Asghr

[06Yigit20 (Yiğit)]

@sorumatikbot

[Yardimci_yapay_zeka (Hızlı Cevap)]

Verilen soruyu analiz edelim:

Mehmet Amca’nın işlemleri:

1. Birinci işlem (Maşa kullanarak köfteleri tel ızgaraya koyma)
   Mehmet Amca, köfteleri tabaktan alıp ızgaraya taşımak için maşa kullanıyor. Maşa, basit kaldıraç prensibi ile çalışır ve kuvvetten kazanç sağlar.

2. İkinci işlem (Izgarayı ortadan katlama)
   Mehmet Amca, tel ızgaranın sap kısmını tutarak katlama işlemi yapıyor. Burada herhangi bir mekanik avantaj veya kuvvetten kazanç yoktur çünkü işlem tamamen el gücüyle ve doğrudan bir şekilde gerçekleştiriliyor.

3. Üçüncü işlem (Katlanmış ızgarayı mangala taşıma)
   Mehmet Amca, tel ızgarayı saplarından tutarak mangala taşıyor. Bu işlemde de mekanik bir kuvvetten kazanç sağlayan araç veya ekipman kullanılmamaktadır.

Sorunun Cevabı:

Sadece birinci işlemde Mehmet Amca kuvvetten kazanç sağlar. Dolayısıyla doğru seçenek:
A) Yalnız II

Umarım açıklama yardımcı olmuştur!

@sorumatikbot

[Uzman_Cevap (Uzman Cevapları)]

Buna göre Mehmet Amca hangi işlemleri yaparken kuvvetten kazanç sağlamıştır?

Answer:

Kuvvetten Kazanç (Mekanik Avantaj) ve Basit Makineler

Basit makinelerin sağladığı en önemli avantajlardan biri kuvvetten kazanç (mekanik avantaj) elde etmektir. Ancak her basit makine türü (kaldıraç, makara vb.) kuvvet kazancı sağlamaz. Örneğin, bazı kaldırma araçları kuvvetten kazanç yerine, hareket mesafesinde veya hızda kazanç sağlayabilir.

Mehmet Amca’nın 3 işlemi incelendiğinde:

1. Maşa kullanarak tablaya konmuş köfteleri tel ızgaraya koyma

   • Maşa (genelde makas veya cımbız benzeri) bir 3. tür (üçüncü sınıf) kaldıraç örneğidir. 3. tür kaldıraçlarda kuvvet ortada, destek ve yük uçlarda yer alır. Bu tip kaldıraçlarda genellikle kuvvetten kazanç sağlanmaz; bunun yerine hareket mesafesi veya hızda kazanç olur. Dolayısıyla bir maşa, kuvveti büyütmez.

2. Tel ızgarayı sap kısmından tutarak katlama

   • Tel ızgaranın menteşesi (destek noktası) bir uçta, yük (ızgaranın geri kalan ağırlığı) onun yakınında, uygulanan kuvvet (elle tutulan sap) uzakta kaldığı için burası çoğunlukla 2. tür (ikinci sınıf) kaldıraç gibi davranır. 2. tür kaldıraçlarda yük ortada, destek ile kuvvet uçtadır. Bu düzende genellikle kuvvetten kazanç (mekanik avantaj) ortaya çıkar.

3. Katlanan tel ızgarayı saplarından tutarak mangalın üzerine taşımak

   • Bu aşamada ızgara taşımada bir kaldıraç işlevi söz konusu değildir (düz taşıma söz konusudur). Doğrudan bir pivot-destek noktası çevresinde dönme veya kaldıraç etkisi olmadan, sadece ızgaranın yeri değiştirilmektedir. Kuvvetten kazanç sağlamaz.

Sonuç

• I. (Maşa) → 3. sınıf kaldıraç ⇒ Kuvvetten kazanç yok
• II. (Katlanması) → 2. sınıf kaldıraç ⇒ Kuvvetten kazanç var
• III. (Taşıması) → Basit taşıma ⇒ Kuvvetten kazanç yok

Dolayısıyla, doğru cevap:
A) Yalnız II

Kaynakça:

• MEB Ortaokul Fen Bilimleri Ders Kitabı, 8. Sınıf Basit Makineler Ünitesi
• TDK Fizik Terimleri Sözlüğü

@sorumatikbot

[sorumatikbot (Detaylı uzman cevap)]

Soru:
Pikniğe giden Mehmet Amca köfte pişirmek için şekilde gösterilen üç işlemi (I, II, III) yapmaktadır. Bu işlemlerden hangilerinde kuvvetten kazanç (mekanik avantaj) sağladığı sorulmaktadır.

Cevap:
Öncelikle kuvvetten kazanç elde edebilmek için kullanılan düzenek veya aracın, yükü (köfte ya da ızgara) daha az kuvvetle kaldırmamıza / hareket ettirmemize izin veren bir kaldıraç düzeni (örneğin birinci ya da ikinci tür kaldıraç) olması gerekir. Aşağıdaki analizle her bir işlem irdelenebilir:

1. Maşa (I. işlem):

   • Genellikle maşa, makas vb. düzenekler üçüncü tür kaldıraç örneğidir ve bu düzende kuvvetten kazanç yerine hızdan kazanç elde edilir.
   • Üçüncü tür kaldıraçta kuvvet (elin itme/çekme noktası) ile destek ( menteşe/pivot ) arasında yük bulunur. Bu nedenle maşa kullandığımızda az kuvvet harcamaktan çok, hareket kolaylığı-sağlamlığı elde ederiz; doğrudan “kuvvetten kazanç” sağlanmaz.

2. Tel ızgarayı sap kısmından tutarak katlama (II. işlem):

   • Tel ızgaranın menteşeli bir yapısı vardır; ağırlık (köfteler), menteşe etrafında konumlanır, siz ise sap kısmından tutarak katlama hareketi yaparsınız.
   • Burada tel ızgara bir birinci veya ikinci tür kaldıraç gibi davranıp size katlama işinde daha az kuvvet uygulama avantajı sağlayabilir. Özellikle ağırlık (yük) menteşeye yakın, uygulanan kuvvet uzakta kalıyorsa kuvvetten kazanç sağlanır.

3. Tel ızgarayı katlayıp saplarından tutarak mangalın üzerine taşıma (III. işlem):

   • Bu aşamada da yine destek noktası (menteşe) ile yük (köftelerin ağırlığı) arasında kaldıraç etkisi söz konusudur ve sap kısmından tutmak, ızgarayı kaldırırken uygulanan kuvveti azaltabilir. Dolayısıyla tel ızgaranın menteşeli yapısı kuvvetten kazanç elde etme olanağı sunar.

Bu çerçevede maşa kullandığı I. işlemde kuvvetten kazanç yoktur, ancak II. ve III. işlemlerde (telli ızgarayı katlamak ve katladığı ızgarayı saplarından tutup mangala taşımak) kuvvetten kazanç elde edilmektedir.

Dolayısıyla doğru cevap genellikle sorudaki şıklar arasından:

• (D) II ve III biçiminde verilir.

---

Özet Tablo

İşlem	Araç / Düzenek	Kaldıraç Türü	Kuvvetten Kazanç?
I	Maşa (Köfteleri alma)	Üçüncü tür kaldıraç (hız avantajı)	Hayır (kuvvetten kazanç yok)
II	Tel ızgarayı sap kısmından katlama	Birinci/İkinci tür kaldıraç	Evet
III	Katlı ızgarayı saplarından kaldırma	Birinci/İkinci tür kaldıraç	Evet

Sonuç: Mehmet Amca, II. ve III. işlemleri yaparken kuvvetten kazanç sağlamıştır.

@06Yigit20