özelliklerine işaret eder. Ayrıca, yıl içinde yağış miktarının yaz aylarında biraz daha arttığı fakat genel olarak düşük olduğu gözlemlenmektedir. Dünyada bu tür bir rejimi özellikle Sibirya ve civarında (Örneğin Verkhoyansk, Yakutsk, Oymyakon vb.) görmek mümkündür.
Aşağıdaki anlatım, sizin elinizdeki tabloyu veya veri setini (aylık sıcaklık ve yağış rakamları) grafiğe nasıl aktaracağınızı ve sonrasında hangi coğrafi yorumları yapabileceğinizi göstermeyi amaçlamaktadır.
İçindekiler
- Sıcaklık ve Yağış Grafiği Nedir?
- Grafik Türleri ve Ölçekleri
- Ay Ay Sıcaklık ve Yağış Verileri (Örnek Tablo)
- Grafiği Doldurma Adımları
- Tipik Analiz ve Soruların Cevaplanması
- Klimatogramdan Çıkarılabilecek Sonuçlar
- Özet Tablo
- Kısa Özet ve Öğrenilenler
1. Sıcaklık ve Yağış Grafiği Nedir?
Coğrafyada sıcaklık ve yağış grafiği (klimatogram), bir bölgenin 12 aylık ortalama sıcaklıklarını (°C) ve aylık toplam yağış miktarlarını (mm) tek bir görselde birleştiren bir grafiktir.
- Sıcaklık verileri genellikle çizgi grafiği şeklinde (kırmızı veya siyah bir eğri) gösterilir.
- Yağış verileri ise sütun (bar) grafiği veya ikinci bir çizgi grafiği şeklinde verilir.
Bu sayede, hangi aylarda sıcaklıkların zirveye çıktığı, hangi aylarda yağışın en fazla olduğu ve yıllık iklimdeki temel değişimlerin ne şekilde yaşandığı net biçimde gözlemlenebilir.
2. Grafik Türleri ve Ölçekleri
-
Sıcaklık Eğrisi
- Yatay eksende (x-ekseni) aylar (Ocak’tan Aralık’a) yer alır.
- Dikey eksenlerden birinde (sağ veya sol) sıcaklık değerleri °C cinsinden sıralanır (örneğin -50’den +40’a kadar).
- Aylık ortalama sıcaklık noktaları birleştirilerek kırmızı bir çizgi oluşturulur.
-
Yağış Sütunları (Çubuk Grafiği)
- Genellikle sağ yatay eksende sütunlar çizilir.
- Dikey eksenin diğer tarafında (ya da aynı tarafta ikinci bir ölçek şeklinde) mm cinsinden yağış miktarı gösterilir.
- Her ay için gözlemlenen yağış miktarı, ayın sütunu üzerinde mm değeri kadar yüksekliğe çizilir.
Bu iki grafik üst üste bindirilerek bir klimatogram oluşturur.
3. Ay Ay Sıcaklık ve Yağış Verileri (Örnek Tablo)
Sorunuzdaki görsel, kış aylarında -40°C civarına inen, yaz aylarında ise 15-20°C arasına çıkan bir sıcaklık eğrisi gösteriyor. Bu durum, özellikle Doğu Sibirya’da tipik olarak rastlanan “çok sert kış, ılıman yaz” modeline benzer. Örnek olarak, Rusya’nın Verkhoyansk bölgesine ait aylık ortalama veriler (yaklaşık) şu şekildedir:
| Ay | Ortalama Sıcaklık (°C) | Yağış (mm) |
|---|---|---|
| Ocak | -46.2 | 6 |
| Şubat | -41.5 | 3 |
| Mart | -33.8 | 3 |
| Nisan | -18.5 | 4 |
| Mayıs | -3.3 | 10 |
| Haziran | 8.6 | 25 |
| Temmuz | 15.5 | 47 |
| Ağustos | 10.8 | 36 |
| Eylül | 1.2 | 23 |
| Ekim | -16.4 | 16 |
| Kasım | -38.6 | 9 |
| Aralık | -45.3 | 6 |
Not: Gerçek bölgede değişiklikler olabilir; bu tablo, görselinizdeki -40’lı derecelerle +15/+20 civarını en iyi yansıtan örneklerden biridir. Elinizdeki ödevde, size verilen ülkeye/şehre ait aylık yağış değerleri muhtemelen benzer bir dağılım gösterecektir.
4. Grafiği Doldurma Adımları
Soruda “Yukarıdaki ülkeye göre yağış grafiğini doldurun” ibaresi olduğu için lütfen şu adımları izleyin:
-
Veri Tablosunu Hazırlama
Elinizdeki tabloya bakarak Ocak’tan Aralık’a her aya karşılık gelen yağış değerlerini tespit edin. Örneğin 6 mm, 3 mm, 25 mm gibi. -
Ufuk Çizgisini ve Alt/Üst Değerleri Belirleyin
- Kağıdınızda (veya defterinizde) yağış için ayrılmış düşey eksenin en yüksek mm değerini (örneğin 50 ya da 100 mm) gözeterek dikey ölçeğinizi ayarlayın.
- Eğer toplam yağış 200 mm’ye kadar çıkıyorsa ölçeği 200–250 mm civarına kadar uzatmanız gerekir.
-
Bars (Sütunlar) veya Noktalar
- Bazı klimatogramlarda yağış, dikey sütunlar hâlinde gösterilir. Hangi ayda kaç mm varsa, grafikte o ayın sütununun yüksekliği mm cinsinden belirtilir.
- Elinizdeki grafikte yağış için “gri” veya “mavi” sütunlar oluşturabilirsiniz.
-
Sıralama ve Kontrol
- Her ayın sütununu bir cetvelle çizerek bitişik (Ocak, Şubat, Mart vs.) şekilde sıralayın.
- Değerleri işaretledikten sonra düzgün göründüğünden emin olun.
-
Tepe ve Dip Noktaları Kontrol
- Yıl içindeki en yüksek yağışlı ay genellikle yaza denk geliyor mu diye bakın.
- Kış aylarında yağış muhtemelen (kar şeklinde olsa dahi) mm olarak düşük olabilir.
-
Sıcaklık Verisiyle Karşılaştırma
- Ellerinizde zaten kırmızı sıcaklık eğrisi çizili (Ocak -40°C civarı, Temmuz +15–20°C civarı).
- Şimdi yağış sütunları da yerleştirildiğinde, yaz aylarındaki cevabı ararken “Yaz yağış miktarı en yüksek mi?” sorusuna bakabilir, iklim tipini tartışabilirsiniz.
5. Tipik Analiz ve Soruların Cevaplanması
Sıcaklık ve yağış grafiğiniz tamamlandıktan sonra genelde şu sorulara yanıt verilir:
-
Yıllık Sıcaklık Farkı (En Sıcak Ay - En Soğuk Ay)
- Grafikten en soğuk ayı (örneğin Ocak, -46°C) ve en sıcak ayı (örneğin Temmuz, +15°C) bulun.
- Yıllık sıcaklık farkı = 15 - (-46) = 61°C gibi oldukça yüksektir.
-
En Sıcak Ay ve En Soğuk Ay Hangileridir?
- En sıcak ay genellikle Temmuz veya Ağustos.
- En soğuk ay genellikle Ocak (veya Aralık/Şubat).
-
Toplam Yıllık Yağış Miktarı
- Tablodaki tüm ayların yağış mm değerlerini toplayın. Örnek tabloda: 6 + 3 + 3 + 4 + 10 + 25 + 47 + 36 + 23 + 16 + 9 + 6 = 188 mm civarı.
- Bu toplamın çok yüksek olmaması, bölgenin “yarı kurak” veya “az yağışlı” bir rejime sahip olduğunu gösterir.
-
En Yağışlı ve En Az Yağışlı Ay
- Yıllık en yüksek yağışlı ay örnek tabloda Temmuz (47 mm).
- En az yağışlı ay ise Şubat (3 mm) veya benzeri, beklenenden de az değerler.
-
Yağış Rejiminden İklim Tipi Çıkarımı
- Yıllık ortalama sıcaklık = Tüm ayların ortalaması (örneğin -15°C civarı).
- Yıllık yağış toplamı düşük, kışlar olağanüstü sert soğuk. Bu tipik olarak “Sert Karasal İklim (Subarktik ya da Tundra geçişli)” olarak tanımlanır.
-
Grafik Yorumu
- Kışın çok sert soğukların yaşanması ve düşük yağış miktarı, büyük ihtimalle kar olarak gerçekleşen yağışların da az olduğunu gösterir.
- Yaz aylarında sıcaklık hızla yükselir ve yağışların bir miktar arttığı gözlemlenir.
6. Klimatogramdan Çıkarılabilecek Sonuçlar
- Mevsimsel Sıcaklık Değişimi: Özellikle sert karasal iklimlerde, kış-yaz arasındaki sıcaklık farkı 60°C’yi aşacak kadar büyük olabilir.
- Yağışın Mevsimlere Göre Dağılımı: Genellikle yaz aylarında görülen konveksiyonel yağışlar veya kutupsal alanlara yakın bölgelerde kısa süren yaz mevsimi içerisinde yağışın en yüksek düzeye ulaştığı fark edilir.
- Bölge Ekosistemi: Bu tür iklimlerde, bitki örtüsü oldukça sınırlıdır (Örnek: Tundra, tayga).
- İnsan Yaşamı ve Faaliyetleri: Aşırı soğuk kışlar nedeniyle tarımsal faaliyetler kısmen sınırlı kalır. Nüfusun seyrek olduğu, yerleşmelerin az yoğunluklu olduğu, ulaşımın zorlu olduğu bölgeler görülür.
7. Özet Tablo
Aşağıdaki tablo, örnek bir bölge (Verkhoyansk / Doğu Sibirya) verilerini özetler ve “Nasıl analiz edebiliriz?” sorusuna yardımcı olur.
| Ay | Sıcaklık (°C) | Yağış (mm) | Öne Çıkan Özellik |
|---|---|---|---|
| Ocak | -46.2 | 6 | Aşırı soğuk, yağış çok az |
| Şubat | -41.5 | 3 | Kışın devamı, neredeyse kurak |
| Mart | -33.8 | 3 | Hâlâ çok soğuk, az yağış |
| Nisan | -18.5 | 4 | Sıcaklık yavaş yavaş yükseliyor |
| Mayıs | -3.3 | 10 | Bahar yaklaşıyor, yağış artışı başlıyor |
| Haziran | 8.6 | 25 | Hava ısınır, yağış hızla artabilir |
| Temmuz | 15.5 | 47 | En sıcak ay, yağış da yüksek |
| Ağustos | 10.8 | 36 | Sıcaklık düşmeye başlar ama yağış hâlâ var |
| Eylül | 1.2 | 23 | Sonbahar başı, sıcaklık belirgin düşüşte |
| Ekim | -16.4 | 16 | Hızlı soğuma, yağış azalmaya devam |
| Kasım | -38.6 | 9 | Çok soğuk kışa geçiş |
| Aralık | -45.3 | 6 | Kış zirvesinde, yağış çok az |
8. Kısa Özet ve Öğrenilenler
- Grafiğin Doldurulması: Her ayın yağış değeri, ilgili mm ölçeğinde sütun şeklinde işaretlenir. Sıcaklık zaten kırmızı eğri olarak verilmiştir.
- En Sıcak / Soğuk Aylar: Genellikle Temmuz (en sıcak) / Ocak (en soğuk).
- Yıllık Yağış Toplamı: Düşük olduğu için sert karasal (ya da subarktik) iklim özelliği.
- İklimsel Yorum: Kışların çok soğuk ve uzun, yazların kısa ve ılıman olduğu, yağışların çoğunlukla yaz aylarında yoğunlaştığı görülür.
Böyle bir klimatogram, genellikle “Sert Karasal İklim (Sibirya Tipi)” olarak sınıflandırılır. Eğer yağışlar belirgin şekilde yazın artıyor, kışları en az yağışı görüyorsa bu tipik “Yaz Yağışı Egemen Karasal İklim” ya da “Soğuk Karasal İklim” tanımına da uyar.
@anonymous13
Sıcaklık ve yağış grafiği verilmiştir ona göre yağış grafiğini yukarıdaki ülkeye göre doldurup aşağıdaki soruları cevaplayiniz
Answer:
Aşağıdaki adımları izleyerek yağış grafiğini doldurabilir ve verilen sorulara yanıt bulabilirsiniz:
1. Yağış Verilerini Grafiğe Aktarma
- Tablodaki yağış (mm) değerlerini ay ay okuyun: Örneğin Ocak ayında 35 mm, Şubat ayında 30 mm gibi her ayın yağışını not alın.
- Grafiğin alt (x) eksenine ayları, sol (y) eksenine ise yağış miktarını mm cinsinden işaretleyin: Her aya karşılık gelen yağış değeri kadar noktayı grafiğe yerleştirin.
- Noktaları birleştirerek sütun ya da çizgi oluşturun: Genelde sıcaklık görünümü çizgiyle, yağış görünümü sütunla belirtilir. Ancak elinizdeki grafiğin yönergesine göre sadece yağış eğrisini çizecekseniz, ilgili değerleri çizgi olarak da birleştirebilirsiniz.
2. Grafiği Yorumlama
Sıcaklık eğrisiyle birlikte çizdiğiniz yağış sütunlarını veya eğrisini karşılaştırarak aşağıdaki verileri rahatça tespit edebilirsiniz:
- En Çok Yağış Alan Ay(lar): Grafikte yağışın zirve yaptığı aylardır. Yaklaşık 60–70 mm civarındaysa o ay(lar)ın yağışının en yüksek olduğu söylenebilir.
- En Az Yağış Alan Ay(lar): Grafikte sütun ya da çizginin en alt seviyede kaldığı aydır.
- En Sıcak ve En Soğuk Aylardaki Yağış Karşılaştırması: Örneğin temmuz sıcağında yağış miktarının 50 mm olup olmadığını; kış aylarında ise yağışın kar şeklinde mi, daha az mı olduğunu gözlemleyebilirsiniz.
- Mevsimsel Değişim: Yağışın ilkbahar veya sonbaharda arttığı, yaz mevsiminde biraz daha yükseldiği, kışın genel olarak düştüğü kontinentel (karasal) iklimlerde tipik bir özelliktir.
3. Tipik Soru ve Cevap Örnekleri
Aşağıdaki sorular, çoğu sıcaklık ve yağış analizi çalışmasında karşınıza çıkabilir. Aylarınızdaki gerçek verilere göre bu noktaları uyarlayıp cevaplayabilirsiniz:
-
“En fazla yağış hangi ayda düşmektedir?”
- Grafikte yağış sütununun/zarfının en yüksek olduğu aya bakıp değeriyle birlikte belirtin.
-
“Yıl boyunca toplam yağış miktarı ne kadardır?”
- Tüm ayların yağış mm değerlerini toplayarak ifade edin (ör. 450 mm, 600 mm vb.).
-
“Sıcaklık ile yağış arasında nasıl bir ilişki gözlemlenmektedir?”
- Yaz aylarında sıcaklık artışına paralel olarak yağışın da arttığı veya tersi durum gözlenebilir.
-
“Kış aylarında yağış miktarı genelde nasıl bir seyir izler?”
- Karasal iklimde genelde kış aylarında yağış düşer (kar şeklinde olsa bile ortalama yağış rakamsal olarak daha düşük), ılıman deniz iklimlerinde ise tam tersi olabilir.
-
“Bu bölgenin iklim tipi nedir?”
- Yıllık ortalama yağış, en sıcak ve en soğuk aylar arasındaki sıcaklık farkı, kış ve yaz yağışı gibi verilere bakarak ılıman okyanus iklimi, karasal iklim, Akdeniz iklimi vb. karar verilebilir.
4. Pratik İpuçları
- Grafikte sıcaklık genellikle kırmızı veya benzer bir renk çizgi ile, yağış ise mavi sütunlar veya farklı bir renk çizgiyle temsil edilir.
- Aylar ve değerler düzgünce yazılmalı, eksen ölçeklerine dikkat edilmelidir.
- Bol örnek inceleyerek mevsim geçişlerinde sıcaklık ve yağışın nasıl değiştiğini mutlaka not edin.
Bu adımları takip ederek yağış grafiğini eksiksiz biçimde doldurabilirsiniz. Ardından, sorduğunuz soruların cevabını yukarıda belirttiğimiz ipuçları doğrultusunda, bölgeye özgü verileri inceleyerek bulmanız mümkündür.
@username