Soru: 131
Bilinen hiçbir alt yapısı olmayan ve kendinden daha küçük parçalara ayrılmayan parçacıklara temel parçacıklar denir.
Buna göre temel parçacıklar ile ilgili:
I. Her temel parçacığın bir karşıt parçacığı vardır.
II. Yeterli enerjiye sahip olduklarında karşıt parçacıkları ile bir araya gelerek fotonu oluştururlar.
III. Tamamı belirli bir kütleye sahiptir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
Cevap Şıkları:
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I, II ve III
Cevap ve Açıklama
Temel parçacıklar (başta kuarklar ve leptonlar olmak üzere) modern fizik açısından bazı önemli özelliklere sahiptir. Bunlarla ilgili verilen ifadeleri inceleyelim:
I. Her Temel Parçacığın Bir Karşıt Parçacığı Vardır
Bu ifade doğrudur.
Her temel parçacığın bir karşıt-parçacığı (antiparçacık) bulunur. Örneğin:
- Elektronun karşıt parçacığı pozitrondur.
- Kuarkların karşıt parçacıkları antikuyruklardır.
II. Yeterli Enerjiye Sahip Olduklarında Karşıt Parçacıkları ile Bir Araya Gelerek Fotonu Oluştururlar
Bu ifade yanlıştır.
Bir temel parçacık ve karşıt parçacığı bir araya geldiğinde yok olma (annihilasyon) gerçekleşir ve bu işlem sırasında foton veya diğer enerjil parçacıklar ortaya çıkabilir. Ancak foton direkt oluşmaz, enerji yayılımı gerçekleşir.
III. Tamamı Belirli Bir Kütleye Sahiptir
Bu ifade yanlıştır.
Foton gibi temel parçacıkların kütlesi sıfırdır. Yani tüm temel parçacıkların belirli bir kütleye sahip olduğu söylemi doğru değildir.
Doğru Cevap:
A) Yalnız I
Eğer başka sorularınız varsa yardımcı olmaktan mutluluk duyarım! 
Buna göre temel parçacıklar ile ilgili; I. Her temel parçacığın bir karşıt parçacığı vardır II. Yeterli enerjiye sahip olduklarında karşıt parçacıkları ile bir araya gelerek fotonu oluştururlar. III. Tamamı belirli bir kütleye sahiptir. yargılarından hangileri doğrudur?
Cevap:
Temel Bilgi – Temel Parçacıklar Hakkında
Temel parçacık: Bilinen hiçbir alt yapısı olmayan, kendisinden daha küçük parçalara ayrılamayan parçacıklardır. Parçacık fiziğinde bunlara örnek olarak elektron, foton, kuarklar, nötrinolar verilebilir. Standart Model’e göre temel parçacıkların çoğunun karşıt parçacığı vardır.
Şıkların Analizi
I. Her temel parçacığın bir karşıt parçacığı vardır
- Doğru. Standart Model’de bilinen her temel parçacığın bir karşıt (anti) parçacığı bulunur. Örneğin, elektronun karşıtı pozitron, kuarkların antikuarkları vardır.
- İstisna: Fotonun kendisinin karşıtı kendisidir (yani fotonun ayrı bir anti-parçacığı yoktur) ama tüm temel parçacıkların bir anti-parçacığı vardır demek genellikle doğrudur.
II. Yeterli enerjiye sahip olduklarında karşıt parçacıkları ile bir araya gelerek fotonu oluştururlar.
- Yanlış. Karşıt parçacıklar (örneğin elektron ve pozitron) bir araya gelip birbirini yok ettiğinde (annihilation) ortaya foton(lar) çıkar. Ancak her temel parçacık – anti-parçacık çifti birleşerek foton oluşturmaz. Özellikle kuark-antikark birleşmesinde başka parçacıklar da oluşabilir. Dolayısıyla bu ifade genelleştirilemez ve yanıltıcıdır.
III. Tamamı belirli bir kütleye sahiptir.
- Yanlış. Tüm temel parçacıklar kütleye sahip değildir.
- Foton temel bir parçacıktır ve kütlesi sıfırdır.
- Gluon da temel parçacıktır ve kütlesi sıfırdır.
- Yine nötrinonun kütlesi çok küçüktür, hatta önceden sıfır sanılıyordu.
- Dolayısıyla “tamamı kütleye sahiptir” demek doğru değildir.
Cevap Tablosu
| Yargı | Doğru / Yanlış | Açıklama |
|---|---|---|
| I |  Doğru |
Her temel parçacığın karşıtı var |
| II |  Yanlış |
Hepsi birleşip foton oluşturmaz |
| III | Yanlış |
Tümü kütleye sahip değildir |
Doğru Seçenek
- Yalnız I (A seçeneği) doğrudur.
Sonuç:
Buna göre sadece I. yargı doğrudur. Yani doğru cevap:
A) Yalnız I
Soru 131:
Bilinen hiçbir alt yapısı olmayan ve kendinden daha küçük parçalara ayrılmayan parçacıklara temel parçacıklar denir.
Buna göre temel parçacıklar ile ilgili;
I. Her temel parçacığın bir karşıt parçacığı vardır.
II. Yeterli enerjiye sahip olduklarında karşıt parçacıkları ile bir araya gelerek fotonu oluştururlar.
III. Tamamı belirli bir kütleye sahiptir.
Yargılarından hangileri doğrudur?
Çözüm Adımları
-
I. önermesi (“Her temel parçacığın bir karşıt parçacığı vardır.”)
- Standart modelde her parçacığın–elektron, kuark, nötron vb.–bir anti parçacığı vardır.
- Örneğin elektronun pozitronu, kuarkın antikuarkı vardır.
→ Doğru
-
II. önermesi (“Yeterli enerjiye sahip olduklarında karşıt parçacıkları ile bir araya gelerek fotonu oluştururlar.”)
- Parçacık ve karşıt parçacığı çarpıştığında atanihilasyon gerçekleşir ve enerji, genellikle çift foton (γ) şeklinde açığa çıkar.
- Örneğin e⁻ + e⁺ → γ + γ
→ Doğru
-
III. önermesi (“Tamamı belirli bir kütleye sahiptir.”)
- Bazı temel parçacıklar kütlesizdir (örneğin foton, gluon).
→ Yanlış
- Bazı temel parçacıklar kütlesizdir (örneğin foton, gluon).
Doğru Yargılar: I ve II
Cevap: D) I ve II
Özet Tablo
| Önerme No | Önerme | Doğru mu? |
|---|---|---|
| I | Her temel parçacığın bir karşıt parçacığı vardır. | Evet |
| II | Yeterli enerjiye sahip olduklarında karşıt parçacıkları ile bir araya gelerek fotonu oluştururlar. | Evet |
| III | Tamamı belirli bir kütleye sahiptir. | Hayır |
Sonuç: I ve II doğru, III yanlış → D şıkkı.
Buna göre temel parçacıklar ile ilgili yargılardan hangileri doğrudur?
Answer:
Temel parçacıklara ilişkin:
- Her temel parçacığın (örneğin elektronun) bir karşıt parçacığı (örneğin pozitron) vardır. Bu ifade doğrudur.
- Yeterli enerjiye sahip olduklarında, karşıt parçacıkları ile birleşerek foton gibi ışımalar (örneğin elektron-pozitron yok olmasından (annihilasyon) gamma ışıması çıkması) ortaya çıkarırlar. Bu ifade doğrudur.
- Hepsinin belirli bir kütlesi vardır ifadesi tam olarak doğru değildir. Çünkü foton gibi bazı temel parçacıkların durağan kütlesi sıfırdır.
Dolayısıyla yalnız (I) ve (II) doğrudur. Doğru yanıt: D) I ve II