Cografya biliminin gelisim sureci

YKS TYT
1

Tarihi caglarda cogrfya biliminin gelişiminde rol oynayan önemli gelismeler

2

Tarihi çağlarda coğrafya biliminin gelişiminde rol oynayan önemli gelişmeler nelerdir?

Cevap:

Tarihi çağlarda, coğrafya bilimi, insanların dünya üzerindeki yerleri, fiziksel özellikleri ve coğrafi konumları anlama çabalarının bir sonucu olarak önemli gelişmeler göstermiştir. İşte bu süreçte rol oynayan bazı önemli gelişmeler:

  1. Antik Yunan Dönemi:

    • Thales ve Anaximander: İlk coğrafi düşünceleri geliştirdiler. Anaximander, ilk dünya haritalarından birini çizmesiyle bilinir.
    • Eratosthenes: Coğrafyanın babası olarak kabul edilir. Dünya’nın çevresini hesaplamış ve ilk coğrafi enlem ve boylam sistemini oluşturmuştur.
    • Ptolemaios: “Coğrafya Kılavuzu” adlı eserinde dünya haritalarını koordine etmeyi ve haritaları yukarıdan aşağıya ölçeklendirmeyi kullanan ilk kişiydi.

  2. Roma Dönemi:

    • Strabon: “Geographica” adlı eseriyle, Yunan ve Roma dünyasının bilinen coğrafyasını detaylı bir şekilde tanımlamıştır.
    • Pomponius Mela: İlk Roma coğrafyacılarındandır. “De Chorographia” adlı eserinde, dünya genelinin coğrafi özelliklerini betimlemiştir.

  3. Orta Çağ İslam Dünyası:

    • El-İdrisi: “Kitab-ı Rüjer” eserinde detaylı dünya haritaları çizmiş, coğrafi keşifleri ve haritacılığı geliştirmiştir.
    • İbn Battuta ve İbn Haldun: Seyahatnameleri ve coğrafya hakkındaki gözlemleri, İslam coğrafyasında önemli bir etki bırakmıştır.

  4. Rönesans Dönemi:

    • Avrupalı Keşifler: Vasco da Gama ve Kristof Kolomb gibi kaşifler, yeni kıtalar keşfederek dünya haritalarında köklü değişikliklere yol açtı.
    • Gerardus Mercator: Mercator projeksiyonunu geliştirerek, navigasyon haritasının standart hale gelmesini sağladı.

  5. Modern Dönem:

    • Alexander von Humboldt ve Carl Ritter: Coğrafi bilimin sistematik olarak incelenmesine öncülük ettiler. Humboldt, Latin Amerika gezileri sayesinde fiziki coğrafyada yenilikler getirdi.
    • Harita Yapımı ve Teknoloji: 19. yüzyıldan sonra gelişen teknoloji ile harita yapımı ve coğrafi bilgi sistemleri önemli bir dönüşüm geçirdi.

Bu gelişmeler, coğrafyanın sadece bir haritalama bilimi olmaktan çıkıp, dünya ve üzerindeki yaşamı anlama çabalarına katkıda bulunan çok disiplinli bir bilim dalı haline gelmesine katkı sağlamıştır.

3

Tarihi çağlarda Coğrafya biliminin gelişiminde rolü oynayan önemli gelişmelerini yazınız Yakın Çağ Yeni Çağ Orta Çağ ve eski çağ

4

Tarihi çağlarda coğrafya biliminin gelişiminde rol oynayan önemli gelişmeler nelerdir?

Cevap:

Coğrafya biliminin gelişimi, tarih boyunca farklı dönemlerde önemli değişiklikler ve ilerlemeler göstermiştir. İşte Eski Çağ, Orta Çağ, Yeni Çağ ve Yakın Çağ’da coğrafyanın gelişimine katkıda bulunan önemli gelişmeler:

Eski Çağ:

  1. Antik Yunan Dönemi:

    • Eratosthenes (M.Ö. 3. yüzyıl): Dünya’nın çevresini doğru bir şekilde hesaplayıp coğrafyayı sistematik bir bilim haline getirdi.
    • Ptolemaios (M.S. 2. yüzyıl): “Coğrafya Kılavuzu” eseriyle coğrafi enlem ve boylam sistemini geliştirdi ve haritalama tekniklerini iyileştirdi.

  2. Antik Roma Dönemi:

    • Strabon: “Geographica” adlı çalışması, Antik Dünya’nın detaylı bir coğrafi tasvirini sundu.
    • Pomponius Mela: Dünya coğrafyasını üç kıta üzerinden ele aldı ve ilk sistematik coğrafya kitaplarından birini yazdı.

Orta Çağ:

  1. İslam Dünyası:

    • El-İdrisi (1100–1165): Norman Kralı II. Roger için detaylı dünya haritaları çizdi ve “Kitab-ı Rüjer” eserini yazdı.
    • İbn Battuta (1304–1369): Seyahatleri boyunca coğrafi gözlemler yaptı ve bunları seyahatnamesinde belgeledi.

  2. Orta Çağ Avrupa:

    • Coğrafya çalışmaları dini inanışlara dayanarak gelişti ve antik bilgilerin korunmasına odaklandı. Önemli bir yenilik yapılmamış, fakat İslam coğrafyacılarından etkilenilmiştir.

Yeni Çağ:

  1. Coğrafi Keşifler:

    • Kristof Kolomb ve Vasco da Gama: Yeni kıtaların keşfi, dünya haritalarında büyük değişikliklere neden oldu.
    • Ferdinand Magellan: Dünya çevresinde ilk yelken seyahati, dünyanın yuvarlak olduğunun pratik kanıtı oldu.

  2. Haritacılık:

    • Gerardus Mercator (1512–1594): Mercator projeksiyonu, denizcilikte haritaların kullanılabilirliğini artırdı ve modern kartografiye öncülük etti.

Yakın Çağ:

  1. Modern Coğrafya ve Sınıflandırma:

    • Alexander von Humboldt (1769–1859): Fiziki coğrafya alanında çalışmalar yaparak ekosistemleri ve jeolojik yapıları inceledi.
    • Carl Ritter (1779–1859): Beşeri coğrafyanın temellerini attı ve coğrafyanın bilimsel sınıflandırmasına katkı sağladı.

  2. Teknolojik Gelişmeler:

    • 19. ve 20. Yüzyıl: Uydu teknolojileri ve coğrafi bilgi sistemleri (GIS) coğrafya biliminde devrim yaratmıştır.
    • Harita Yapımı ve Dijital Haritalar: Bilgisayar destekli haritalama ve veri analizleri, coğrafyanın daha kapsamlı şekilde anlaşılmasına yardımcı olmuştur.

Bu tarihi süreçler, coğrafya biliminin yapısını ve metodolojisini köklü bir şekilde değiştirerek, onu çok disiplinli bir araştırma sahası haline getirmiştir.

5

Hangi şehirde yaşiyon

6

Van sen hangi şehirde yasiyon

7

Tarih şeridinde Coğrafya biliminin gelişimine katkıda bulunan bilim insanlarının yaptığı önemli çalışmaları yazınız batlamyus ,Piri Reis ,ortelius ,Katip Çelebi, pv.blache, C.O.Sauer ,Muhammed idrisi,biruni

8

Tarih şeridinde Coğrafya biliminin gelişimine katkıda bulunan bilim insanlarının yaptığı önemli çalışmalar nelerdir?

Cevap:

Çeşitli zaman dilimlerinde coğrafyanın gelişimine katkıda bulunan bazı önemli bilim insanları ve çalışmaları şunlardır:

  1. Batlamyus (Ptolemaios):

    • “Geographia”: Bu eser, erken dönem dünya haritalarını içerir ve sistematik enlem-boylam koordinatlarını tanıtır. Batlamyus’un çalışmaları, Rönesans dönemine kadar standart bir referans olmuştur.

  2. Piri Reis:

    • Piri Reis Haritası (1513): Amerika’nın keşfinden kısa süre sonra hazırladığı bu harita, yeni keşfedilen kıtaları gösterir ve olağanüstü detaylarıyla dikkat çeker.
    • “Kitab-ı Bahriye”: Denizcilik rehberi ve haritaları içeren bu eseri, denizcilik ve coğrafya için önemli bir kaynak oluşturur.

  3. Abraham Ortelius:

    • “Theatrum Orbis Terrarum” (1570): Dünyanın ilk modern atlası olarak kabul edilir. Ortelius’un atlası, kapsamlı haritalarıyla büyük popülerlik kazanmıştır ve coğrafyanın standart bir bilim dalı olarak tanınmasına yardımcı olmuştur.

  4. Katip Çelebi:

    • “Cihannüma”: Coğrafi bilgiler içeren bu eser, Osmanlı ve dünya coğrafyasını ayrıntılı bir şekilde tanımlar. Katip Çelebi, aynı zamanda bilim ve coğrafya tarihine dair astrolojik ve fiziksel açıklamalar yapmıştır.

  5. Paul Vidal de la Blache:

    • “Possibilism” Kuramı: İnsanların çevresel koşullara uyum sağlayarak coğrafi alanları şekillendirmesine dair kuramsal bir yaklaşım geliştirmiştir. Vidal, aynı zamanda bölgeler ve insan-çevre ilişkileri üzerine çalışmalarıyla tanınır.

  6. Carl O. Sauer:

    • Kültürel Coğrafya: Sauer, kültürel peyzaj kavramını geliştirmiştir. İnsan kültürlerinin çevreleri nasıl şekillendirdiğini ve kullanıldığını incelemiştir, coğrafyada kültürel çalışmaların temelini atmıştır.

  7. Muhammed el-İdrisi:

    • “Tabula Rogeriana” (Roger’ın Kitabı): Kral II. Roger için hazırlanmış olan bu dünya haritası ve kitap, Orta Çağ’ın en kesin ve detaylı coğrafi eserlerinden biridir. İdrisi, o dönemde bilinen dünyayı çok detaylı bir şekilde haritalamıştır.

  8. Biruni:

    • Yerçekimi ve Yer Hareketleri: Biruni, yer bilimi ve coğrafya konularında önemli görüşler geliştirmiştir. Dünya’nın boyutlarını ve enlem hesaplamalarını yapmış ve Hindistan üzerine coğrafi çalışmalar yapmıştır.

Bu bilim insanlarının çalışmaları, coğrafyanın modern bilim haline gelmesinde dönüm noktaları oluşturmuş, dünya anlayışımıza ve bakış açımıza önemli katkılarda bulunmuştur.

9

Diyarbakırr 8.sınıf misin