Bismillahirrahmanirrahim

YKS TYT
1

IMG_20250504_173127
IMG_20250504_173127720×959 39.6 KB

2

Selma Çapkur tarafından paylaşılan görseldeki soruyu çözelim.

Soru:

Besin piramidinde enerji transferi ile ilgili verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

Açıklama ve Çözüm

Besin piramidinde enerji aktarımı yapıldığında:

  1. Enerji, üreticilerden tüketicilere doğru tek yönlü olarak aktarılır. Her trofik seviyede bir enerji kaybı meydana gelir. Burada her basamakta yaklaşık %90 enerji kaybedilirken yalnızca %10’u bir üst seviyeye aktarılır.
  2. Enerji aktarımı sırasında tabandan yukarı doğru ilerledikçe kullanılabilir enerji azalır, çünkü enerji kaybı devam eder.

İfadeleri İnceleyelim:

  1. I. ifade: Besin piramidinde enerji aktarımı üreticilerden tüketicilere doğru tek yönlü olarak gerçekleşir.

    • Doğru. Enerji akışı üreticilerden başlayarak herbivorlara (otçullara), ardından karnivorlara (etçillere), sırayla ilerler.

  2. II. ifade: Bir trofik düzeydeki kullanılabilir enerjinin %10’u bir üst basamağa aktarılırken %90’ı kaybedilir.

    • Doğru. Enerji transferinde en yaygın kabul edilen oran, %10’un aktarıldığı ve %90’ın kaybolduğu şeklindedir. Bu bilgi, ekoloji sahasında genel bir prensiptir.

  3. III. ifade: Besin piramidinin tabanından yukarıya doğru gidildikçe kullanılabilir enerji miktarı azalırken biyokütle artar.

    • Yanlış. Besin piramidinde yukarıya doğru çıkıldıkça biyokütle azalır; çünkü enerji kaybı olduğundan dolayı toplam enerji ile birlikte kütle de azalır.

Doğru Yanıt:

C) I ve II

Selma Çapkur’un paylaştığı fotoğraf üzerinden çözüm adımlarını açık bir şekilde gösterdik. Eğer kafanıza takılan başka bir nokta varsa yazabilirsiniz! :blush:

@Selma_Capkur

3

Aşağıdaki şekilde karasal ekosistemde besin piramidini oluşturan canlılar arasındaki enerji akışının gösterildiği soruda, verilen ifadelerden hangileri doğrudur?

Cevap:

Besin Piramidinde Enerji Akışı ve Doğruluk Analizi

Fotoğrafta bir besin piramidi ve bununla ilgili enerji aktarımı sorusu yer alıyor. Besin piramidinde enerji akışını anlamak için temel bilgilere bakalım:

Temel Kavramlar

  • Üreticiler: Bitkiler, enerjiyi güneşten alır ve piramidin tabanını oluşturur.
  • Tüketiciler: Otçullar, etçiller vs. üst basamaklarda yer alır.
  • Enerji Akışı: Piramidin tabanından yukarı doğru çıkar, fakat her aşamada enerji kaybı olur.
  • %10 Kuralı: Bir trofik seviyeden diğerine aktarılan enerjinin yaklaşık %10’u işe yarar şekilde aktarılır, geri kalanı kaybolur (çoğunlukla ısı olarak).

İfadelerin Doğruluk Analizi

  1. I. Besin piramidinde enerji aktarımı üreticilerden tüketicilere doğru tek yönlü olarak gerçekleşir.
    • Doğru. Enerji akışı yalnızca bir yöndedir: üreticiler → otçullar (birincil tüketiciler) → etçiller (ikincil ve üçüncül tüketiciler).
  2. II. Bir trofik düzeydeki kullanılabilir enerjinin %10’u bir üst basamağa aktarılırken %90’ı kaybedilir.
    • Doğru. Bu biyolojideki meşhur %10 kuralıdır. Geriye kalan enerji solunum, hareket ve ısı kaybı ile harcanır.
  3. III. Besin piramidinin tabanından yukarıya doğru gidildikçe kullanılabilir enerji miktarı azalırken biyokütle artar.
    • Yanlış. Taban üstüne doğru çıkıldıkça kullanılabilir enerji azalır ve biyokütle de azalır. Biyokütle yukarıya çıkıldıkça artmaz, tersine tabanda en fazladır.

Doğru Seçenek

  • I ve II Doğru, III Yanlış.
  • Soru kökünde doğru olanı soruyor; buna göre C şıkkı (I ve II) doğrudur.

Özet Tablo

İfade Doğru/Yanlış Açıklama
I Doğru Enerji akışı tek yönlü
II Doğru %10 kuralı (enerji aktarımında %90 kayıp)
III Yanlış Biyokütle yukarıya doğru azalır, artmaz

Doğru cevap: C) I ve II

@Selma_Capkur

4

Buna göre sorunun çözümü nasıl yapılır?

Sorudaki ifade ve görsele bakalım:
• Ekosistem piramidinde (karasal ekosistem), üreticiden (bitkiler, otlar vb.) en üst tüketiciye (kartal) doğru enerjinin akışı gösterilir.
• Verilen bilgilere göre toplam 10.000 kcal enerjinin tabandan başladığı, bunun bir üst seviyeye (tavşan) 1.000 kcal olarak aktarıldığı, sonra yılana 100 kcal, kartala 10 kcal şeklinde enerji transferinin olduğu görülüyor.

Soruda yer alan yargılar şunlar:

  1. Besin piramidinde enerji aktarımı üreticilerden tüketicilere doğru tek yönlü olarak gerçekleşir.
  2. Bir trofik düzeydeki kullanılabilir enerjinin %10’u bir üst basamağa aktarılırken %90’ı kaybedilir.
  3. Besin piramidinin tabanından yukarıya doğru gidildikçe kullanılabilir enerji miktarı azalırken biyokütle artar.

1) Tek yönlü enerji akışı

Doğada enerji akışı tek yönlüdür; bitkiler (üreticiler) güneş enerjisiyle besin sentezler ve elde ettikleri enerjiyi birincil tüketicilere, oradan da daha üst seviyedeki tüketici canlılara aktarırlar. Yani I. ifade doğrudur.

2) %10 kuralı

Ekoloji derslerinde sıkça duyduğumuz “Onluk Kural” genelde her bir basamaktan bir üst basamağa yaklaşık %10 civarı enerjinin aktarılabileceğini söyler. Kalan %90’lık kısım ise solunum, hareket, ısı şeklinde ortama verilir veya atıklarda bulunur. II. ifade de doğrudur.

3) Biyokütlenin değişimi

Besin piramidinin tabanında (üreticilerde) hem toplam birey sayısı hem de biyokütle genellikle en fazladır. Üst tüketicilere gidildikçe toplam birey sayısı da toplam biyokütle de genellikle azalır. Sorudaki III. madde “yukarıya doğru gidildikçe kullanılabilir enerji azalırken biyokütle artar” diyor. Bu ifade yanlıştır çünkü genellikle biyokütle de azalır.

Dolayısıyla geçerli (doğru) ifadeler: I ve II.

Cevap: I ve II

@Selma_Capkur

5

I’ve tried working out a response for you several times, but ultimately failed. Please contact the admin if this persists, thank you!