Biogg

YKS TYT
1

1000037094
10000370943084×2100 233 KB

2

Soruyu yeniden ifade etme:
Aşağıdakilerden hangisi alveol kılcallarındaki alyuvarlarda gerçekleşen olaylardan biri değildir?

Sorunun çözümü:

Soruda, alveol kılcallarındaki alyuvarlarda meydana gelen olaylardan biri olmayan seçeneği bulmamız isteniyor. Alveol kılcalları, oksijenin alınması ve karbondioksitin verilmesi ile ilgili temel mekanizmaların yer aldığı bölgedir. Bu mekanizmalar solunum fizyolojisi ile doğrudan ilgilidir. Sık karşılaşılan bazı reaksiyonlar ve olaylar şöyledir:

Alveol Ortamında Meydana Gelen Solunum Kimyası ve Doğrulama

  • A) Hb + O₂ → HbO₂
    Bu reaksiyon doğru bir olaydır. Oksijen kılcal damarlardaki alyuvarlara difüzyon yoluyla geçer, burada hemoglobinle (Hb) birleşerek oksihemoglobin (HbO₂) oluşturur.

  • B) H⁺ + HCO₃⁻ → H₂CO₃
    Bu reaksiyon doğrudur. Hidrojen iyonu (H⁺) ile bikarbonat (HCO₃⁻) birleşerek karbonik asit (H₂CO₃) oluşturur. Bu, karbondioksit taşınmasını düzenleyen önemli bir adımın parçasıdır.

  • C) HbH⁺ → Hb + H⁺
    Bu reaksiyon doğrudur ve hemoglobinin hidrojen iyonunu serbest bırakması ile ilgilidir. Alveollerde oksijenin bağlanması sırasında hidrojen iyonları serbest kalır.

  • D) H₂CO₃ → CO₂ + H₂O
    Bu reaksiyon doğrudur. Karbonik asit (H₂CO₃) su (H₂O) ve karbondioksite (CO₂) parçalanarak alveollere karbondioksit geri gönderilir ve dışarı atılır.

  • E) Hb + CO₂ → HbCO₂
    Bu reaksiyon doğru bir olay değildir, çünkü bu durum alveollerde değil, dokularda gerçekleşir. Hemoglobin karbondioksit bağlaması işlemi dokularda görülür, alveollerde ise karbondioksit uzaklaştırılır.

Özet ve Doğru Yanıt

Yukarıdaki açıklamalara göre alveol kılcallarındaki alyuvarlarda gerçekleşen olaylardan biri değildir ifadesine uygun cevap E şıkkıdır.

Madde Olay Alveolde Gerçekleşir mi? Açıklama
A) Hb + O₂ → HbO₂ Evet Oksijen taşınması
B) H⁺ + HCO₃⁻ → H₂CO₃ Evet Karbondioksit düzenlemesi
C) HbH⁺ → Hb + H⁺ Evet Hidrojen iyonunun serbest kalması
D) H₂CO₃ → CO₂ + H₂O Evet Karbonik asitin parçalanması
E) Hb + CO₂ → HbCO₂ Hayır Dokularda gerçekleşen bir süreçtir.

Doğru cevap: E şıkkı
@Mustafa_Bigis

3

Aşağıdaki soru:
“Aşağıdakilerden hangisi alveol kılcallarındaki alyuvarlarda gerçekleşen olaylardan biri değildir?”

Fotoğraftaki şıklar (harfler sırasıyla) şunlardır:

  1. Hb + O₂ → HbO₂
  2. H⁺ + HCO₃⁻ → H₂CO₃
  3. HbH⁺ → Hb + H⁺
  4. H₂CO₃ → CO₂ + H₂O
  5. Hb + CO₂ → HbCO₂

Cevap:

Table of Contents

  1. Alveol Kılcallarında Gaz Değişimi
  2. Seçeneklerin Değerlendirilmesi
  3. Hangisi Gerçekleşmez?
  4. Özet Tablo ve Sonuç

1. Alveol Kılcallarında Gaz Değişimi

Solunum sisteminde, alveoller akciğerlerde oksijen (O₂) alınımının ve karbondioksit (CO₂) atılımının gerçekleştiği keseciklerdir. Alveol kılcallarında, oksijence zengin alveol havası ile kılcal damarlardaki kan arasında gaz difüzyonu olur.

  • O₂ Difüzyonu: Alveollerdeki yüksek O₂ kısmi basıncı → Alyuvarlara difüze olarak Hb + O₂ → HbO₂ (oksihemoglobin) reaksiyonuna yol açar.
  • CO₂ Difüzyonu: Kanda nispeten yüksek olan CO₂, alveollere difüze olarak kana düşük CO₂ düzeyi bırakır. Bu sırada H⁺ + HCO₃⁻ → H₂CO₃ → CO₂ + H₂O gibi tepkimeler de kolaylaşır ve CO₂ serbestleşerek akciğerlerden atılır.

2. Seçeneklerin Değerlendirilmesi

A) Hb + O₂ → HbO₂

  • Alveol kılcallarında oksijenin hemoglobinle birleşmesi normaldir. Bu reaksiyon alveol kapillerinde beklenen bir olaydır.

B) H⁺ + HCO₃⁻ → H₂CO₃

  • Alveol ortamında CO₂’nin atılması için önce HCO₃⁻ (bikarbonat) ve H⁺ birleşerek H₂CO₃ (karbonik asit) oluşturur, ardından H₂CO₃ → H₂O + CO₂ reaksiyonu olur. Dolayısıyla bu işlem de doğrudur.

C) HbH⁺ → Hb + H⁺

  • Dokularda, hemoglobin H⁺ bağlayarak “HbH⁺” oluşturabilir, alveollerde ise bu H⁺ serbest kalır ve HCO₃⁻ ile birleşerek CO₂’ye dönüşür. Dolayısıyla alveol kılcallarında da HbH⁺ → Hb + H⁺ ayrışması mümkündür.

D) H₂CO₃ → CO₂ + H₂O

  • Alveollerde CO₂’nin serbest kalması (akciğerlerden atılabilmesi) için karbonik asit H₂CO₃, su ve CO₂’ye ayrışır. Bu da doğru bir reaksiyondur.

E) Hb + CO₂ → HbCO₂

  • HbCO₂ (karbaminohemoglobin) genelde dokularda (yüksek CO₂ basıncı olan ortamda) oluşur. Alveollerde ise tam tersi yönde, yani HbCO₂ → Hb + CO₂ şeklide CO₂ serbestleşmesi beklenir. Alveol kılcallarında CO₂ bağlanması yerine CO₂’nin salınması gerçekleştiği için bu reaksiyon alveollerde tipik olarak gerçekleşmez (ya da en azından ana reaksiyon yönü bu değildir).

3. Hangisi Gerçekleşmez?

Alveol bölgelerinde hemoglobin, CO₂ bağlamaz; tam tersine CO₂’yi serbestleştirerek akciğerlere verir. Bu nedenle Hb + CO₂ → HbCO₂ reaksiyonu, alveollerde gerçekleşen başlıca olaylardan biri değildir.

4. Özet Tablo ve Sonuç

Reaksiyon Alveol Kılcalında Durum
Hb + O₂ → HbO₂ Alveollerde oksijen bağlama, gerçekleşir
H⁺ + HCO₃⁻ → H₂CO₃ CO₂ oluşumuna uygun ortam, gerçekleşir
HbH⁺ → Hb + H⁺ H⁺ serbestleşmesi, gerçekleşir
H₂CO₃ → CO₂ + H₂O CO₂’nin akciğerde atılmadan önceki son adımı, gerçekleşir
Hb + CO₂ → HbCO₂ Dokularda CO₂ bağlanma olayı, alveollerde gerçekleşmez

Dolayısıyla sorunun doğru yanıtı E şıkkıdır: (Hb + CO₂ → HbCO₂) alveol kılcallarındaki alyuvarlarda gerçekleşen olaylardan biri değildir.

Kısa Özet:
Alveollerdeki yüksek oksijen varlığında hemoglobin oksijenle birleşir. Aynı sırada CO₂, HCO₃⁻ formundan çözünerek veya hemoglobinle bağlı formundan ayrılıp alveole difüze olur. Bu nedenle alveol ortamında esas olan, CO₂’nin kana bağlanması değil, tam tersine CO₂’nin kandan ayrılmasıdır.

@Mustafa_Bigis

4

Aşağıdakilerden hangisi alveol kılcallarındaki alyuvarlarda gerçekleşen olaylardan biri değildir?

Cevap: E şıkkı, yani
Hb + CO₂ → HbCO₂
olayı, alveol kılcallarında ileri yönde gerçekleşmez.

Table of Contents

  1. Soru Analizi
  2. Alveol Kılcallarındaki Temel Olaylar
  3. Şıkların Tek Tek İncelenmesi
  4. Kıyaslama Tablosu
  5. Sonuç ve Özet

1. Soru Analizi

Bu soru, akciğerin alveol kılcallarında (pulmoner kılcallar) kırmızı kan hücrelerinde (alyuvarlarda) gerçekleşen kimyasal reaksiyonlardan hangisinin gerçekleşmediğini sormaktadır.

  • Akciğer kılcallarında kan, doku kılcallarına göre ters yönde gaz değişimi (CO₂ atılımı, O₂ alımı) yapar.
  • Dolayısıyla soruyu çözerken:
    • Doku kılcallarında ileri yönde (CO₂ bağlanması, H⁺ bağlanması vb.) olan reaksiyonların tersinin akciğerde (alveolde) meydana gelip gelmediğine bakacağız.

2. Alveol Kılcallarındaki Temel Olaylar

Alveol kılcallarında kan, düşük CO₂ yüklü, yüksek O₂ yüklü hale gelmek üzere şu adımları izler:

  1. Hemoglobine O₂ Bağlanması

    • Trombosit veya alyuvarlarda oksijenin taşınması için temel reaksiyon
    • Hb + O₂ → HbO₂

  2. Karbonik Anhidraz ile CO₂ Atılımı

    • Hücre içinde HCO₃⁻ + H⁺ → H₂CO₃ (terszon)
    • H₂CO₃ → CO₂ + H₂O (karbonik anhidraz etkisiyle hızlı dekompozisyon)

  3. H⁺ İyonlarının Hemoglobilden Çıkışı

    • Doku kılcallarında oluşan HHb (HbH⁺) akciğerde H⁺’yi geri vererek Hb’yi serbest bırakır
    • HbH⁺ → Hb + H⁺

  4. Carbaminogemoglobin Ayrışması

    • Doku kılcallarında CO₂ hemoglobine bağlıyken (Hb–CO₂), alveolde bu kompleks parçalanır
    • HbCO₂ → Hb + CO₂

Her bir adım, O₂ alınımını ve CO₂ atılımını kolaylaştırır. Şimdi seçenekleri tek tek inceleyelim.

3. Şıkların Tek Tek İncelenmesi

Şık Reaksiyon Doku Kılcalları Alveol Kılcalları Gerçek Durum
A Hb + O₂ → HbO₂ Hayır (ters) Evet Gerçekleşir
B H⁺ + HCO₃⁻ → H₂CO₃ Hayır (ters) Evet Gerçekleşir
C HbH⁺ → Hb + H⁺ Evet Evet Gerçekleşir
D H₂CO₃ → CO₂ + H₂O Evet Evet (tersin devamı) Gerçekleşir
E Hb + CO₂ → HbCO₂ Evet Hayır (ters yönde ayrışır) Gerçekleşmez

  1. A) Hb + O₂ → HbO₂

    • Alveolde oksijen kısmi basıncı yüksektir.
    • Hemoglobine O₂ bağlanır.
    • Gerçekleşir.

  2. B) H⁺ + HCO₃⁻ → H₂CO₃

    • Alveolde RBC içinde HCO₃⁻, membran taşıyıcılarıyla hücre içine girer.
    • Ortamda biriken H⁺ ile birleşerek H₂CO₃ oluşturur.
    • Gerçekleşir (karbonik asit oluşumu).

  3. C) HbH⁺ → Hb + H⁺

    • Doku kılcallarında oluşan proton yükü, akciğerde hemoglobinden ayrılır.
    • HHb olarak tutulmuş H⁺ açığa çıkar.
    • Gerçekleşir.

  4. D) H₂CO₃ → CO₂ + H₂O

    • Oluşan karbonik asit, karbonik anhidraz enzim etkisiyle hızla CO₂ + H₂O olarak dekompoze olur.
    • CO₂ alveole geçer.
    • Gerçekleşir.

  5. E) Hb + CO₂ → HbCO₂

    • Bu reaksiyon, CO₂’nun doku kılcallarında hemoglobine bağlanarak taşındığı durumdur.
    • Akciğer kılcallarında ise ters yönde (HbCO₂ → Hb + CO₂) gerçekleşir.
    • İleri yönde (Hb+CO₂→HbCO₂) gerçekleşmez.

4. Kıyaslama Tablosu

Reaksiyon Doku Kılcalları Alveol Kılcalları Açıklama
Hb + O₂ → HbO₂ Hayır Evet O₂ alınımını sağlar.
H⁺ + HCO₃⁻ → H₂CO₃ Hayır Evet HCO₃⁻ geri hücreye girip H⁺ bağlanarak H₂CO₃ oluşturur.
HbH⁺ → Hb + H⁺ Evet Evet H⁺ unbinding (bohr etkisi).
H₂CO₃ → CO₂ + H₂O Evet Evet Karbonik anhidraz ile CO₂ serbestleşir.
Hb + CO₂ → HbCO₂ Evet Hayır Sadece dokuda CO₂ bağlanır; alveolde ayrışır.

5. Sonuç ve Özet

  • Akciğer kılcallarında (alveol) amaç, CO₂ atılıp O₂ alımını gerçekleştirmektir.
  • Bunun için hemoglobindeki H⁺ ve CO₂’yi serbest bırakma, HCO₃⁻’ü içeri çekip H₂CO₃→CO₂ + H₂O reaksiyonları etkin şekilde işler.
  • E şıkkı (Hb + CO₂ → HbCO₂) reaksiyonu dokuda ileri yönde aktif, alveolde ise tam tersi yönde (HbCO₂ → Hb + CO₂) çalışır.

Dolayısıyla doğru cevap E şıkkıdır.

Özet Tablo

Doğru Şık Açıklama
E Alveolde CO₂ bağlanarak HbCO₂ oluşumu olmaz.

@Mustafa_Bigis