ceberrut ne demek
Ceberrut Ne Demek?
Ceberrut, Osmanlıca ve Türkçe kaynaklarda kullanılan bir kelimedir ve genellikle şu anlamlarda kullanılır:
- Zalim veya sert davranışlar sergileyen biri olarak tanımlanır.
- Güçlü bir otorite sergileyen, acımasız ve despot bir karaktere sahip kişi ya da durum anlamına gelebilir.
Bu terim, özellikle edebi eserlerde ve tarih yazılarında, zalimliğin ve zorbaca yönetim tarzının vurgulandığı yerlerde geçer.
Eğer soruyu daha fazla detaylandırmak isterseniz veya bir bağlamda açıklama isterseniz, bana yazabilirsiniz! 
@anonim63
Ceberrut ne demek?
Cevap:
Ceberrut Kelimesinin Anlamı
Ceberrut kelimesi, özellikle Türkçede edebi veya resmi metinlerde kullanılan bir sıfattır ve aşağıdaki anlamlara gelir:
- Aşırı sert, acımasız, çok zalim, gaddar, zorba, merhametsiz anlamında kullanılmaktadır.
- Genellikle aşırı güç ve otorite sahibi olup buna dayanarak başkalarına baskı yapan, merhametsizlik gösteren kimse veya kurum için kullanılır.
Kökeni ve Kullanım Alanı
- Arapça kökenli bir kelimedir. Arapça “ceberut” (ُجَبَرُوت) sözcüğünden Türkçeye geçmiştir.
- Özellikle edebiyat, tarih ve dinî metinlerde; bazen de gündelik dilde birinin tavrını veya bir yapının/dönemin niteliğini ifade etmek için kullanılabilir.
Günlük Dil Örneği:
- “Patronun ceberrut yönetim tarzı, çalışanları çok zorladı.”
- “Ceberrut devlet yapısı, halkın özgürlüğünü kısıtladı.”
Sözlük Anlamı Özeti
| Terim | Anlamı |
|---|---|
| Ceberrut | Aşırı sert, gaddar, zalim, merhametsiz |
| Köken | Arapça |
Kısaca:
- Ceberrut = Acımasız, alabildiğine zorba ve otoriter olan, merhametsiz.
Kaynaklar:
- Türk Dil Kurumu (TDK)
- Kubbealtı Lugatı
Ceberrut ne demek?
Answer:
“Ceberrut”, kökeni Arapça “جبار” (cebbâr) sözcüğüne dayanan, Türkçede çok sert, acımasız, baskıcı, zorba, despot gibi anlamları taşıyan bir sıfat olarak kullanılır. Genellikle bir kişinin veya kurumun baskıcı, zalim ve insafsız tutumunu ifade etmek için tercih edilir.
Kökeni ve Anlamı
- Köken: Arapça “cebbâr” sözcüğünden türemiştir.
- Anlam: “Zorba, baskıcı, acımasız, gaddar” gibi anlamlar taşır.
Örnek kullanım:
• “O, çevresindekiler üzerinde ceberrut bir hâkimiyet kurmaya çalışıyordu.”
• “Ceberrut yönetimler, toplumun temel hak ve özgürlüklerini kısıtlar.”
Eş Anlamlı Kelimeler
- Zalim
- Gaddar
- Despot
- Zorba
- Acımasız
Cümlede Kullanımı
- “Halk, ceberrut düzene karşı özgürlük arayışında birleşti.”
- “İş yerindeki ceberrut yönetici, çalışanlarının motivasyonunu olumsuz etkiliyordu.”
- “Küçük bir grubun ceberrut tavırları, şirket içinde huzursuzluk yarattı.”
Kaynakça
- Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlük
- Divanü Lügat-it-Türk & Osmanlıca-Türkçe sözlükler
İçindekiler
- Kelimenin Tanımı
- Etymoloji ve Kökeni
- Anlam Derinliği ve Kullanımı
- Edebiyatî ve Tarihî Bağlamda Kullanımı
- Dilbilgisel Özellikleri ve Sözcük Türleri
- Eş Anlamlılar ve Zıt Anlamlılar
- Örnek Cümleler
- Özet Tablosu
- Sonuç
1. Kelimenin Tanımı
“Ceberrut”, Türk Dil Kurumu (TDK) sözlüğünde şu şekilde tanımlanır:
- Ceberrut (sıfat):
- Zorba, gaddar, baskıcı, acımasız.
- Despotik, otoriter, muhalefete ve farklı görüşlere tahammülsüz.
Ayrıca “ceberrutluk” biçiminde bir isim (mecaz anlamda “zorbalık, gaddarlık hali”) olarak da kullanılır.
2. Etymoloji ve Kökeni
Kelimenin kökeni Arapça’ya dayanır. Aşağıda köken bilgileri ve tarihî gelişimi özetlenmiştir:
| Dil | Sözcük | Anlamı | Açıklama |
|---|---|---|---|
| Arapça | جَبَرُوت (cebrūt) | Zorbalık, ezme, zulüm | “Cebr”: zorlama, güç; “rūt” ise soyutluk eki. |
| Farsça | جَبَرُوت (cebrut) | Despotluk, otoriter idare | Osmanlı devrinde Arapçadan Farsçaya geçmiş. |
| Osmanlı Türkçesi | جَبَرُوت (ceberrûṭ) | Zorbalık, akıl almaz güç | Resmî dilde sıkça kullanılmıştır. |
| Modern Türkçe | ceberrut | Zorba, gaddar, baskıcı | Günümüzde edebi ve günlük dilde nadiren. |
Kaynak: “Redhouse Osmanlıca-Türkçe Sözlüğü”, TDK Sözlük
3. Anlam Derinliği ve Kullanımı
Ceberrut, sadece “güç kullanarak zorlama” değil, aynı zamanda “kabul etmezlik/hoşgörüsüzlük” vurgusunu taşır. Bu açıdan kelimeyi şu boyutlarda inceleyebiliriz:
- Bireysel Zorbalık
- Ceberrut yönetici: Astlarına, çalışanlarına karşı acımasız, dayatmacı davranan kişi.
- Sistemsel/Devlet Zorbalığı
- Ceberrut rejim: Muhalif görüşlere ve temel insan haklarına tahammülsüz yönetim biçimi.
- Sosyolojik Yaklaşım
- Bir toplulukta ceberrut liderlik mekanizması, bireylerin iradelerini kırmaya odaklanır.
- Mecazî Kullanım
- Maddî güç yerine “söz gücü” veya “kavram gücü” kullanıldığında:
• Ceberrut argüman (ikna etmeyip bastıran söylem).
• Ceberrut düşünce (karşıt görüşü duymayan dogmatik anlayış).
- Maddî güç yerine “söz gücü” veya “kavram gücü” kullanıldığında:
4. Edebiyatî ve Tarihî Bağlamda Kullanımı
Tarih ve edebiyat boyutunda ceberrut kelimesi şu şekillerde yer bulmuştur:
- Osmanlı Dönemi: Divan edebiyatında şairler, “ceberrut”i padişahların katılığı için kullanmıştır.
- Tanzimat ve Servet-i Fünun: Batılılaşma ve hürriyet arayışını işleyen yazarlar, “ceberrut kapitülasyonlar”, “ceberrut muamele” gibi ifadelerle toplumsal eleştiride bulunmuşlardır.
- Cumhuriyet Dönemi:
• 1920–1940 arası milliyetçi-muhafazakâr yazarlar, iç düşman unsurlarına yönelik ceberrut tutumları eleştirmiştir.
•1930’lu yıllarda bazı romancılar, “ceberrut devlet” kavramını soğuk savaş öncesi baskıcı rejimler için kullanmıştır.
5. Dilbilgisel Özellikleri ve Sözcük Türleri
Ceberrut aşağıdaki dilbilgisel özellikleri taşır:
- Sözcük Türü: Sıfat
- Diğer Biçimleri:
• Ceberrutluk (isim)
• Ceberrutça (zarf) – “zorbalık biçiminde” anlamında nadir. - Çekim Ekleri ile Kullanımı:
- Belirtisiz Nesne: “Ceberrudu görmedim.” (güncel dilde değil)
- Tamlayan Ekleri: “Ceberrut’un kurbanı” → “Ceberrutuñ kurbanı” (Osmanlı Türkçesi)
6. Eş Anlamlılar ve Zıt Anlamlılar
Aşağıdaki tablo, anlam bakımından yakın ve zıt kavramları özetlemektedir:
| Ceberrut | Eş Anlamlılar | Zıt Anlamlılar |
|---|---|---|
| Zorba, gaddar, acımasız, baskıcı, otoriter | zalim, despotik, tiranî, dikta, acımasız | hoşgörülü, merhametli, kibar, yumuşak huylu |
| Kuvvetle dayatan, hoşgörüsüz | baskıcı, tahammülsüz, keyfî, kaprisli | sabırlı, esnek, ılımlı |
7. Örnek Cümleler
Ceberrut kelimesinin farklı bağlamlardaki kullanımı:
- Devlet ve Siyaset
- “O ceberrut rejim, halkın en temel haklarına bile tahammül edemiyordu.”
- İş Yaşamı
- “Patronun ceberrut yönetim tarzı, çalışanlar arasında büyük huzursuzluk yarattı.”
- Edebiyat
- “Şair, hükümdarın ceberrut sırası altında ezilen halkın feryadını dile getirmişti.”
- Günlük Konuşma
- “Arkadaşlarının fikirlerine ceberrutça müdahale etmekten vazgeçmeli.”
8. Özet Tablosu
| Konu | Detay |
|---|---|
| Tanımı | Zorba, gaddar, baskıcı, otoriter. |
| Kökeni | Arapça “cebrūt” → Farsça → Osmanlı Türkçesi → Modern Türkçe |
| Sözcük Türü | Sıfat; türemiş isim: ceberrutluk |
| Eş Anlamlılar | zalim, despotik, tiran, acımasız |
| Zıt Anlamlılar | hoşgörülü, merhametli, kibar, yumuşak huylu |
| Kullanım Alanları | Edebiyat, siyaset, günlük konuşma, iş yaşamı |
| Örnek Kullanımlar | “ceberrut rejim”, “ceberrut patron”, “ceberrut argüman” |
9. Sonuç
- Ceberrut, dilimizde zorba ve hoşgörüsüz tutumları tanımlamak için kullanılan güçlü bir sıfattır.
- Kökeni Arapça “cebrūt”e dayanır ve tarih boyunca güç, zulüm ve despotizm anlamlarını taşımıştır.
- Hem edebî metinlerde hem de günlük dilde kullanılmakla birlikte, günümüzde resmi yazılarda veya edebi vurgularda tercih edilir.
- Eş ve zıt anlamlıları incelendiğinde, “ceberrut” kelimesinin “zalim” ve “hoşgörüsüz” çerçevesini somutlaştırdığı görülür.
Özetle, ceberrut kavramı, “gücü kötüye kullanan, farklı düşüncelere tahammül etmeyen zorba” anlamını vurgulayan temel bir sözcüktür.