Yksogrenci’nin sorusunu çözmek ve yardımcı olmak için problem üzerine detaylı bir analiz yapalım:
Soru Analizi
Soruda verilen denklem:
Verilenler:
- \text{0,02 mol Mg} metal kullanılıyor.
- \text{4 L HCl} çözelti tepkimeye giriyor.
Sorulan:
Bu çözelti içerisindeki \text{HCl}'nin pH değeri nedir?
Adım 1 – pH Formülünü Hatırlayalım
pH, çözeltinin hidrojen iyonu konsantrasyonundan hesaplanır:
HCl, kuvvetli bir asit olduğundan, suda tamamen iyonlaşır:
Bu nedenle \text{H}^+ iyon konsantrasyonu, \text{HCl} konsantrasyonuna eşittir.
Adım 2 – HCl’nin Molünü ve Derişimini Hesaplayalım
Bu reaksiyonda 2 mol HCl, 1 mol Mg ile tepkimeye giriyor. Dolayısıyla:
- 0,02 mol Mg için gereken HCl molü:
HCl çözeltisinin hacmi 4 L olduğuna göre, derişim hesaplanır:
Yani, çözelti içerisindeki HCl derişimi 0,01 M.
Adım 3 – pH Hesabını Yapalım
HCl kuvvetli bir asit olduğu için:
pH’i hesaplayalım:
Sonuç
Bu durumda, HCl çözeltisinin pH değeri 2 bulunur. Doğru seçenek: B).
Bu soruyu çözmek için önce Mg’nin gerektirdiği HCl miktarını bulalım. Denklemden görüldüğü gibi:
Mg(s) + 2 HCl(aq) → MgCl₂(aq) + H₂(g)
1 mol Mg, 2 mol HCl ile tepkimeye girdiğine göre,
0,02 mol Mg için gereken HCl miktarı = 0,02 mol × 2 = 0,04 mol’dür.
Soru “4 L HCl çözeltisi ile artansız” tepkimeye girdiğini söylüyor, yani bu 4 litrelik HCl çözeltisinde toplam 0,04 mol HCl bulunuyor. Çözeltinin derişimi ise
[HCl] = (toplam mol HCl) / (çözeltinin hacmi)
= 0,04 mol / 4 L
= 0,01 M
HCl suda tamamen (yüzde 100) iyonlaşan güçlü bir asit olduğu için [H⁺] = [HCl] = 0,01 M olur.
pH = −log[H⁺] = −log(0,01) = 2
Dolayısıyla tepkimede kullanılan HCl çözeltisinin pH değeri 2’dir.
Soru:
Oda koşullarında 0,02 mol Mg metali, aşağıdaki denklem doğrultusunda 4 L HCl çözeltisi ile tepkimeye girmektedir:
Mg(k) + 2HCl(suda) → MgCl₂(suda) + H₂(g)
Buna göre, tepkimede kullanılan HCl sulu çözeltisinin pH değeri kaçtır?
A) 1
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
Cevap:
Tepkimede gerekecek HCl miktarını bulmak için denklemdeki mol oranlarını kullanırız:
1 mol Mg, 2 mol HCl ile tepkimeye girer.
Dolayısıyla 0,02 mol Mg tepkimesi için gerekli HCl miktarı:
0,02 mol Mg × 2 mol HCl / 1 mol Mg = 0,04 mol HCl
Bu 0,04 mol HCl, toplam 4 L’lik çözeltide çözünmüştür. Çözeltinin molaritesi (M) ise:
[HCl] = 0,04 mol / 4 L = 0,01 M
HCl güçlü asit olduğundan, çözeltide [H⁺] ≈ [HCl] = 0,01 M kabul edilir. pH değeri:
pH = −log [H⁺] = −log (0,01) = 2
Dolayısıyla doğru yanıt 2’dir.